بر فراز تنگه بسفر، جایی که آسیا و اروپا به هم می‌رسند، شهری افسونگر ریشه در خاک دارد. استانبول، نگین دو قاره، با عبور از گذرگاه قرن‌ها، گنجینه‌ای از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را در آغوش خود جای‌داده است.
شهری که در طلوع خورشید، گنبدهای باشکوه ایاصوفیه در آن نورانی می‌شوند و در غروب آفتاب، انعکاس رنگهای مساجد و کاخ‌ها، رقصی بی‌نظیر بر پهنه آب‌های بسفر می‌آفرینند.
از گشت‌وگذار در بازارهای پرشور و رنگارنگ و چشیدن طعم‌های اصیل ترکی، تا تماشای معماری‌های شگفت‌انگیز و غرق‌شدن در تاریخ پرفرازونشیب این شهر، هر سفری به استانبول تجربه‌ای بی‌نظیر و فراموش‌نشدنی خواهد بود. اما این بار سفرمان فوتبالی است، فوتبال نیز در این شهر ریشه‌ای قطور دارد.
گالاتاسرای در راس باشگاه‌های ترکیه قرار دارد؛ زرد و قرمز‌پوشان استانبول همواره یکی از قدرت‌های بلامنازع فوتبال ترکیه بوده است. باشگاهی که با وجود افت‌وخیزهایی همواره قدرت و قطب ثابت فوتبال ترکیه بوده است. گالاتاسرای نه‌تنها یکی از پرافتخارترین، بلکه یکی از محبوب‌ترین تیم‌های فوتبال در میان مردم ترکیه است. در ادامه، به حقایقی درباره این تیم خواهیم پرداخت.
گالاتاسارای، از کلاس درس ادبیات تا فتح اروپا
گالاتاسارای، پرافتخارترین و از قدیمی‌ترین‌های فوتبال ترکیه است که زیر مجموعه باشگاه ورزشی گالاتاسارای در استانبول قرار دارد و در حال حاضر در سوپرلیگ فوتبال ترکیه بازی می‌کند. این باشگاه، یکی از قدیمی‌ترین باشگاه‌های فوتبال جهان است. «زرد و قرمز» پوشان استانبول در قله فوتبال ترکیه قرار دارند.
گالاتاسارای که نامش را از برج معروف گالاتا گرفته است، محله‌ای است که در منطقه بی‌اوغلو استانبول واقع شده و یکی از جالب‌ترین محله‌های استانبول است. این محله شامل میدان تکسیم یا تقسیم است که از خیابان استقلال می‌شود به آن دسترسی پیدا کرد. استقلال خیابانی است که هم روز شلوغی دارد و هم اینکه شب‌ها، پر از جنب‌وجوش، توریست و مردم محلی است. در این خیابان دبیرستانی قدیمی و زیبا با نام «گالاتاسارای» وجود دارد.
داستان گالاتاسارای از کلاس درس ادبیات محمد آتا بی در همین دبیرستان که آن موقع مدرسه سلطانی نام داشت، به سرپرستی علی سامی‌یئن دانش‌آموز فوتبالی این مدرسه آغاز شد، جایی که دانش‌آموزان پرشور، شور و اشتیاق خود را در قالب یک تیم فوتبال به نمایش گذاشتند. اما این شور و اشتیاق، به‌مرورزمان به درختی تنومند تبدیل شد و ریشه‌های خود را در اعماق فوتبال ترکیه دواند.
علی سامی‌یئن و دوستانش در سال ۱۹۰۵ بدون اسم، در یک مسابقه در کادیکوی با یک تیم یونانی بازی می‌کنند و با نتیجه ۰-۲ پیروز می‌شوند. پس از پایان بازی‌ها، نام باشگاه توسط تماشاگران انتخاب می‌شود: «گالاتاسارای افندی‌لری: آقایان (سروران) گالاتاسارای.»
اولین رنگهای باشگاه ورزشی گالاتاسارای قرمز و سفید تعیین شده بود. این رنگ ها که از رنگ پرچم ترکیه الهام گرفته شده بود اما به دلیل برخی تردیدها مورد قبول واقع نگرفت. رنگهای زرد و لاجوردی مطرح می شود و این رنگ‌ها نیز پذیرفته نمی‌شود. فدراسیون لیگ آن زمان رنگ سیاه و زرد را پیشنهاد می‌دهد که این رنگ‌ها نیز رد می‌شود و در نهایت پارچه‌ای زرد و قرمز خریده می‌شود که توسط خواهر علی سامی یئن، سامیه خانم دوخته می‌شود و تبدیل به رنگ و لباس گالاتاسارای می‌شود. تیم فوتبال گالاتاسارای با لباس‌های زرد و قرمز رنگ خود برای اولین‌بار در تاریخ ۶ دسامبر ۱۹۰۸ در مقابل تیم کشتی انگلیسی «بارهو» به میدان می‌رود. این بازی، سرآغازی بر سال‌ها افتخار و اولین قدم در مسیر پرافتخار این باشگاه است.
در فصل ۱۹۰۸-۱۹۰۹، گالاتاسارای بااقتدار به اولین قهرمانی خود در تاریخ فوتبال ترکیه دست می‌یابد. در آخرین بازی این رقابت‌ها، «آقایان گالاتاسارای» با نتیجه ۱۱-۰ تیم «ایموگن» را شکست می‌دهند که این پرگل‌ترین برد تاریخ آنهاست. آنها در این بازی‌ها به‌عنوان اولین تیم ترک فاتح جام قهرمانی می‌شوند و با توفیق فیکرت حامی بزرگ خودشان عکس یادگاری می‌گیرند. گالاتاسارای در ادامه این مسیر پرافتخار، در دو فصل متوالی (۱۹۰۹-۱۹۱۰ و ۱۹۱۰-۱۹۱۱) نیز عنوان قهرمانی را به خود اختصاص می‌دهد.
داستان لوگوی این باشگاه نیز منحصربه‌فرد و جالب است، اولین لوگوی باشگاه توسط دانش‌آموزی به نام شئوکی اگه که با شماره دانش‌آموزی ۳۳۳ تا به امروز به شکل شئوکی اگه ۳۳۳ معروف است، طراحی شد. این لوگو شامل یک عقاب بال گستر بود که توپ فوتبال در منقار آن قرار داشت. عقاب یکی از گزینه‌های پیشنهادی برای لوگوی باشگاه بود، اما به دلیل عدم استقبال، طرح شئوکی اگه کنار گذاشته شد، ولی جز تاریخچه این باشگاه قرار گرفت.
لوگوی فعلی باشگاه گالاتاسارای در سال ۱۹۲۳، زمانی که این باشگاه تنها ۱۸ سال قدمت داشت، در چهارمین مجمع‌عمومی سنتی باشگاه رونمایی و پذیرفته شد. این اتفاق در سالی رخ داد که جمهوری ترکیه تأسیس شد.
در آن زمان، گالاتاسارای با وجود دستاوردهای متعدد، هنوز فاقد یک نماد منحصربه‌فرد بود. احمد آیت‌الله، دانش‌آموز دبیرستانی، نقشی کلیدی در طراحی این لوگو ایفا کرد. آیت‌الله که به «آیت» مشهور بود، به همراه دوستش شیناسی، مجله‌ای به نام «قارا کئدی: گربه سیاه» منتشر می‌کرد. آیت‌الله به دلیل مهارت فوق‌العاده‌اش در طراحی، تصاویر و طرح‌های تزیینی را برای مجله خلق می‌کرد.
در یکی از این طرح‌ها، آیت‌الله حروف «گ/غ» و «س» را که به ترتیب مخفف «گالاتا» و «سارای» بودند، به شکلی هنرمندانه با هم ترکیب کرد و در وسط آن، نام و لوگوی مجله خود، یعنی «قارا کئدی» را قرار داد. این طرح مورد استقبال همگان قرار گرفت و تصمیم گرفته شد تا آن را به مدیران باشگاه نشان دهند.
در مجمع‌عمومی سال ۱۹۲۳، شیناسی قصد داشت این طرح را به‌عنوان لوگوی باشگاه ارائه دهد، اما به دلیل کمبود اعتمادبه‌نفس، از انجام این کار خودداری کرد. در نهایت، دکتر نامیک (جانکو)، یکی از اعضای بانفوذ باشگاه، طرح را از شیناسی گرفت و آن را به مجمع‌عمومی ارائه کرد.
با استقبال چشمگیر حاضران، این طرح به‌عنوان لوگوی رسمی باشگاه گالاتاسارای پذیرفته شد. بعد از انقلاب حروف یا تغییر رسم‌الخط در ترکیه این لوگو از حروف با رسم‌الخط عربی به لاتین تغییر کرد.
گالاتاسارای تنها تیمی در ترکیه است که طعم شیرین قهرمانی در جام یوفا (لیگ اروپا فعلی) و سوپرجام اروپا را چشیده است. شیرهای زرد و قرمز در سال ۲۰۰۰، رقیبان خود را پشت سر گذاشتند و نام خود را در تاریخ فوتبال اروپا جاودانه کردند. در سوپرکاپ (سوپرجام) همین دوره نیز در وقت اضافه با نتیجه دو بر صفر رئال‌مادرید اسپانیا را شکست داد و قهرمان سوپرجام اروپا گردید و لقب «فاتحین اروپا» را گرفتند. نماد گالاتاسارای، شیر است و آنان را اصلان‌لار به ترکی استانبولی: Aslanlar، «شیرها» می‌نامند. این نماد، لقب فوتبالیست طلایی این باشگاه یعنی «نیهات بدیک» است که به نیهات اصلان شهرت داشت. به دلیل رنگ لباس این تیم، آنها لقب «ساری‌قیرمیزی: زرد و قرمزها» را نیز دارند.
اما این، تنها افتخار گالاتاسارای نیست. ۲۵ بار قهرمانی در سوپرلیگ فوتبال ترکیه، ۱۹ بار قهرمانی در جام حذفی و ۱۷ بار قهرمانی در سوپرجام ترکیه شد. گالاتاسارای تنها تیم پنچ‌ستاره سوپرلیگ ترکیه است (طبق قوانین به‌ازای هر پنج قهرمانی در لیگ تیم ها حق استفاده از یک ستاره بر روی پیراهن خود را دارند)، تیم های فنرباغچه و بشیکتاش با ۱۹ و ۱۵ قهرمانی در تعقیب شیرها هستند.
در سطح بین‌المللی نیز این تیم دارنده افتخاراتی نظیر، قهرمانی در یوفا به‌عنوان تنها تیم ترک، قهرمانی در سوپرجام اروپا به‌عنوان تنها تیم ترک و چندین بار صعود تا یک‌چهارم و نیمه‌نهایی در مسابقات مختلف اروپا است.
این باشگاه چهره‌های بزرگی را نیز به فوتبال ترکیه و جهان معرفی کرده است. به طور مثال فاتح‌تریم که خود زمانی بازیکن گالا بود و به‌عنوان بازیکن ۳ بار قهرمان جام حذفی و یک‌بار قهرمان سوپرکاپ ترکیه شده بود. همان مربی است که گالا را فاتح جام یوفا کرد، به‌علاوه ۸ قهرمانی سوپرلیگ ترکیه و ۳ قهرمانی جام حذفی و ۵ قهرمانی سوپرکاپ ترکیه را در کارنامه دارد.
این باشگاه اسطوره‌های چون نیهات بکدیک، متین اوکتای، فاتح‌تریم، حسن شاش، تانجو چولاک، جونیت تانمان، اوکان بروک، سمیح کایا، هاکان اونسال، بولنت کورکماز، گوندوز قلیج، تورگای سرن و... را پرورده است.
تانجو چولاک بازیکن تیم گالاتاسارای تنها بازیکن ترک است که با رکوردشکنی و به‌ثمر‌‌رساندن سی‌و‌نه گل در لیگ ۱۹۸۸-۱۹۸۷، توانسته برنده کفش طلای اروپا شود. رکوردهای آقای گلی تاریخ ترکیه بعد از چولاک در دست متین اوکتای (۱۹۶۲-۱۹۶۳) است که وی نیز در این باشگاه آقای گل شده‌اند.
گالاتاسارای به همراه دو رقیب ازلی خود از سه تیمی در ترکیه است که همواره در بالاترین سطح فوتبال این کشور حضور داشته و هرگز طعم تلخ سقوط را نچشیده‌اند.
مجموعه ورزشی علی سامی‌یئن رامس‌پارک، لانه شیرهای زرد و قرمز، با گنجایش ۵۲ هزار و ۶۹۵ نفر، ورزشگاه خانگی و اختصاصی این باشگاه در شهر استانبول ترکیه است. این ورزشگاه باشکوه که در سال ۲۰۱۱ با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۲۱۰ میلیون یورو احداث شد، حاصل ۴ سال تلاش و برنامه‌ریزی است که از سال ۲۰۰۷ آغاز شده بود.
فلوریا متین اوکتای کمپ تمرینی این باشگاه نیز نامی آشنا برای هواداران این تیم پرطرفدار است. فلوریا نام محله‌ای در استانبول است و متین اوکتای، هافبک افسانه‌ای گالاتاسارای و تیم ملی ترکیه در دهه شصت است که بر این مجموعه تمرینی گذاشته شده تا یاد و خاطره این اسطوره فوتبال را زنده نگه دارد.
هواداران گالاتاسارای از متعصب‌ترین هواداران فوتبال در تمام جهان هستند که حضور پرتعدادشان در بازی‌ها، نقش پررنگی در موفقیت‌های این تیم داشته است. اولتراصلان‌ها که هواداران متعصب و سرسخت گالاتاسارای هستند شهرتی جهانی دارند. واژه اولترا در جهان فوتبال واژه‌ای است که به‌نوعی از طرف‌داران فوتبال اطلاق می‌شود که به حمایت متعصبانه معروف هستند، آصلان نیز لقب تیم گالاتاسارای است.
بلندترین صدایی که تابه‌حال در یک رویداد ورزشی ایجاد شده، با ۱۳۱ دسیبل، توسط هواداران گالاتاسارای به ثبت رسیده است که حتی در کتاب رکوردهای گینس نیز به ثبت رسیده است.
گری نویل و رایان گیگز درباره بازی گالاتاسارای با منچستریونایتد در سال ۱۹۹۳ چنین می‌گویند: «وحشتناک‌ترین و ترسناک‌ترین اتمسفر دوران حرفه‌ای فوتبالمان را در بازی مقابل گالاتاسارای تجربه کرده‌ایم»
هواداران این تیم از محدود هواداران جهان هستند که بیش از ۲۰۰ سرود و شعر برای طرف‌داری از تیمشان دارند. در کنار آنها سرودهای متعددی برای این باشگاه نوشته شده است که هر کدام، خاطرات و داستان‌های خاص خود را دارند. برخی از این سرودها، توسط شاعران و ترانه‌سرایان مشهور ترکیه سروده شده‌اند و به‌مرورزمان، به بخشی از هویت گالاتاسارای تبدیل شده‌اند.
به‌عنوان‌مثال یکی از جالب‌ترین واژه‌ها و لقب‌ها در میان هواداران گالاتاسارای، «جیم بوم» است. این لقب توسط یکی از نام‌های افسانه‌ای این تیم، ثابیت جینول، ابداع شده است. جینول که برای تحصیل به سوئیس رفته بود و مدتی در تیم «سروت ژنو» بازی کرده بود، در سال ۱۹۲۴ به گالاتاسارای پیوست و لقب «جیم بوم» را برای هواداران این تیم به ارمغان آورد. از آن زمان تاکنون، این لقب در شعارها و سرودهای گالاتاسارای جایگاه ویژه‌ای دارد.
شعار و فلسفه حمایت هواداران گالاتاسارایی «هرکس می‌رود، ما می‌مانیم، ما گالاتاسارایی هستیم» است که نشان‌دهنده تعهد و وفاداری بی‌نظیر آنها به باشگاه صرف‌نظر از هر نتیجه‌ای است.
شهدای گالاتاسارای و شرحی بر تالار شهدای دبیرستان
تیم گالاتاسارای برای هوادارانش، فراتر از یک باشگاه، نمادی از وطن‌پرستی و ایثار در ترکیه است. در این بخش، به تالار شهدای دبیرستان گالاتاسارای می‌پردازیم، مکانی که یادآور فداکاری و از خودگذشتگی دانش‌آموزان این مدرسه در راه وطن است. این تالار، نه فقط نمادی از تاریخ باشکوه گالاتاسارای، بلکه گواهی بر وطن‌پرستی عمیق و ایثار نسلی از جوانان است که برای دفاع از خاک خود جان خود را فدا کردند.
با ورود به دبیرستان گالاتاسارای و عبور از مسیر زیبایی که درختان سایه‌بان آن شده‌اند، به در اصلی ساختمان مدرسه می‌رسید. چه گالاتاسارایی باشید و چه نباشید، با ورود به این مکان، گویی به بخشی از تاریخ قدم می‌گذارید.
در این تالار سنگی و مرمری، عشق به «وطن» و «گالاتاسارای» شما را احاطه می‌کند. در قسمت مقابل در، تندیسی ساده اما باابهت و باشکوه قرار دارد که نام دانش‌آموزان دبیرستان گالاتاسارای که در راه وطن جان خود را فدا کرده‌اند، بر روی آن حک شده است.
با دیدن این یادبود، عظمت فداکاری این جوانان را درک خواهید کرد. در سمت راست سالن، نسبت به در ورودی، نقشه‌ای از مرزهای امپراتوری عثمانی در سال ۱۹۱۰ و در دو طرف آن عکس‌های جوانان وطن‌پرست شهید قرار دارد و بر بالای نقشه عبارتی نقش بسته است: «این قهرمانان گالاتاسارای برای نجات خاک این سرزمین ۵۰۰ ساله جان خود را فدا کردند.»
در دیوار مقابل تابلوی شهدا، فهرستی از نام‌ها و عکس‌های دانش‌آموزان گالاتاسارای که در جنگ‌ها شرکت کرده‌اند به نمایش گذاشته شده است. این فهرست که در ضمیمه ورزشی شماره اکتبر ۱۹۱۵ مجله «دونانما مجموعه‌سی» با عنوان ورزشکاران افتخارآفرین منتشر شده، شامل شهدا، مجروحان و رزمندگان عضو گالاتاسارای است.
در کنار این تابلوها، تصویری از روزنامه «تصویر افکار» مورخ ۱۳ آوریل ۱۹۱۳ با شماره ۷۲۵ به چشم می‌خورد. این مقاله با عنوان «درباره دانش‌آموزان گالاتاسرای که به جنگ بالکان داوطلبانه اعزام شدند» به خبر اعزام دانش‌آموزان به جنگ می‌پردازد.
داستان فداکاری و وطن‌پرستی این جوانان که بسیاری از آنها در زمان دانش‌آموزی داوطلبانه به جنگ پیوستند، از موضوعاتی است که در میان هواداران این باشگاه با افتخار زنده نگه داشته می‌شود.
این نوشته توسط یکی از همکاران فریلنسر تی‌آرتی گلوبال فارسی به رشته تحریر درآمده است. نظرات بیان شده در این نوشته نظر نویسنده مطلب است و الزاما بازتاب رویکرد تی‌آرتی گلوبال فارسی نمی‌باشد.
