რუსეთმა დაადასტურა, რომ სტამბოლში, ჩირაღანის სასახლეში გასამართი სამშვიდობო მოლაპარაკებების მორიგი რაუნდის წინ უკრაინისგან სამშვიდობო შეთანხმების პროექტი მიიღო.

რუსეთსა და უკრაინას შორის ორშაბათს დაგეგმილი სამშვიდობო მოლაპარაკებების წინ მთელი ყურადღება სტამბოლისკენაა მიმართული, და ორივე დელეგაცია უკვე ადგილზე იმყოფება.

2022 წლის თებერვალში ომის დაწყებისთანავე, თურქეთმა რუსეთი და უკრაინა ანტალიასა და სტამბოლში ერთ მაგიდასთან შეკრიბა.

ამ წლის მაისში, თურქეთმა, სამ წელზე მეტი ხნის კონფლიქტის შემდეგ, კვლავ შეძლო ორივე მხარის ერთ მაგიდასთან დასმა; მოლაპარაკებები 16 მაისს სტამბოლში, დოლმაბაჰჩეს სასახლეში გაიმართა.

16 მაისის შეხვედრაზე მხარეები შეთანხმდნენ 1000-1000 ტყვის გაცვლაზე, შესაძლო ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ თავიანთი მოსაზრებების დეტალურად წარდგენასა და მოლაპარაკებების გაგრძელებაზე. მხარეებმა განაცხადეს, რომ ტყვეთა გაცვლა 25 მაისს დასრულდა.

საერთაშორისო აქტორები ხშირად გამოხატავდნენ კმაყოფილებას სტამბოლში პროცესის დაწყების გამო, ხოლო თურქეთის მასპინძლობით გამართულმა მოლაპარაკებებმა მსოფლიო პრესაში ფართო გამოხმაურება პოვა.

თურქეთი აგრძელებს შუამავლობის მცდელობებს

თურქეთი აგრძელებს მუშაობას რუსეთსა და უკრაინას შორის მშვიდობის დამყარების მიმართულებით. თურქეთის რესპუბლიკის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ჰაქან ფიდანმა 26-27 მაისს მოსკოვი, ხოლო 29-30 მაისს კიევი მოინახულა.

ჰაქან ფიდანი მოსკოვში რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს შეხვდა, ასევე გამართა შეხვედრები საგარეო საქმეთა მინისტრ სერგეი ლავროვთან და სხვა მაღალჩინოსნებთან.

ჰაქან ფიდანმა ლავროვთან შეხვედრაზე განაცხადა: „ის ფაქტი, რომ რუსეთმა უკრაინასთან პირდაპირი მოლაპარაკებებისთვის სტამბოლი აირჩია, ჩვენი ქვეყნების მიერ სტაბილურობის დამყარებისკენ მიმართული საერთო გაგების გამოვლინებაა“.

ლავროვმა კი აღნიშნა, რომ ისინი აფასებენ თურქეთის მიერ უკრაინასთან პირდაპირი მოლაპარაკებებისთვის ახალი შესაძლებლობების შეთავაზებას.

28 მაისს, როდესაც ლავროვმა განაცხადა, რომ მათ უკრაინას შესთავაზეს მომდევნო მოლაპარაკებების 2 ივნისს სტამბოლში გამართვა, ყურადღება კვლავ თურქეთისკენ იყო მიპყრობილი.

ლავროვმა თურქეთს მადლობა გადაუხადა და განაცხადა, რომ პუტინის მრჩევლის, ვლადიმერ მედინსკის ხელმძღვანელობით დელეგაცია მზად არის უკრაინის დელეგაციას წარუდგინოს რუსეთის მიერ „კრიზისის ფუნდამენტური მიზეზების დაძლევის ყველა ასპექტთან დაკავშირებით“ მომზადებული შეთანხმება და 2 ივნისს პირდაპირი მოლაპარაკებების მეორე რაუნდზე „აუცილებელი განმარტებები გააკეთოს“.

მაღალჩინოსანმა რუსმა ოფიციალურმა პირმა კვირას განაცხადა, რომ მოსკოვმა მიიღო უკრაინისგან კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების შემთავაზებელი შეთანხმების პროექტი.

პუტინის მრჩეველმა და ორშაბათს სტამბოლის მოლაპარაკებებზე რუსეთის დელეგაციის ხელმძღვანელმა, ვლადიმერ მედინსკიმ დაადასტურა, რომ დოკუმენტი უკრაინულ და ინგლისურ ენებზე იყო წარმოდგენილი, დაამატა რა, რომ ენა პრობლემას არ წარმოადგენდა და ძირითადი პუნქტები უკვე გამოქვეყნდა დასავლურ მედიაში.

მედინსკიმ ასევე განაცხადა, რომ რუსეთი თავის პოზიციას მოლაპარაკებების დროს გააჟღერებს.

უკრაინის თავდაცვის მინისტრი სტამბოლში დელეგაციას უხელმძღვანელებს

რუსეთში ვიზიტის შემდეგ ჰაქან ფიდანმა სამუშაო ვიზიტით უკრაინის დედაქალაქი კიევი მოინახულა.

ფიდანი შეხვდა უკრაინის მაღალჩინოსნებს, მათ შორის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის და საგარეო საქმეთა მინისტრ ანდრიი სიბიჰას. სიბიჰასთან გამართულ პრესკონფერენციაზე ფიდანმა კვლავ გაიმეორა თურქეთის მოწოდება მუდმივი მშვიდობისკენ. ხაზგასმით აღნიშნა, რომ თურქეთს ორივე მხარესთან კარგი ურთიერთობები აქვს, ფიდანმა განაცხადა, რომ პროგრესის მიღწევა შესაძლებელია, სანამ მხარეები მოლაპარაკების მაგიდასთან რჩებიან.

უკრაინამ თავდაპირველად განაცხადა, რომ მოლაპარაკებების მეორე რაუნდამდე სურდა რუსეთის მიერ მომზადებული შეთანხმების ნახვა.

უკრაინის პრეზიდენტმა კვირას განაცხადა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთისგან ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ რაიმე შეთავაზება არ მიუღიათ, მისი მთავრობა მიზნად ისახავს სტამბოლში მშვიდობისკენ „ყოველ შემთხვევაში, გარკვეული პროგრესის“ მიღწევას.

უკრაინის დელეგაციას თავდაცვის მინისტრი რუსტემ უმეროვი უხელმძღვანელებს. დელეგაციაში ასევე შევლენ უკრაინის პრეზიდენტის მრჩეველი ოლექსანდრ ბევზი, უკრაინის შეიარაღებული ძალების საზღვაო ძალების სარდლობის გენერალური შტაბის უფროსის მოადგილე ოლექსანდრ დიაკოვი და საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე სერგი კისლიცია.

ტრამპი თავის გავლენას იყენებს

აშშ-ს პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი, როგორც საარჩევნო კამპანიის დროს, ასევე თანამდებობაზე ყოფნისას, ომის დასრულების პირობას დებდა.

მოლაპარაკებების პროცესის მხარდამჭერმა ამერიკელმა ოფიციალურმა პირებმა პირველი რაუნდის შემდეგ რუს ოფიციალურ პირებთან მაღალი დონის სატელეფონო საუბრები გამართეს.

ტრამპი და პუტინი 19 მაისს ტელეფონით ესაუბრნენ. ტრამპმა განაცხადა, რომ საუბარმა კარგად ჩაიარა და რუსეთსა და უკრაინას შორის მოლაპარაკებები დაუყოვნებლივ დაიწყებოდა.

ტრამპმა უკმაყოფილება გამოთქვა იმის გამო, რომ რუსეთი უკრაინასთან ცეცხლის შეწყვეტის მიღწევის საკითხში ნელა მოქმედებდა.

26 მაისს, რუსეთის მიერ უკრაინაზე განხორციელებული საჰაერო თავდასხმების შემდეგ, ტრამპმა Truth Social პლატფორმაზე განაცხადა, რომ პუტინი „გაგიჟდა“.

რუსეთმა კი განაცხადა, რომ ტრამპი „საკმარისად არ იყო ინფორმირებული“ უკრაინის მიერ რუსეთის ქალაქებზე განხორციელებული „მასშტაბური ტერორისტული თავდასხმების“ შესახებ, ხოლო რუსმა ოფიციალურმა პირებმა ივარაუდეს, რომ ტრამპის მკაცრი განცხადებები უკრაინის ომთან დაკავშირებით შესაძლოა „გადაჭარბებული ემოციური დატვირთვის“ შედეგი ყოფილიყო.

ტრამპმა ასევე გააკრიტიკა უკრაინის ლიდერი ზელენსკი და განაცხადა, რომ უკრაინის ლიდერი ასეთი საუბრით თავის ქვეყანას სიკეთეს არ უკეთებდა.

ამავდროულად, თეთრმა სახლმაც გაავრცელა განცხადება: „ვიმედოვნებთ, რომ რუსეთი და უკრაინა მომავალ კვირას სტამბოლში პირდაპირ შეხვედრებსა და მოლაპარაკებებს გამართავენ. და ჩვენ გვჯერა, რომ ეს შეხვედრა შედგება“.

ჯერჯერობით უცნობია, გაგზავნის თუ არა აშშ წარმომადგენელს ამ მოლაპარაკებებზე.

მოლაპარაკებების წინ კონფლიქტები მძაფრდება

სანამ მხარეები სტამბოლში მოლაპარაკების მაგიდასთან დასასხდომად ემზადებიან, შაბათს და კვირას გვიან ღამით მძიმე თავდასხმების შესახებ ინფორმაცია გავრცელდა.

კვირას უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურმა (SBU) განაცხადა, რომ მისმა ძალებმა რუსეთზე „ფართომასშტაბიანი“ თავდასხმა განახორციელეს, რომლის დროსაც უპილოტო საფრენი აპარატების გამოყენებით სხვადასხვა რეგიონში, მათ შორის ციმბირის ირკუტსკის ოლქში, რომელიც რუსეთ-უკრაინის საზღვრიდან 4300 კილომეტრზე (2671 მილი) მეტითაა დაშორებული, 40-ზე მეტი სტრატეგიული ბომბდამშენი გაანადგურეს.

გავრცელებული ინფორმაციით, თავდასხმის სამიზნე გახდა ოთხი აეროდრომი, მათ შორის ოლენია, ივანოვო, დიაგილევო და ბელაია.

რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომაც კვირას განცხადება გააკეთა.

სამინისტრომ დაადასტურა, რომ რუსეთის მასშტაბით ხუთ აეროდრომზე, მათ შორის მურმანსკის, ირკუტსკის, ივანოვოს, რიაზანისა და ამურის ოლქებში, უპილოტო საფრენი აპარატებით თავდასხმა განხორციელდა, და ეს თავდასხმები „კიევის რეჟიმის“ მიერ განხორციელებულ „ტერორისტულ აქტებად“ შეაფასა.

სამინისტრომ განაცხადა, რომ ივანოვოს, რიაზანისა და ამურის აეროდრომებზე თავდასხმები „მოგერიებულ იქნა“, ხოლო მურმანსკსა და ირკუტსკში აეროდრომებთან ახლოს მდებარე ტერიტორიებიდან დრონების გაშვების შემდეგ რამდენიმე „თვითმფრინავის ნაწილს“ ცეცხლი გაუჩნდა, და დასძინა, რომ ტერორისტულ თავდასხმებში მონაწილე ზოგიერთი პირი დაკავებულია.