Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan ayaa adkeeyay in dalkiisu uu go’aansaday inuu hakiyo xiriirkii ganacsi ee uu la lahaa Israa’iil si loo taageero qadiyadda Falastiin, isagoo carrabka ku adkeeyay in "garab istaagga dadka lagu dulmayo Qaza ay tahay waajib bani’aadanimo ka hor inta aysan noqon mowqif siyaasadeed."
Isagoo ka hadlayay kulanka "Kooxda Baarlamaanada Taageera Falastiin" oo uu soo qabanqaabiyay baarlamaanka Turkiga oo ka dhacay Istanbul Jimcihii, Erdogan wuxuu yiri: "Waan joojinay xiriirkeennii ganacsi ee Israa’iil si aan u taageerno Falastiin, waana sii wadi doonnaa mowqifkan inta mashiinka dilka ka sii socoto Qaza," isagoo intaa ku daray in Turkiga uusan ka tanaasuli doonin doorkiisa difaaca shacabka Falastiin ee dhammaan madalaha caalamiga ah.
Wuxuu intaa ku daray in difaaca qadiyadda Falastiin ay ka weyn tahay kaliya taageerada shacab la dulmay, laakiin ay tahay mowqif aasaasi ah oo lagu taageerayo bani'aadantinimada, nabadda iyo caddaaladda, isagoo ku tilmaamay waxa shacabka Falastiin ay la kulmayeen in ka badan qarni inay tahay "arrin sharaf u ah shacab wajahaya noocyada ugu xun ee dulmiga, arxan-darrada iyo xasuuqa."
Madaxweynaha Turkiga wuxuu sido kale sheegay in dowladda Israa’iil ay xasuuq wadareed ka geysato Falastiiniyiinta iyadoo aan loo kala saarin cunug, haweeney ama qof da' ah.
Wuxuu tilmaamay in ilaa 60,000 oo Falastiiniyiin ah ay shahiideen tan iyo Oktoobar 7, 2023, kuwaasoo intooda badan ay yihiin haween iyo carruur, halka boqolleyda shuhadada iyo dadka naafada ah ay ka badan tahay 7% dadweynaha Marinka Qaza.
Wuxuu intaa ku daray in in ka badan 212 saxafi la beegsaday oo la dilay iyagoo tabinaya gardarrada, boqollaal dhakhaatiir, kalkaaliyeyaal iyo shaqaale gargaar ahna lagu dilay weerarrada Israa’iil, halka carruur badan ay ku shahiideen go'doominta iyo ka hortagga gelitaanka daawada, biyaha iyo cuntada awgeed.
Erdogan wuxuu ficillada Israa’iil ku tilmaamay inay yihiin "xaalad waalli wadareed ah," isagoo tilmaamay in gardarradu ay ku dhowaad gebi ahaanba saamaysay kaabayaasha Marinka Qaza, iyadoo la duqeeyay iskuullo, kaniisado, masaajiddo, iyo jaamacado, lana burburiyay qiyaastii 80% dhismayaasha Qaza. "Waxaan ka hadlaynaa in ka badan 50 milyan oo tan oo burbur ah, muuqaal aan horay loo arag oo ah baabi'in buuxda," ayuu yiri Erdogan.
Erdogan wuxuu ku nuuxnuuxsaday in qadiyadda Falastiin aysan ahayn arrin Muslimiinta quseyso oo kaliya, balse ay tahay "arrin sido kale quseyso qof kasta oo damiir nool leh," isagoo u arkayay waxa dhacaya inay yihiin "imtixaan dhab ah oo bani'aadantinimada."
Madaxweynaha Turkiga wuxuu tilmaamay in wadarta gargaarka bani'aadanimo ee Turkiga u diray Qaza ay dhaaftay 100,000 oo tan, oo ay ku jiraan cunto, sahay caafimaad iyo mid gurmad degdeg ah. Wuxuu sidoo kale u mahadceliyay dalalkii ka caawiyay gaarsiinta gargaarkan, gaar ahaan Masar, Qatar, Jordan, Lubnaan iyo Kuwait, iyo sidoo kale hay'adaha caalamiga ah iyo kuwa Qaramada Midoobay ee fududeeyay gudbinta shixnadaha ee marinnada Qaza.
Marka laga hadlayo la xisaabtanka caalamiga ah, Erdogan wuxuu xoogga saaray baahida loo qabo in Israa’iil lagula xisaabtamo garsoorka caalamiga ah, isagoo yiri: "Waxaan sii wadeynaa bixinta caddeymaha iyo dukumentiyada ku saabsan dambiyada dagaal iyo xadgudubyada socda ee ka dhanka ah rayidka Falastiin, waana inaan dambiyadan laga tagin iyagoo aan la ciqaabin."
Farriin midnimo ah oo uu u diray shacabka Falastiin, Erdogan wuxuu isbarbardhigay halganka Falastiiniyiinta iyo halgankii shacabka Turkiga ee ka dhanka ahaa gumeysiga qarni ka hor, isagoo ku nuuxnuuxsaday in kuwa ka xumaada sheegista runta "inuusan codka Turkiga aamusi doonin."
