თურქეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა საერთაშორისო თანამეგობრობას ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქული რესპუბლიკის (ჩკთრ) პოლიტიკური, დიპლომატიური და ეკონომიკური ურთიერთობების გაღრმავებისკენ მოუწოდა.

თურქეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა, რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა, კვლავ გაიმეორა თავისი მოწოდება ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქულ რესპუბლიკასთან (ჩკთრ) უფრო მტკიცე საერთაშორისო კავშირების დამყარების შესახებ და მოუწოდა საერთაშორისო საზოგადოებას, აღიაროს კუნძულზე არსებული რეალობა და ბოლო მოუღოს კვიპროსელი თურქების მიმართ „წლების განმავლობაში მიმდინარე უსამართლობას“.

ლეფკოშაში (ნიქოზია) სიტყვით გამოსვლისას, რომელიც თურქეთის მიერ 1974 წელს კვიპროსზე სამშვიდობო ოპერაციის დაწყების 51-ე წლისთავს მიეძღვნა, ერდოღანმა განაცხადა: „ვინც რა უნდა თქვას, ალაჰის ნებით და თურქეთის მხარდაჭერით, კვიპროსელი თურქი სამუდამოდ გააგრძელებს თავისუფლად ცხოვრებას საკუთარ სამშობლოში“.

ერდოღანმა ხაზი გაუსვა, რომ თურქეთი აგრძელებს ორი სახელმწიფოს გადაწყვეტის მხარდაჭერას და აღნიშნა, რომ დადგა დრო, უკან მოვიტოვოთ „გაეროს პარამეტრები, რომლებიც დაფუძნებულია ამოწურულ ფედერაციულ მოდელზე“.

„კვიპროსელ თურქებს დასაკარგი კიდევ სამოცი წელი არ აქვთ,“ - თქვა ერდოღანმა და გააკრიტიკა გადაწყვეტის მცდელობების თავს მოხვევა მაშინ, როცა „აშკარად ჩანს, რომ კვიპროსის თურქულმა მხარემ მას მხარდაჭერა მოუხსნა“. მან დაამატა: „გადაწყვეტის მოდელზე დაჟინებას, რომელიც მრავალჯერ იქნა ნაცადი და წარუმატებლად დასრულდა, არავისთვის სარგებელი არ მოაქვს“.

მოწოდება ჩკთრ-თან პირდაპირი ვაჭრობისა და ფრენების შესახებ

თურქეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა საერთაშორისო საზოგადოებას მოუწოდა, დაამყაროს პირდაპირი დიპლომატიური და ეკონომიკური ურთიერთობები ჩკთრ-თან, დაიწყოს პირდაპირი ფრენები და ვაჭრობა. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ეს ნაბიჯები აუცილებელია კუნძულზე მშვიდობისა და სტაბილურობისთვის.

„მიუხედავად იმისა, რომ ბერძნები ცდილობენ, თავი კუნძულის ერთადერთ მმართველად და მფლობელად წარმოაჩინონ, ახლა უკვე არსებობს ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქული რესპუბლიკა, რომელიც წარმოდგენილია თურქულ სახელმწიფოთა ორგანიზაციაში, ისლამური თანამშრომლობის ორგანიზაციასა და ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციაში“, - განაცხადა მან.

ერდოღანმა ხაზი გაუსვა 1974 წელს საბერძნეთის მიერ მხარდაჭერილი ბერძნული გადატრიალების საპასუხოდ დაწყებული სამხედრო ოპერაციის ისტორიულ მნიშვნელობას, რომელმაც კვიპროსელ თურქთა მიმართ ეთნიკური ძალადობა გამოიწვია.

„კვიპროსის სამშვიდობო ოპერაციის დროს თურქი ჯარისკაცების კუნძულზე გადასხმით მთელმა მსოფლიომ დაინახა, რომ კვიპროსელი თურქები მარტო არ იყვნენ“, - თქვა მან.

თურქეთის უწყვეტი მხარდაჭერა

ერდოღანმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ თურქეთის მხარდაჭერა გრძელდება, მიუხედავად იმ იზოლაციისა, რომელსაც 1983 წელს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ ჩკთრ საერთაშორისო ასპარეზზე განიცდის.

„რომელი კარიც არ უნდა დახურონ კვიპროსელი თურქის გზის გადასაკეტად, ჩვენ ყოველთვის ვპოულობდით ახალ კარებს და ახალ გზებს“, - დასძინა მან.

კვიპროსი გაყოფილი რჩება 1974 წლის შემდეგ, როდესაც ათენის მიერ მხარდაჭერილი ბერძნული გადატრიალების შემდეგ, თურქეთი, როგორც გარანტორი ქვეყანა, ჩაერია კვიპროსელი თურქების ეთნიკური ძალადობისგან დასაცავად.

მას შემდეგ გაეროს ეგიდით გამართულმა მოლაპარაკებების სერიამ მყარი გადაწყვეტა ვერ მოიტანა. მნიშვნელოვანი ინიციატივა, რომელშიც გარანტორი ქვეყნები, საბერძნეთი და დიდი ბრიტანეთი მონაწილეობდნენ, 2017 წელს შვეიცარიის ქალაქ კრანს-მონტანაში წარუმატებლად დასრულდა.

ერდოღანმა ასევე ყურადღება გაამახვილა თურქეთის მიერ ჩკთრ-ის განვითარებაში განხორციელებულ ინვესტიციებზე და თქვა: „ჩვენ ჩკთრ აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის მოელვარე ვარსკვლავად ვაქციეთ არა მხოლოდ ტრანსპორტის, არამედ ტურიზმის, დასაქმებისა და ინვესტიციების სფეროშიც“.

„რეალობა კუნძულზე“

ბერძნული ადმინისტრაცია 2004 წელს ევროკავშირში გაწევრიანდა. ბერძნებმა უარყვეს გაეროს გაერთიანების გეგმა, რომელსაც კვიპროსელმა თურქებმა მხარი დაუჭირეს, რითაც კუნძულზე პოლიტიკური გაყოფა გააღრმავეს.

ერდოღანმა კვლავ გაიმეორა, რომ დადგა დრო, საერთაშორისო საზოგადოებამ აღიაროს არსებული რეალობა: „დადგა დრო, საერთაშორისო საზოგადოება კუნძულზე არსებულ რეალობას თვალი გაუსწოროს“.

ერდოღანმა სიტყვა დაასრულა თურქეთის მტკიცე მხარდაჭერის ხაზგასმით კვიპროსელი თურქი ხალხის პოლიტიკური თანასწორობისა და სუვერენიტეტის მიმართ.