დიდი შვიდეულის (G7) ლიდერები, მათ შორის აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი, ორშაბათს კანადის კლდოვან მთებში შეიკრიბნენ, რათა მოლაპარაკებებზე განეხილათ, შეძლებდნენ თუ არა ირანსა და ისრაელს შორის მზარდი კონფლიქტის საკითხზე საერთო პოზიციის გამონახვას.

მთიან ქალაქ კანანასკისში დაგეგმილი სამდღიანი სამიტი ტრამპის საერთაშორისო დიპლომატიურ კალენდარში დაბრუნებას აღნიშნავს. ტრამპმა თავისი მოკავშირეები გააოცა, დაუპირისპირდა ნორმებს და მეგობრისა და მტრის გარჩევის გარეშე ფართომასშტაბიანი საბაჟო ტარიფები დააწესა.

კანადის პრემიერ-მინისტრმა მარკ კარნიმ მოამზადა დღის წესრიგი, რომელიც მდიდარი ინდუსტრიული დემოკრატიებისგან შემდგარ ამ ჯგუფში (ბრიტანეთი, კანადა, საფრანგეთი, გერმანია, იტალია, იაპონია და აშშ) უთანხმოებების მინიმუმამდე დაყვანას ისახავდა მიზნად.

თუმცა, სამიტამდე ორი დღით ადრე ისრაელმა ირანის წინააღმდეგ მოულოდნელი, ფართომასშტაბიანი სამხედრო თავდასხმა განახორციელა და მსოფლიო შოკში ჩააგდო.

დიპლომატების თქმით, კანადა ახლა სხვა ქვეყნებთან მოლაპარაკებებს აწარმოებს, რათა ისრაელსა და ირანს ერთობლივი მოწოდებით მიმართონ.

ეს განცხადება შეიძლება შეიცავდეს დაძაბულობის შემცირების მოთხოვნას ან აღნიშნავდეს, რომ ირანის სადავო ბირთვული პროგრამის გამო ისრაელს „თავდაცვის უფლება“ აქვს.

ევროკომისიის პრეზიდენტმა, ურსულა ფონ დერ ლაიენმა, განაცხადა, რომ სამიტამდე ისრაელის პრემიერ-მინისტრ ბენიამინ ნეთანიაჰუს ესაუბრა და რომ ისინი ირანს დამნაშავედ მიიჩნევენ.

„რა თქმა უნდა, ვფიქრობ, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში მოლაპარაკებების გზით მიღწეული გადაწყვეტილება საუკეთესოა,“ - თქვა მან, თუმცა ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეწყვეტისკენ არ მოუწოდებია.

მიუხედავად აშშ-ის საჯარო მოწოდებებისა „მოცდისკენ“, სანამ ვაშინგტონი პრობლემის მოლაპარაკებებით გადაჭრას ცდილობდა, ნეთანიაჰუმ საკუთარი გზით იარა. ამის მიუხედავად, ტრამპმა ისრაელის თავდასხმები შეაქო და აღნიშნა, რომ ამ თავდასხმებში აშშ-ის იარაღი იყო გამოყენებული.

იაპონიამ, რომელიც ისტორიულად ირანთან მეგობრულ ურთიერთობებს ინარჩუნებდა, მოულოდნელად, ისრაელის თავდასხმები „ღრმად სამწუხაროდ“ შეაფასა და ამით აშშ-სა და ევროპაში მყოფ მოკავშირეებს გამოეყო.

ევროპულმა სახელმწიფოებმა, მიუხედავად ღაზის სექტორში ჰუმანიტარულ ვითარებასთან დაკავშირებული ცალკეული შეშფოთებისა, თავი შეიკავეს ისრაელის კრიტიკისგან ირანზე თავდასხმების გამო.

საფრანგეთის პრეზიდენტმა, ემანუელ მაკრონმა, მხარეებს ზომიერებისკენ მოუწოდა, ირანს აშშ-სთან მოლაპარაკებების განახლებისკენ მიმართა და თეირანი ბირთვული პროგრამის გამო დაძაბულობის ესკალაციაში დაადანაშაულა.

ვიზიტი „51-ე შტატში“

ტრამპი თავის ჩრდილოელ მეზობელს, კანადას სტუმრობს, რომელსაც დასცინოდა, რომ უკეთესი იქნებოდა, ის 51-ე შტატი ყოფილიყო.

დაძაბულობა შემცირდა მარტის შემდეგ, როდესაც ჯასტინ ტრიუდო, გლობალური სცენის ყოფილი ვარსკვლავი, რომელიც ტრამპს აშკარად არ მოსწონდა, მარკ კარნიმ შეცვალა - ყოფილმა ცენტრალურმა ბანკირმა, რომელიც უფრო მეტად თავისი კომპეტენტურობით არის ცნობილი, ვიდრე პომპეზურობით.

როდესაც ტრამპი 2018 წელს კანადაში გამართულ G7-ის სამიტს დაესწრო, მან სამიტი ნაადრევად დატოვა და პრეზიდენტის თვითმფრინავიდან ტრიუდოს შეურაცხმყოფელი გზავნილები გაუგზავნა, რითაც აშშ საბოლოო დეკლარაციას გამოთიშა.

თუმცა, ღრმა დაძაბულობა კვლავ რჩება. ტრამპი, რომელიც თავისუფალ ვაჭრობაზე დაფუძნებული გლობალური ეკონომიკური წესრიგის რადიკალურად შეცვლას ისახავს მიზნად, ადრე დაწესებული ვადის გადაწევის შემდეგ პირობა დადო, რომ 9 ივლისს, მეგობრისა და მტრის გარჩევის გარეშე, ფართომასშტაბიან საბაჟო ტარიფებს დააწესებს.

ურსულა ფონ დერ ლაიენმა შაბათს ტრამპთან სატელეფონო საუბრისას იმედი გამოთქვა, რომ ევროპელები შეძლებენ გამოსავლის პოვნას და ირიბად გააკრიტიკა აშშ-ის მიდგომა.

„მოდით, ჩვენ შორის ვაჭრობა სამართლიანი, პროგნოზირებადი და ღია შევინარჩუნოთ. ჩვენ ყველამ თავი უნდა ავარიდოთ პროტექციონიზმს,“ - თქვა მან.

უკრაინისა და ირანის კავშირი

ფონ დერ ლაიენმა ასევე მოუწოდა დიდ შვიდეულს, დაინახონ კავშირი უკრაინისა და ირანის კრიზისებს შორის, რადგან თეირანის სასულიერო რეჟიმის მიერ რუსეთისთვის მიყიდული დრონებით უკრაინას ბომბავენ.

„იგივე ტიპის, ირანული დიზაინისა და წარმოების დრონები და ბალისტიკური რაკეტები განურჩევლად ბომბავს ქალაქებს უკრაინასა და ისრაელში. ეს საფრთხეები ერთად უნდა იქნას განხილული,“ - თქვა მან.

უკრაინის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი მოწვეულ სტუმრებს შორისაა და იმედოვნებს, რომ ტრამპს დაელაპარაკება, რომელმაც ის 28 თებერვალს თეთრ სახლში შეხვედრისას საჯაროდ დაამცირა.

ტრამპი იმედოვნებდა, რომ უკრაინას რუსეთთან სწრაფ შეთანხმებაზე დაითანხმებდა, მაგრამ იმედგაცრუებული დარჩა, როდესაც რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა უარი თქვა აშშ-ის ინიციატივით შეთავაზებულ, თუნდაც დროებითი ცეცხლის შეწყვეტის მოწოდებებზე.

ტრამპმა შაბათს პუტინთან სატელეფონო საუბარი გამართა როგორც ისრაელ-ირანის კონფლიქტის, ასევე უკრაინის საკითხზე.

თუმცა, მაკრონმა ეჭვი გამოთქვა, რომ პუტინი შეძლებდა ახლო აღმოსავლეთში შუამავლის როლის შესრულებას.

საფრანგეთის პრეზიდენტი კანანასკისში გრენლანდიაში ვიზიტის შემდეგ ჩავიდა, სადაც მან დაგმო ტრამპის მუქარა დანიის დაქვემდებარებაში მყოფი ავტონომიური რეგიონის, გრენლანდიის, ხელში ჩაგდებასთან დაკავშირებით.

„მოკავშირეები ასე არ იქცევიან,“ - თქვა მან.

თავად ტრამპი კი სამიტზე ვაშინგტონში, თავის დაბადების დღესთან დაკავშირებით გამართული სამხედრო აღლუმის შემდეგ ჩავიდა - აღლუმისა, რომელმაც ქვეყნის მასშტაბით პროტესტი გამოიწვია მისი მზარდი ავტორიტარული ნაბიჯების წინააღმდეგ.