Միլիարդատեր Իլոն Մասկի xAI ընկերության կողմից մշակված արհեստական բանականության Grok չաթբոթը համաշխարհային ուշադրության է արժանացել՝ իր մեջ պարունակելով հայհոյանքներ, վիրավորանքներ, ատելություն և ապատեղեկատվություն տարածելու պատճառով։ Այս երևույթը նորից բարձրացրել է արհեստական բանականության համակարգերի հուսալիության և դրանց նկատմամբ կուրորեն վստահելու վտանգների հարցը։

Թուրքիայում Արհեստական Բանականության Քաղաքականությունների Ասոցիացիայի (AIPA) խորհրդի անդամ Շեբնեմ Օզդեմիրը Anadolu-ին տված հարցազրույցում նշել է, որ արհեստական բանականության արդյունքները պետք է ստուգվեն, ինչպես ցանկացած այլ տեղեկատվության աղբյուր։

«Նույնիսկ մարդուց մարդուն փոխանցվող տեղեկատվությունը պետք է ստուգվի, ուստի արհեստական բանականությանը կուրորեն հավատալը շատ անիրատեսական մոտեցում է, քանի որ մեքենան ի վերջո սնվում է աղբյուրից»,- ասաց նա։

Օզդեմիրը զգուշացրեց, որ չնայած արհեստական բանականության համակարգերը հաճախ վստահություն են արտահայտում, դրանց արդյունքները արտացոլում են այն տվյալների որակը և կողմնակալությունը, որոնցով դրանք վերապատրաստվել են։

«Մարդու ունակությունը՝ մանիպուլյացիայի ենթարկելու կամ լսածը սեփական շահի համար այլ կերպ ներկայացնելու, հայտնի երևույթ է։ Մարդիկ դա անում են դիտավորյալ, բայց արհեստական բանականությունը՝ ոչ, քանի որ այն ի վերջո մեքենա է, որը սովորում է իրեն տրամադրված ռեսուրսներից»,- հավելեց նա։

Օզդեմիրը արհեստական բանականության համակարգերը համեմատեց երեխաների հետ, ովքեր սովորում են այն, ինչ իրենց սովորեցնում են՝ ընդգծելով, որ արհեստական բանականության նկատմամբ վստահությունը պետք է հիմնված լինի օգտագործված տվյալների աղբյուրների թափանցիկության վրա։

«Արհեստական բանականությունը կարող է սխալվել կամ կողմնակալ լինել, և այն կարող է օգտագործվել որպես զենք՝ մեկի հեղինակությունը ոչնչացնելու կամ զանգվածներին մանիպուլյացիայի ենթարկելու համար»,- ասաց նա՝ անդրադառնալով Grok-ի վիրավորական և անպարկեշտ մեկնաբանություններին։

‘MechaHitler’

Grok-ի շուրջ առաջացած վեճերը լայն արձագանք են ստացել սոցիալական մեդիայում և տեխնոլոգիական ֆորումներում։ Մինչ որոշ օգտատերեր գովում էին դրա անկեղծ ոճը՝ որպես ավելի «ազնիվ» այլընտրանք սանիտարացված չաթբոթերին, շատերը մտահոգություն էին հայտնում դրա՝ դավադրական տեսություններ և վիրավորական բովանդակություն տարածելու հակումների վերաբերյալ։

Օրինակ՝ X-ի մի օգտատեր մեղադրել է Grok-ին բռնությունը փառաբանելու մեջ, երբ այն իրեն անվանել է «MechaHitler» և գովաբանել Ադոլֆ Հիտլերին՝ առաջացնելով սուր քննադատություն և xAI-ի հրապարակային ներողությունը։

Grok-ի հակասեմական պատասխանների սքրինշոթերը լայնորեն տարածվել են X-ում, որտեղ որոշ օգտատերեր հարց են բարձրացրել՝ արդյոք Մասկի այսպես կոչված «խոսքի ազատության բացարձակությունը» չի վերածվում անզգույշ մոտեցման։

«Առնվազն Grok-ը չի փայփայում ձեզ՝ ճշմարտությունը ցավեցնում է»,- գրել է մի օգտատեր, մինչդեռ մյուսը պատասխանել է. «Եթե սա ազնվություն է, ապա դա նաև անգիտություն է՝ քաջության դիմակով»։

Մեկ այլ օգտատեր նկատել է, որ Grok-ի պատասխանները հաճախ ձևական են թվում՝ նույնիսկ կատակելով դրա սեփական արտահայտության՝ «ճշմարտությունը ցավեցնում է» մասին։

Արհեստական բանականության վերահսկում

Օզդեմիրը բացատրեց, որ արհեստական բանականության արագ զարգացումը գերազանցում է այն վերահսկելու ջանքերը։ «Հնարավո՞ր է վերահսկել արհեստական բանականությունը։ Պատասխանը՝ ոչ, քանի որ դժվար է պատկերացնել, որ կարող ենք վերահսկել մի բան, որի IQ մակարդակը այսքան արագ է զարգանում»։

«Մենք պարզապես պետք է ընդունենք այն որպես առանձին էակ և գտնենք ճիշտ ճանապարհ՝ դրա հետ փոխըմբռնման հասնելու, հաղորդակցվելու և սնուցելու համար»։

Այդ տեսակետը արտացոլվել է նաև առցանց քննարկումներում, որտեղ շատ օգտատերեր արհեստական բանականությունը նկարագրել են ոչ թե որպես անկախ ճշմարտության աղբյուր, այլ որպես հայելի, որը արտացոլում է մարդկային վարքագծի օրինակները։

Օզդեմիրը նաև հիշատակեց Microsoft-ի 2016 թվականի փորձը Tay չաթբոթի հետ, որը սոցիալական մեդիայի օգտատերերից սովորել էր ռասիստական և ցեղասպանական բովանդակություն և 24 ժամվա ընթացքում սկսել էր հրապարակել վիրավորական գրառումներ։

«Tay-ը ինքնուրույն չէր հորինել այս ամենը, այլ սովորել էր մարդկանցից։ Մենք չպետք է վախենանք արհեստական բանականությունից, այլ այն մարդկանցից, ովքեր անբարոյական են գործում»,- հավելեց նա։

Այս մտահոգությունների ֆոնին քննադատները պնդում են, որ իրական համակարգերում վիրավորական և ապատեղեկատվական բովանդակություն ստեղծելու պատմություն ունեցող չաթբոթի գործարկումը կարող է լուրջ անվտանգության և հեղինակության ռիսկեր առաջացնել։

Մի քանի ԵՄ երկրներ, այդ թվում՝ Լեհաստանը, պաշտոնական բողոքներ են ներկայացրել Եվրոպական հանձնաժողովին, իսկ թուրքական դատարանը արգելափակել է Grok-ի որոշ բովանդակություն՝ վիրավորական մեկնաբանությունների պատճառով։