Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդին երեքշաբթի օրը կհանդիպի Չինաստանի գլխավոր դիվանագետի հետ՝ ի նշան միջուկային զենք ունեցող հարևանների միջև լարվածության թուլացման՝ ասիական տերությունների միջև տարիներ շարունակ տևած դիմակայությունից հետո։
Չինաստանի ԱԳ նախարար Վան Յին, որը երկուշաբթի օրը ժամանել է Հնդկաստան, նախատեսվում է բանակցություններ վարել Մոդիի և այլ առաջնորդների, այդ թվում՝ ազգային անվտանգության խորհրդական Աջիտ Դովալի հետ՝ Հիմալայան լեռներում վիճելի սահմանի վերաբերյալ։
Օրակարգում, ինչպես սպասվում է, կլինեն սահմանին զորքերի թվի կրճատումը և այնտեղ որոշակի առևտրի վերսկսումը։
Չինաստանի գլխավոր դիվանագետը բարձր է գնահատում Հնդկաստանի հետ հարաբերություններում «դրական միտումը»
Աշխարհի երկու ամենախիտ բնակեցված երկրները լարված մրցակիցներ են, որոնք մրցում են Հարավային Ասիայում ազդեցության համար, և նրանք 2020 թվականին մահացու սահմանային բախում են ունեցել։
Հնդկաստանը նաև Միացյալ Նահանգների, Ավստրալիայի և Ճապոնիայի հետ միասին Քառյակ անվտանգության դաշինքի մաս է կազմում, որը համարվում է Չինաստանի հակազդեցությունը։
Սակայն ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի սակագնային պատերազմի հետևանքով առաջացած համաշխարհային առևտրի և աշխարհաքաղաքական անկայունության մեջ հայտնված երկրները քայլեր են ձեռնարկել հարաբերությունները վերականգնելու համար։
Երկուշաբթի օրը Հնդկաստանի ԱԳ նախարար Սուբրամանյամ Ջայշանկարի հետ բանակցությունների ժամանակ Վանը նշել է, որ երկու երկրները պետք է «միմյանց դիտարկեն որպես գործընկերներ և հնարավորություններ, այլ ոչ թե որպես հակառակորդներ կամ սպառնալիքներ»։
Նախարար նշել է «բոլոր մակարդակներում երկխոսության» վերսկսումը և «սահմանամերձ շրջաններում խաղաղության և անդորրի պահպանումը» որպես ապացույց այն բանի, որ երկկողմ կապերը «դրական միտում ունեն վերադառնալու համագործակցության հիմնական ուղուն»։
Եռօրյա այցի ընթացքում Վանը նաև կհանդիպի վարչապետ Նարենդրա Մոդիի հետ։
«Փոխզիջում ամենաբարձր քաղաքական մակարդակում»։
Հնդկաստանի և Չինաստանի տասնամյակներ շարունակվող սահմանային վեճը սրվեց 2020 թվականին Լադախի շրջանում նրանց զորքերի միջև տեղի ունեցած մահացու բախումից հետո։
Հարաբերությունների սառեցումը ազդեց առևտրի, դիվանագիտության և օդային տրանսպորտի վրա, քանի որ երկու կողմերն էլ սահմանային գոտիներում տեղակայեցին տասնյակ հազարավոր անվտանգության ուժեր։
Այդ ժամանակվանից ի վեր որոշակի առաջընթաց է գրանցվել։
Անցյալ տարի Հնդկաստանն ու Չինաստանը համաձայնության եկան սահմանային պարեկության վերաբերյալ համաձայնագրի շուրջ և որոշ սահմանային գոտիներից լրացուցիչ ուժեր դուրս բերեցին։
Երկու երկրներն էլ շարունակում են ամրացնել իրենց սահմանը՝ կառուցելով ճանապարհներ և երկաթուղային ցանցեր։
Վերջին ամիսներին երկրները ավելացրել են պաշտոնական այցելությունները և քննարկել են որոշ առևտրային սահմանափակումների, քաղաքացիների տեղաշարժի և գործարարների համար վիզաների մեղմացման հարցերը։ Հունիսին Պեկինը թույլ տվեց Հնդկաստանից ուխտավորներին այցելել Տիբեթի սրբավայրերը։
Երկու կողմերն էլ աշխատում են ուղիղ չվերթները վերականգնելու ուղղությամբ։
Անցյալ շաբաթ Հնդկաստանի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Ռանդհիր Ջայսվալը հայտարարեց, որ Հնդկաստանը և Չինաստանը բանակցություններ են վարում իրենց 3488 կիլոմետրանոց (2167 մղոն) սահմանի երեք կետերով առևտուրը վերսկսելու վերաբերյալ։
Նյու Դելիում գործող Observer Research Foundation վերլուծական կենտրոնի գիտաշխատող Մանոջ Ջոշին ասել է, որ հարաբերությունները դեռևս գտնվում են կարգավորման անհանգիստ մակարդակում։
«Երկու երկրների միջև սահմանային հարցի լուծումը պահանջում է քաղաքական փոխզիջում ամենաբարձր քաղաքական մակարդակում», - ասաց Ջոշին, որը նաև եղել է Հնդկաստանի Ազգային անվտանգության խորհրդի խորհրդատվական խորհրդի անդամ։
Ջոշին պնդել է, որ երկրները «դեռևս խոսում են միմյանց մասին սահմանային վեճի և դրա շուրջ առկա խնդիրների մասին»։
Երկուշաբթի օրը Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Մաո Նինգը հայտարարել է, որ Պեկինը պատրաստ է Վանի այցը Հնդկաստան օգտագործել որպես հնարավորություն՝ հնդկական կողմի հետ համագործակցելու՝ «տարբերությունները պատշաճ կերպով կարգավորելու և չին-հնդկական հարաբերությունների կայուն, առողջ և կայուն զարգացումը խթանելու համար»։
Մաոն ասաց, որ Վանի և Մոդիի ազգային անվտանգության խորհրդականի հանդիպումը «կշարունակի խորը շփումը՝ սահմանամերձ շրջաններում խաղաղությունն ու անդորրը համատեղ պաշտպանելու համար»։
Մոդին շուտով պլանավորում է այցելել Չինաստան։
Պեկինի և Նյու Դելիի միջև հարաբերությունների ջերմացումը սկսվեց անցյալ տարվա հոկտեմբերին, երբ Մոդին և Չինաստանի նախագահ Սի Ցզինպինը հանդիպեցին Ռուսաստանում զարգացող տնտեսությունների գագաթնաժողովում։
Սա առաջնորդների առաջին անձնական զրույցն էր 2019 թվականից ի վեր։
Մոդին պատրաստվում է հանդիպել Սիի հետ այս ամսվա վերջին Չինաստան մեկնելիս՝ յոթ տարվա ընթացքում իր առաջին այցը՝ մասնակցելու Շանհայի համագործակցության կազմակերպության գագաթնաժողովին, որը տարածաշրջանային խմբավորում է, որը ստեղծվել է Չինաստանի, Ռուսաստանի և այլոց կողմից՝ Ասիայում ԱՄՆ ազդեցությանը հակազդելու համար։
Այս տարվա սկզբին Սին կոչ արեց Հնդկաստանի և Չինաստանի հարաբերությունները վերածել «վիշապ-փղի տանգոյի»՝ երկրների խորհրդանշական կենդանիների միջև պարի։
Անցյալ ամիս Հնդկաստանի արտաքին գործերի նախարարը այցելեց Պեկին՝ 2020 թվականից ի վեր Չինաստան կատարած իր առաջին այցի շրջանակներում։
ԱՄՆ-ն և Պակիստանը դեր են խաղում հարաբերությունների ջերմացման գործում։
Նորացված հանդիպումը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ Նյու Դելիի և Թրամփի միջև կապերը վատթարանում են։
Վաշինգտոնը հնդկական ապրանքների վրա սահմանել է 50 տոկոս սակագին, որը ներառում է 25 տոկոս տուգանք ռուսական հում նավթ գնելու համար։
Սակագները ուժի մեջ են մտնում օգոստոսի 27-ին։
Հնդկաստանը նահանջի որևէ նշան չի ցուցաբերել, փոխարենը Ռուսաստանի հետ ստորագրելով ավելի շատ համաձայնագրեր՝ տնտեսական համագործակցությունը խորացնելու համար։
Հնդկաստանի գլխավոր մրցակից Պակիստանի հետ Թրամփի նորացված հարաբերությունները նաև խրախուսել են Նյու Դելիի շփումները Չինաստանի հետ, ասել է գեներալ-լեյտենանտ Դ.Ս. Հուդան, որը 2014-2016 թվականներին ղեկավարել է Հնդկաստանի զինված ուժերի հյուսիսային հրամանատարությունը։
Հունիսին Թրամփը Սպիտակ տանը ճաշի էր հրավիրել Պակիստանի բանակի հրամանատարին, իսկ ավելի ուշ հայտարարել էր Իսլամաբադի հետ էներգետիկ համաձայնագրի մասին՝ երկրի նավթային պաշարները համատեղ զարգացնելու համար։
Երկուսն էլ հաջորդել են Թրամփի պնդումներին՝ Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև հրադադարի միջնորդության մասին, այն բանից հետո, երբ երկու կողմերը մայիսին ռազմական հարվածներ են հասցրել միմյանց։
Այդ բախման արդյունքում Պակիստանը Հնդկաստանի դեմ օգտագործել է չինական արտադրության ռազմական ինքնաթիռներ և հրթիռներ։
«Չինաստանը մեծ ներդրումներ է կատարում Պակիստանում, և գործնականում չի կարելի որևէ ակնկալիք ունենալ, որ Պեկինը կզսպի Իսլամաբադին ցուցաբերվող աջակցությունը։ Բայց դուք չեք կարող ձեր սահմաններին ունենալ երկու թշնամական հարևան և միաժամանակ գործ ունենալ նաև նրանց հետ», - ասաց Հուդան։
