ირანის სახელმწიფო ტელევიზიის, Press TV-ის ცნობით, ირანი და E3 ქვეყნები (საფრანგეთი, გერმანია და დიდი ბრიტანეთი) მიმდინარე პარასკევს სტამბოლში ბირთვული მოლაპარაკებების განახლებაზე შეთანხმდნენ.
მაუწყებელმა კვირას გავრცელებულ განცხადებაში აღნიშნა: „ირანი და ევროპული ტრიო, რომელიც საფრანგეთის, გერმანიისა და დიდი ბრიტანეთისგან შედგება, პარასკევს სტამბოლში ბირთვულ მოლაპარაკებებს განაახლებენ“.
იმავე დღეს გავრცელებულ უფრო ადრინდელ ცნობაში ნათქვამი იყო, რომ მხარეები მომავალ კვირას მოლაპარაკებების განახლებაზე პრინციპულად შეთანხმდნენ, თუმცა თარიღი და ადგილი დაკონკრეტებული არ ყოფილა.
ხუთშაბათს, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრთან, აბას არაქჩისთან შეხვედრისას, დიდი ბრიტანეთის, საფრანგეთის, გერმანიისა და ევროკავშირის მაღალი რანგის დიპლომატებმა ხაზი გაუსვეს ბირთვული შეთანხმებისთვის დიპლომატიასთან დაბრუნების აუცილებლობას და განაცხადეს, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში მზად არიან აამოქმედონ გაეროს „ტრიგერის მექანიზმი (snapback)“, რომელიც სანქციების ავტომატურ აღდგენას ითვალისწინებს.
თეირანსა და ვაშინგტონს შორის ომანელი შუამავლების მონაწილეობით მიმდინარე მოლაპარაკებები 13 ივნისს ისრაელის თავდასხმის გამო შეწყდა, რასაც 12-დღიანი კონფლიქტი მოჰყვა. თავდასხმა ომანის დედაქალაქ მასკატში დაგეგმილ მოლაპარაკებების მეექვსე რაუნდამდე ორი დღით ადრე მოხდა.
ირანმა თავდასხმაზე, რომელსაც მაღალი რანგის სამხედრო პირების, ბირთვული მეცნიერებისა და სამოქალაქო პირების სიცოცხლე ემსხვერპლა, პასუხისმგებლობა აშშ-საც დააკისრა. თავის მხრივ, აშშ-მ განაცხადა, რომ თავდასხმა სამ დიდ ბირთვულ ობიექტზე განახორციელა და გაანადგურა ისინი. კონფლიქტი 24 ივნისს ძალაში შესული ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებით დასრულდა.
„ისინი პასუხისმგებლობით უნდა მოიქცნენ“
აშშ და ევროპელი ოფიციალური პირები აცხადებენ, რომ ირანმა არასდროს უნდა შეძლოს ბირთვული ბომბის შექმნა, მაშინ როცა თეირანი ამტკიცებს, რომ მისი ბირთვული პროგრამა მხოლოდ მშვიდობიან მიზნებს ემსახურება.
E3-სა და ევროკავშირთან მოლაპარაკებების შემდეგ, ირანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა არაქჩიმ განაცხადა, რომ 2015 წლის ბირთვული შეთანხმებიდან აშშ გავიდა და ახალი მოლაპარაკებები მხოლოდ მაშინ იქნება შესაძლებელი, „როდესაც მეორე მხარე მზად იქნება სამართლიანი, დაბალანსებული და ურთიერთსასარგებლო ბირთვული შეთანხმებისთვის“.
არაქჩიმ X-ის საკუთარ ანგარიშზე დაწერა: „თუ ევროკავშირს/E3-ს სურთ როლის შესრულება, მათ პასუხისმგებლობით უნდა იმოქმედონ და გვერდზე გადადონ მუქარისა და ზეწოლის პოლიტიკა, მათ შორის „snapback“-ის მექანიზმი. მათ ამის გასაკეთებლად არანაირი მორალური ან სამართლებრივი საფუძველი არ გააჩნიათ“.
მოგვიანებით გაკეთებულ განცხადებაში არაქჩიმ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ „E3-მა უნდა გაითვალისწინოს 2020 წლის 20 აგვისტოს წერილში აშშ-სთვის მიცემული რჩევა და თავი შეიკავოს ნებისმიერი ქმედებისგან, რომელიც გააღრმავებს უშიშროების საბჭოში არსებულ განხეთქილებას ან სერიოზულად დააზარალებს მის მუშაობას“.
