TRT World-თან საუბარში ექსპერტები აცხადებენ, რომ ისრაელ-ირანის კონფლიქტის გამწვავებასთან ერთად, ტრამპის მომხრეებში აშშ-ის მიერ ირანზე შესაძლო თავდასხმის საკითხზე სერიოზული განხეთქილების ნიშნები შეინიშნება.

ვაშინგტონი, DC - მოძრაობა „გავხადოთ ამერიკა კვლავ დიადი“ (Make America Great Again, MAGA) პიროვნების ძალაზე, ერთგულებასა და სლოგანებზეა აგებული. თუმცა, როგორც ჩანს, ამ ერთიანობას ახლო აღმოსავლეთში გავრცელებული ომის ფონზე ბზარები უჩნდება.

თუ აშშ-ის პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი გადაწყვეტს ამერიკული სამხედრო ძალა ისრაელ-ირანის კონფლიქტში ჩართოს, მის საშინაო პოლიტიკურ კოალიციაში უკვე არსებული იდეოლოგიური ბზარი შესაძლოა სრულფასოვან პოლიტიკურ განხეთქილებად იქცეს.

ექსპერტების თქმით, ეს რისკი ახლა წინა პლანზეა.

„ეს განხეთქილება სერიოზულია. თუმცა, არ ვფიქრობ, რომ ის იმდენად დიდი იქნება, რომ მომავალი წლის შუალედურ არჩევნებამდე ტრამპის კოალიცია დაშალოს,“ - განუცხადა TRT World-ს მასაჩუსეტსის ამჰერსტის უნივერსიტეტის სამართლისა და პოლიტიკურ მეცნიერებათა პროფესორმა, პოლ მ. კოლინზ უმცროსმა.

საკითხები გეოპოლიტიკურია, მაგრამ ბიძგები - იდეოლოგიური.

ისრაელის მიერ ირანის ბირთვულ ობიექტებსა და სამოქალაქო სამიზნეებზე ცალმხრივი თავდასხმით დაწყებული დებატები ახლა ვაშინგტონის ჩათრევის რისკს ქმნის.

ტრამპის საგარეო პოლიტიკური მიდგომა ცნობილია გზავნილებში მკვეთრი კონტრასტებით: ერთ დღეს ის „სულელურ, დაუსრულებელ ომებს“ ეწინააღმდეგება, მეორე დღეს კი მტრებს ემუქრება.

თუმცა, ტრამპის ერთ დროს ერთიანი მომხრეები ახლა სრულად ერთ პოზიციაზე აღარ არიან.

ამ დებატების ერთ მხარეს არიან სენატორი ლინდსი გრეჰემი, აშშ-ის ელჩი ისრაელში მაიკ ჰაკაბი და მემარჯვენე მედია ფიგურები, როგორიცაა მარკ ლევინი და შონ ჰენიტი. ეს ჯგუფი ისრაელის თავდასხმებს ისტორიულ შესაძლებლობად მიიჩნევს, რათა ირანის ბირთვულ ინფრასტრუქტურას მძიმე დარტყმა მიაყენონ და თეირანში არსებული რეჟიმი დაამხონ.

მეორე მხარეს კი დგას ტრამპიზმის მოძრაობის იზოლაციონისტური (არაინტერვენციული) ბირთვი, რომელსაც წარმოადგენენ ისეთი გავლენიანი ფიგურები, როგორებიც არიან ტაკერ კარლსონი, სტივ ბენონი, მეტ გეიტსი და წარმომადგენელთა პალატის წევრი მარჯორი ტეილორ გრინი. ეს ჯგუფი ამტკიცებს, რომ აშშ-ის ჩარევა, თუნდაც ირიბი, დაარღვევს ფუნდამენტურ დაპირებას, რომელმაც ტრამპი ხელისუფლებაში მოიყვანა და რომელიც ფრაზით „აღარ ვიბრძოლებთ უცხო ქვეყნებში“ შეგვიძლია შევაჯამოთ.

„ეს (ირანი) მსოფლიოს ერთ-ერთი უძველესი ცივილიზაციაა; აქ 92 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს. ეს არ არის ის, რითაც თამაში შეიძლება. ამ დონეზე უკვე ღრმად უნდა დაფიქრდეთ და ამერიკელი ხალხიც ამის შესახებ ინფორმირებული უნდა იყოს. ამას მათ თავს ვერ მოახვევთ,“ — განუცხადა ბენონმა ჟურნალისტებს ოთხშაბათს ვაშინგტონში.

და თავად ტრამპი? ის თითქოს შუაშია მოქცეული.

„როგორც ჩანს, ტრამპი თვლის, რომ ირანი ბირთვული ძალის სტატუსთან ძალიან ახლოსაა. ვფიქრობ, სწორედ ამან განაპირობა მისი უფრო „ბრმული“ მიდგომის არჩევა ახლო აღმოსავლეთში,“ - ამბობს კოლინზი.

თუმცა, რაც უფრო მკაცრდება რიტორიკა, მით უფრო იზრდება უკურეაქცია.

„კონგრესის ზოგიერთმა წევრმა დაიწყო მოქმედება, რათა შეზღუდოს ტრამპის უფლება, კონფლიქტში კონგრესის მიერ ომის გამოცხადების გარეშე ჩაერთოს,“ - თქვა კოლინზმა. კენტუკელმა თომას მესიმ და კალიფორნიელმა რო ხანამ წარადგინეს რეზოლუციის პროექტი, რათა აღკვეთონ აშშ-ის ნებისმიერი სახის ჩარევა ირანის წინააღმდეგ კონგრესის თანხმობის გარეშე. „ეს ჩვენი ომი არ არის. ასეც რომ ყოფილიყო, ჩვენი კონსტიტუციის თანახმად, ასეთ საკითხებს კონგრესი უნდა წყვეტდეს,“ - დაწერა მესიმ X-ზე (ტვიტერზე).

„თუ აშშ უფრო მეტად ჩაერევა, ომის საწინააღმდეგო კოალიციის ხმა კიდევ უფრო გაძლიერდება,“ - დასძინა კოლინზმა.

ეს დაძაბულობა მხოლოდ თეორიული არ არის.

ტულსი გაბარდმა, რომელიც ტრამპის კაბინეტში ეროვნული დაზვერვის დირექტორი იყო, განაცხადა, რომ არ არსებობს აშშ-ის დაზვერვის მყარი მტკიცებულება იმისა, რომ ირანმა ახლო წარსულში ბირთვული ბომბი შექმნა. ამან პრეზიდენტი გააღიზიანა. როდესაც ჟურნალისტებმა გაბარდის კომენტარების შესახებ ჰკითხეს, ტრამპმა უპასუხა: „არ მაინტერესებს, რას ამბობს ის. ვფიქრობ, ისინი ძალიან ახლოს იყვნენ იარაღის შექმნასთან.“

განხეთქილება ფართოვდება

„თუ ტრამპი აშშ-ს ირანის ბირთვულ ობიექტებზე თავდასხმისკენ უბიძგებს, ვიხილავთ, რომ MAGA-ს მომხრეებში ბზარი კიდევ უფრო გაღრმავდება,“ - განუცხადა TRT World-ს სან-ფრანცისკოს UC სამართლის სკოლის ისტორიკოსმა დევიდ ლევინმა.

ლევინი ტრამპის პოზიციას კლასიკურ ბლეფის სტრატეგიად განიხილავს: მუქარის გაძლიერება არა თავდასხმისთვის, არამედ თეირანზე ზეწოლის მოსახდენად, რათა ის მოლაპარაკებების მაგიდას დაუბრუნდეს.

„ეს შეიძლება იყოს მცდელობა, იმ იმედით, რომ მუქარა ირანს მოლაპარაკებების მაგიდასთან მიიყვანს და ამავდროულად აჩვენებს, რომ აშშ-ს შეუძლია უკიდურესი ნაბიჯის გადადგმა,“ - დასძინა ლევინმა.

ცნობილია, რომ თეირანს ჰყავს სხვადასხვა რეგიონული სამხედრო დაჯგუფება, სარაკეტო სისტემები და ასიმეტრიული საპასუხო დარტყმების ისტორია. „ირანმა შეიძლება სცადოს თავდასხმა სპარსეთის ყურის მახლობლად მდებარე აშშ-ის ობიექტებზე. თუმცა, არ ვიცი, რამდენი რაკეტა დარჩათ მას შემდეგ, რაც ამდენი ისრაელის მიმართულებით გაუშვეს,“ - თქვა ლევინმა.

ამასობაში, აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი ჯეი დი ვენსი ამერიკული მემარჯვენე ფრთის დაპირისპირებულ ფრაქციებს შორის გამოსავლის პოვნას ცდილობდა.

ვენსმა საგულდაგულოდ შედგენილ სოციალური მედიის პოსტში განაცხადა, რომ ტრამპმა „შეიძლება გადაწყვიტოს, რომ ირანმა დამატებითი ნაბიჯები უნდა გადადგას გამდიდრების საქმიანობის შესაწყვეტად,“ თუმცა, ამავე დროს, გააფრთხილა ხალხი „ბოლო 25 წლის სულელური საგარეო პოლიტიკის შედეგად უცხოურ ინტერვენციებზე.“

თუმცა, ვენსის ამ ნიუანსირებულმა მიდგომამაც კი საკმარისი ეფექტი ვერ მოახდინა.

ტრამპის ოთხშაბათის კომენტარი, „შემიძლია გავაკეთო, შემიძლია არ გავაკეთო,“ სტრატეგიული გაურკვევლობის ნაცნობ ელფერს ატარებს და ამავდროულად, ჩუმად აღრმავებს განხეთქილებას მის მომხრეებს შორის.

აშშ-ის მედიის ცნობით, ნეთანიაჰუს ბოლო კვირების ბრიფინგებმა ტრამპის ინსტინქტები კიდევ უფრო ხისტი პოზიციისკენ მიმართა. თუმცა, ერაყის ომის აჩრდილი და პოლიტიკური უკურეაქციის რისკი კვლავ აწუხებს თეთრ სახლს.

Economist/YouGov-ის ახალი გამოკითხვა აჩვენებს, რომ ტრამპის ამომრჩეველთა 53% ისრაელის თავდასხმებში მონაწილეობის წინააღმდეგია, რაც ნათლად აჩვენებს MAGA-ს მომხრეთა სურვილს, თავი აარიდონ კონფლიქტს.

ეს განწყობა ფართო საზოგადოებრივი აზრის ანარეკლია. ჩიკაგოს გლობალურ საკითხთა საბჭოსა და Ipsos-ის მიერ ჩატარებულმა ბოლო გამოკითხვამ აჩვენა, რომ 10-დან 8 ამერიკელი ირანის ბირთვული პროგრამის შეზღუდვისთვის უპირატესობას დიპლომატიას ანიჭებს და არა სამხედრო მოქმედებას.

გამოკითხვები აჩვენებს, რომ სულ უფრო მეტი რესპუბლიკელი კონგრესმენი და ტრამპის მოკავშირე აფრთხილებს საზოგადოებას კონგრესის თანხმობის გარეშე ნებისმიერი სამხედრო მოქმედების განხორციელების წინააღმდეგ, რაც უკვე საჯარო ბზარს კიდევ უფრო ამწვავებს.

მიუხედავად იმისა, რომ სიფრთხილისკენ მომწოდებელი ხმები მარგინალიზებული ჩანს, ანალიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ თუ ირანის პასუხი კატასტროფული არ იქნება, ტრამპის რეიტინგზე ეს მნიშვნელოვან გავლენას არ მოახდენს.

„თუ ირანის რეაქცია არ იქნება ძალიან დრამატული, ეს არ იმოქმედებს ტრამპის პოზიციაზე აშშ-ში. ამჟამად, გამოკითხვების მიხედვით, ის არ არის პოპულარული; არ მგონია, ირანის წინააღმდეგ რაიმე ქმედებამ ეს ციფრები მნიშვნელოვნად შეცვალოს,“ - განაცხადა ლევინმა.