Σημαίες κυματίζουν και ο ήχος από τις οπλές των αλόγων αντηχούν στον διάδρομο του Αεροδρομίου Ατατούρκ της Ιστάνμπουλ αυτή την εβδομάδα, στο πλαίσιο του 7ου Πολιτιστικού Φεστιβάλ Ethnosport. Η εκδήλωση εγκαινιάστηκε με μια πολύχρωμη γιορτή προγονικών παιχνιδιών, μουσικής και κοινής ανθρωπιάς.

Στην τετραήμερη εκδήλωση που διοργανώνει η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ethnosport (WEC) από τις 22 Μαΐου έως τις 25 Μαΐου, συμμετέχουν πάνω από 1.000 αθλητές από 35 χώρες για να τιμήσουν μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά.

Το θέμα του φετινού φεστιβάλ, «Η Παράδοση Ξεκινά από την Οικογένεια», ευθυγραμμίζεται με την ανακήρυξη του 2025 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ως επίσημου «Έτους της Οικογένειας».

Μέσω παραστάσεων, διαδραστικών εργαστηρίων και πολιτιστικών παρουσιάσεων, το φεστιβάλ έχει καταστεί μια ζωντανή απόδειξη του πώς αξίες ριζωμένες στην ιστορία μπορούν να ευδοκιμήσουν σε έναν ραγδαία εκσυγχρονιζόμενο κόσμο.

Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Ethnosport, Μπιλάλ Ερντογάν, επεσήμανε την ευρύτερη αποστολή του φεστιβάλ, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πολιτιστικής προστασίας ως εθνική και παγκόσμια ευθύνη:

«Είμαστε περιχαρείς που βλέπουμε τόσο έντονο ενδιαφέρον από το κοινό από την πρώτη κιόλας ημέρα. Αποτελεί απόδειξη ότι οι νεότερες γενιές επιζητούν μια σύνδεση με την κληρονομιά τους. Αυτό το φεστιβάλ δεν είναι απλώς ένας φόρος τιμής στο παρελθόν, είναι μια γέφυρα προς το μέλλον. Εάν μεταλαμπαδεύσουμε επιτυχώς τις αξίες που κατέστησαν αυτά τα εδάφη πατρίδα μας, θα παραμείνουν πατρίδα μας για άλλα χίλια χρόνια. Δεν πρέπει να χάσουμε αυτές τις αξίες. Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους όσοι συμβάλλουν σε αυτή την εκδήλωση».

Ο Ερντογάν αναφέρθηκε επίσης στην ανθρωπιστική διάσταση της πολιτιστικής έκφρασης, υπογραμμίζοντας τη σημασία του παιχνιδιού για τα παιδιά σε όλο τον κόσμο:

«Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στο παιχνίδι. Όμως, πάρα πολλά παιδιά, ειδικά σε μέρη όπως η Γάζα, στερούνται αυτού του δικαιώματος. Αυτό το φεστιβάλ αποτελεί επίσης μια ηθική στάση, μια σύναξη συνείδησης όπου απευθύνουμε έκκληση για έναν κόσμο στον οποίο τα παιδιά θα γελάνε κάτω από ανοιχτούς ουρανούς, και δεν θα κρύβονται κάτω από ερείπια».

Το κίνημα του Ethnosport, που εγκαινιάστηκε το 2015 στο Κιργιστάν, έχει διευρυνθεί και περιλαμβάνει πλέον 42 οργανώσεις-μέλη σε 27 χώρες, με σχέδια για επέκταση της εμβέλειας του σε 60 χώρες μέσα στην επόμενη πενταετία.

Έκκληση για πολιτιστική συνέχεια

Το φετινό φεστιβάλ παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα παραδοσιακών αθλημάτων, από έφιππη τοξοβολία και πάλη με ζώνη μέχρι πατροπαράδοτα επιτραπέζια παιχνίδια όπως το Mangala (Μανκάλα) και το 19 Taş. Ωστόσο, το Ethnosport είναι κάτι περισσότερο από πολιτιστική νοσταλγία, αποτελεί επίσης μια σύγχρονη απάντηση στην αυξανόμενη εξάρτηση των νέων από τις οθόνες.

Ο υπουργός Νεολαίας και Αθλητισμού της Τουρκίας, Οσμάν Ασκίν Μπακ, ο οποίος συνόδευσε τον Ερντογάν στα εγκαίνια του φεστιβάλ, επαίνεσε την εκδήλωση για την ενεργό συμμετοχή των νέων:

«Το να βλέπουμε τα παιδιά και τη νεολαία μας να ενστερνίζονται αυτό το φεστιβάλ μας γεμίζει ελπίδα. Ο πολιτισμός είναι μία από τις θεμελιώδεις αξίες του Έθνους μας. Είμαστε ευγνώμονες στην Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ethnosport που διατηρεί ζωντανές αυτές τις παραδόσεις. Με την υποστήριξη του Προέδρου μας, οικοδομούμε μια ισχυρή και δραστήρια γενιά με ρίζες. Αθλητισμός, παραδόσεις και πολιτιστική ταυτότητα, όλα βαδίζουν χέρι-χέρι».

Ο υπουργός πρόσθεσε με έμφαση:

«Δεν πρέπει να ξεχνάμε τη Γάζα. Ας μη σιωπούμε ενώ σκοτώνονται παιδιά. Ας υψώσουμε τις φωνές μας για έναν κόσμο όπου κάθε παιδί θα μπορεί να παίζει».

Ένα ψηφιδωτό μνήμης και ταυτότητας

Μεταξύ των επισκεπτών του φεστιβάλ ήταν η ερευνήτρια και συγγραφέας Αϊσέ Νουρ Μενέκσε, η οποία, περιτριγυρισμένη από τους ήχους παραδοσιακών οργάνων και το άρωμα της γης από τις τσόχινες σκηνές, δήλωσε συγκινημένη από την ατμόσφαιρα της ζωντανής παράδοσης.

«Δεν ήταν απλώς μια επίδειξη κληρονομιάς, ήταν ένα ψηφιδωτό ταυτότητας», ανέφερε στο TRT World. «Το φεστιβάλ μοιάζει με μια πολιτιστική γέφυρα που εκτείνεται από το παρελθόν μας στο μέλλον μας. Σε μια εποχή στην οποία φοβόμαστε μήπως χάσουμε τις ρίζες μας λόγω της ψηφιοποίησης, αυτή είναι μια αναβίωση θεμελιωμένη στο αίσθημα του ανήκειν».

Και πρόσθεσε: «Το να παρακολουθείς διαφορετικά έθνη να παρουσιάζουν το πρόγραμμα τους δίπλα-δίπλα, να δημιουργούν, να μοιράζονται και να γελούν μαζί, ήταν βαθιά συγκινητικό. Καθώς περπατούσα ανάμεσα στις κιργιζικές και καζακικές σκηνές, φαντάστηκα τον εαυτό μου να ιππεύει ελεύθερα στις στέπες, χέρι-χέρι με τους αδελφούς και τις αδελφές μας από την Κεντρική Ασία. Ήταν μια στιγμή που άξιζε μια ολόκληρη ζωή».

Στους χώρους του φεστιβάλ, οι επισκέπτες δοκίμασαν τις δυνάμεις τους στην τοξοβολία, την παραδοσιακή πάλη και την ιππασία. Τα παιδιά άκουγαν παραδοσιακά παραμύθια, ενώ οι ενήλικες περιηγήθηκαν στα εργαστήρια χειροτεχνίας και δοκίμασαν γεύσεις από κουζίνες του κόσμου στα πολιτιστικά χωριά από σκηνές.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του φετινού φεστιβάλ είναι o χώρος που ονομάζεται «Οικογενειακό Oba», ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου οι οικογένειες δημιουργούν χειροτεχνίες, παρακολουθούν ομιλίες για την πολιτιστική κληρονομιά και συμμετέχουν σε παιχνίδια που ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ των γενεών.

Καθώς τα άλογα του Καραμπάχ εντυπωσίαζαν το κοινό με τις εκπληκτικές ακροβατικές τους επιδείξεις, και οι μελωδίες ταξίδευαν από το Μουσείο Μουσικών Οργάνων στα Εκθέματα Παιχνιδιών, το Φεστιβάλ Ethnosport αποκάλυπτε τον βαθύτερο σκοπό του: όχι απλώς να προστατεύσει τον πολιτισμό, αλλά να του επιτρέψει να αναπνέει, να εξελίσσεται και να συνδέει ανθρώπους πέρα από σύνορα.

«Κάθε σκηνή διηγούνταν μια ιστορία», λέει η Αϊσέ Νουρ Μενέκσε. «Κάθε μελωδία μετέφερε μια ταυτότητα. Κάθε παιχνίδι μετέδιδε μια αξία», πρόσθεσε.

Για τη συγγραφέα Μελικέ Γκιουνγιούζ, αυτή ήταν η πρώτη της εμπειρία στο Φεστιβάλ Ethnosport, η οποία την εντυπωσίασε βαθιά, όπως δήλωσε στο TRT World.

«Η ατμόσφαιρα ήταν συναρπαστική», ανέφερε, με τη φωνή της γεμάτη ενθουσιασμό. «Η ομάδα από το Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή, ένα πλήρες σύνολο μουσικών, παραδοσιακών χορευτών και ιππέων που παρουσίαζαν το πρόγραμμά τους από κοινού. Και αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν ότι συμμετείχαν και γυναίκες σε αυτές τις ακροβατικές επιδείξεις πάνω στα άλογα».

Για την Γκιουνγιούζ, το συμπέρασμα ήταν απλό, αλλά βαθυστόχαστο: «Συνεχώς αναρωτιόμουν: Γιατί δεν είχα έρθει ποτέ ξανά εδώ; Κάθε παιδί και κάθε νέος πρέπει να το βιώσει αυτό. Δεν είναι απλώς μια εκδήλωση, είναι ένα συναίσθημα που σου μένει».

Το 7ο Πολιτιστικό Φεστιβάλ Ethnosport, που διαρκεί έως τις 25 Μαΐου με ελεύθερη είσοδο, προσκαλεί το κοινό να γίνει μάρτυρας του πολιτισμού εν κινήσει: να γευτεί, να ακούσει, να νιώσει και να ζήσει το πνεύμα της παράδοσης.