بسیاری از پاکستانی ‌ها با نگرانی منتظر اعلام فهرست جدید ممنوعیت سفر حکومت ترامپ هستند که ممکن است کشورشان را در میان کشورهایی که شهروندانشان از ورود به ایالات متحده منع خواهند شد، قرار دهد یا ندهد.

هنوز هیچ چیز رسمی اعلام نشده است، اما گزارشی از رویترز به تاریخ 5 مارچ به نقل از سه منبع ناشناس گفته است که همراه با افغانستان، پاکستان "احتمالاً" برای گنجاندن در فهرست ممنوعیت سفر پیشنهاد خواهد شد. چندین کشور مسلمان دیگر نیز ممکن است در این فهرست باشند، اما نام آنها فاش نشده است.

این خبر برای پاکستان، به ویژه برای دولت، نخبگان حاکم و شهروندان مرفه آن، شوک بزرگی بود. در نهایت، پاکستان سابقه همکاری نزدیک با ایالات متحده را دارد و نخبگان آن که به زبان انگلیسی‌ حرف میزنند همیشه به شدت طرفدار غرب بوده‌ اند.

رفتن به امریکا برای تحصیل، کار، راه‌اندازی کسب ‌و کارها، خرید دارایی ‌ها و در نهایت اقامت در آنجا همیشه آرزوی بسیاری از پاکستانی ‌های تحصیلکرده، حرفه‌ای و مرفه بوده است، زیرا ایالات متحده هرگز درهای خود را به روی پاکستان کاملاً بسته نکرده است. علیرغم فراز و نشیب ‌های فراوان در روابط، نهاد های امنیتی دو کشور معمولاً ارتباط نزدیکی داشته‌اند.

مسئله ممنوعیت سفر برای پاکستانی ‌ها حتی بیشتر شگفت ‌انگیز بود زیرا تنها یک روز قبل از آن، رئیس‌ جمهور دونالد ترامپ در نخستین سخنرانی خود در جلسه مشترک کانگرس در تاریخ 4 مارچ از پاکستان برای دستگیری یکی از سرکردگان داعش تشکر کرد.

بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی سی آی ای، مقامات پاکستانی محمد شریف ‌الله ملقب به جعفر را از بلوچستان در جنوبغرب کشور، نزدیک به مرز افغانستان، ردیابی و دستگیر کرده و به امریکایی‌ ها تسلیم دادند.

جعفر به اتهام طراحی حمله تروریستی مرگبار به میدان هوایی کابل در 26 آگست 2021 که باعث کشته شدن 13 سرباز امریکایی و 170 افغان شد، تحت تعقیب قرار داشت.

تشکر ترامپی

حکومت شهباز شریف هنوز از "تشکر ترامپی" لذت می ‌برد و کانال‌ های خبری هنوز این خبر را پوشش می ‌دهند در حالیکه احتمال گنجانیده شدن پاکستان در فهرست ممنوعیت سفر به ذهنشان می رسد.

اما به گفته دو دیپلمات سابق پاکستانی، نیازی به هیجان زیاد نسبت تشکر ترامپ وجود نداشت. آنها می ‌گویند که به خبر رویترز باید با احتیاط نگریسته شود.

شیری رحمان، سفیر سابق پاکستان در ایالات متحده امریکا گفت: "من هیچ اطلاع معتبر دیگری در این خصوص (ممنوعیت سفر) ندارم، جز خبر رویترز. فکر نمی ‌کنم این ممکن باشد. اگر این اتفاق بیفتد، تعجب ‌آور خواهد بود… از نظر من هیچ ممنوعیت کلی برای پاکستان نخواهد بود."

مسعود خان، دیپلمات ارشد سابق که در ایالات متحده امریکا به عنوان سفیر پاکستان خدمت کرده بود گفت که بعد از خواندن نوشته رویترز، دعا کرد که این اتفاق نیفتد. "این تصمیم بسیار منفی خواهد بود و عواقب منفی خواهد داشت."

پاکستان روابط خود با واشنگتن را بسیار مهم می ‌داند. ایالات متحده امریکا نه تنها بزرگترین مقصد صادرات پاکستان است، بلکه حمایت آن برای اسلام ‌آباد در مواجهه با مؤسسات مالی چندجانبه مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی حیاتی است. برنامه فعلی پاکستان با IMF بدون حمایت واشنگتن ممکن نبود.

با این حال، روابط پاکستان با ایالات متحده فراز و نشیب های زیادی داشته است. از زمانیکه پاکستان بخشی از ائتلاف‌ های ضد کمونیستی CENTO و SEATO بود و به عنوان "بیشترین متحد متحد" شناخته می‌ شد چیز های زیادی را تجربه کرده است.
پاکستان در دوران جنگ سرد با ایالات متحده شریک شد و در برابر تهاجم شوروی به افغانستان مقاومت کرد و پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر، دوباره در جنگ به اصطلاح ضد تروریسم در این کشور با واشنگتن متحد شد.

پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان در آگست 2021، به نظر می ‌رسید که پاکستان برای واشنگتن اهمیت خود را از دست داده است.

آزمونی برای پاکستان

با وجود نمونه های از همکاری از جمله کمک پاکستان در هنگام خروج نیروهای ناتو از افغانستان در دوره ریاست ‌جمهوری جو بایدن روابط دو کشور آنقدر هم خوب نبود.

در اواخر دوران خود حکومت بایدن تحریم‌ هایی علیه سه شرکت پاکستانی، از جمله یک نهاد دولتی، به دلیل کمک به برنامه موشکی کشور اعمال کرد.

امریکایی‌ ها برنامه موشکی بلندبرد این کشور را تهدیدی برای ایالات متحده اعلام کردند. گرچه تمام آمادگی ‌های دفاعی اسلام ‌آباد در مقابل یک دشمن یعنی هند است.
این بود که "تشکر" رئیس ‌جمهور ترامپ برای حکومت شهباز شریف اهمیت زیادی داشت.
دلیل دوم استقبال پرشور حکومت شهباز شریف از این اقدام ترامپ بیشتر به نمادگرایی آن برای سیاست داخلی مربوط می‌ شود.

حکومت شهباز شریف با مخالفت شدید بسیاری از پاکستانی‌ های امریکایی روبه ‌رو است که از زندانی شدن نخست ‌وزیر سابق عمران خان ناراضی هستند، فردی که همچنان یک چهره محبوب در سیاست پاکستان است.

پاکستانی ‌های طرفدار عمران خان، هم در کشور و هم در خارج از کشور، انتظار دارند که ترامپ از موقعیت خود برای آزادی او استفاده کند و فعالانه در حال لابی برای این موضوع هستند.

با این حال، چالش پاکستان در حفظ روابط خوب با ایالات متحده بسیار بزرگ‌تر و جدی‌تر از آن است که فقط با یک "تشکر" یا حتی اگر نام پاکستان در فهرست ممنوعیت سفر ایالات متحده نیاید، قابل تفسیر باشد.

نقاط اختلاف بسیاری بین منافع دو کشور وجود دارد که بیشتر از همگرایی است. دیپلمات‌ های پاکستانی اذعان دارند که دامنه روابط کشورشان با واشنگتن پس از خروج ایالات متحده از افغانستان به شدت کاهش یافته است.

علاوه بر چالش‌های قدیمی در روابط دو کشور، از جمله نگرانی‌ های ایالات متحده در خصوص برنامه ‌های موشکی و هسته‌ای پاکستان، روابط نزدیک آن با چین و روابط رو به رشد پاکستان با هند، که اکنون شریک استراتژیک ایالات متحده است، دوران ترامپی می ‌تواند برای اسلام ‌آباد سورپرایزهایی به همراه داشته باشد.

در دوران ریاست‌ جمهوری ترامپ، فشار می‌ تواند به سرعت بر پاکستان افزایش یابد به دلیل سبک دیپلماتیک غیرمتعارف و تهاجمی او در هر یک از مسائل قدیمی یا جدیدی که ایالات متحده تصمیم بگیرد به آن رسیدگی کند. در حال حاضر، ممکن است پاکستان اولویت پایین ایالات متحده باشد، اما اگر رئیس ‌جمهور امریکا تصمیم بگیرد بر پاکستان به‌ طور خاص یا جنوب آسیا به ‌طور کلی تمرکز نماید این می‌ تواند به طور چشمگیری تغییر کند.
بنابراین، دوره ترامپ احتمالاً دیپلماسی پاکستان را به حداکثر خواهد رساند.

طرفدار هند، ضد پاکستان

یک عامل جدید که چالش پاکستان در رابطه با ایالات متحده را تشدید می ‌کند این است که تیم ترامپ شامل بسیاری از چهره ‌های شناخته شده طرفدار هند و از نسل هند است که مسئولیت‌ های بالایی دارند.

برای مثال، مارکو روبیو وزیر امور خارجه ایالات متحده، مایک والتز مشاور امنیت ملی و جان راتکلیف رئیس سی آی ای همگی عقاید ضد چینی دارند. پاکستان احتمالاً فشار بیشتری از واشنگتن در مورد دامنه همکاری خود با چین بر روی صفحه شطرنج دیپلماتیک خواهد دید.

در گذشته، در حالیکه روبیو پیشنهادی برای تصویب لایحه‌ای ضد پاکستان و طرفدار هند در سنای امریکا مطرح کرده بود، والتز – که یک نظامی است – فشار بیشتری برای تشدید فشار بر پاکستان جهت مهار تروریسم مرزی وارد کرده بود که این خط مشی مطابق با موضع هند است. در میان نخستین اقدامات راتکلیف به عنوان رئیس جدید سی آی ای، فشار بر پاکستان برای دستگیری شریف ‌الله بود. تولسی گبرد، مسئول اطلاعات ملی که مدیریت 18 اداره استخبارات امریکا را بر عهده دارد، اولین هندو است که در کانگرس خدمت می‌ کند و به عنوان یک طرفدار هند شناخته می ‌شود. گبرد در دوران بحران نظامی پاکستان با هند در سال 2019 از پاکستان انتقاد کرده بود. سپس، چندین امریکایی هندی الاصل دیگر که در تیم ترامپ مسئولیت‌ های مهمی دارند از جمله کش پتال به عنوان مدیر اف ‌بی ‌آی و ریکی گیل به عنوان مدیر ارشد برای آسیای جنوبی و مرکزی در شورای امنیت ملی، حضور دارند. آنها همچنین شامل کش دسا، معاون سخنگوی کاخ سفید و سوراب شارما در دفتر پرسنل ریاست‌ جمهوری می‌ شوند که نشان‌ دهنده این است که جامعه 4.5 میلیون نفری هند در امریکا در حکومت جدید ترامپ به ‌طور قوی نمایندگی شده است. حضور قوی امریکایی های هندی الاصل در حکومت امریکا چالش جدیدی برای پاکستان در روابط آن با ایالات متحده است. چگونه پاکستان با نفوذ کم و مشکلات رو به افزایش خود صدای خود را در واشنگتن به گوش خواهد رساند، باید دید. برای این کار، احتمالاً حکومت شهباز شریف نیاز دارد با دیاسپورای پاکستان در اروپا ارتباط گرفته و در داخل کشور نیز ثبات را تامین کند.