Για εβδομάδες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε υποσχεθεί ότι η παγκόσμια οικονομία θα άλλαζε την 1η Αυγούστου με την εφαρμογή των νέων δασμών του. Ήταν μια αμετάκλητη προθεσμία, όπως διαβεβαίωναν οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης το κοινό.
Ωστόσο, όταν ο Τραμπ υπέγραψε το διάταγμα το βράδυ της 31ης Ιουλίου, επιβάλλοντας νέους δασμούς σε 68 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ημερομηνία έναρξης των φόρων εισαγωγής μετατέθηκε κατά επτά ημέρες, ώστε να ενημερωθεί το πρόγραμμα δασμών.
Η αλλαγή αυτή — αν και πιθανώς καλοδεχούμενη είδηση για χώρες που δεν είχαν ακόμη καταλήξει σε συμφωνία με τις ΗΠΑ — δημιούργησε νέα αβεβαιότητα για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις που εξακολουθούν να αναρωτιούνται τι θα συμβεί και πότε.
Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι οι αυξήσεις φόρων του σε προϊόντα σχεδόν 3 τρισεκατομμυρίων δολοαρίων που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα φέρουν νέο πλούτο, θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας στα εργοστάσια, θα μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και, απλά, θα κάνουν άλλες χώρες να αντιμετωπίζουν την Αμερική με περισσότερο σεβασμό.
Οι εκτεταμένοι δασμοί κινδυνεύουν να θέσουν σε κίνδυνο τη διεθνή θέση της Αμερικής, καθώς οι σύμμαχοι αισθάνονται αναγκασμένοι να συνάψουν δυσμενείς συμφωνίες. Ως φόροι στις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν τα αμερικανικά εργοστάσια και στα βασικά αγαθά, οι δασμοί απειλούν επίσης να δημιουργήσουν νέες πληθωριστικές πιέσεις και να εμποδίσουν την οικονομική ανάπτυξη — ανησυχίες που η διοίκηση του Τραμπ έχει απορρίψει.
Παρά την ανυπομονησία του Τραμπ, ερωτήματα περιβάλλουν τους δασμούς. Καθώς πλησίαζε η αυτοεπιβαλλόμενη προθεσμία του Τραμπ, λίγα πράγματα φαίνονταν να έχουν διευθετηθεί, πέρα από την αποφασιστικότητα του προέδρου να επιβάλει τους φόρους που συζητούσε εδώ και δεκαετίες.
Η ίδια η νομιμότητα των δασμών παραμένει ανοιχτό ζήτημα, καθώς ένα εφετείο των ΗΠΑ άκουσε την Πέμπτη επιχειρήματα για το αν ο Τραμπ είχε υπερβεί την εξουσία του, δηλώνοντας «έκτακτη ανάγκη» βάσει ενός νόμου του 1977 για να επιβάλει τους δασμούς, αποφεύγοντας την έγκριση του Κογκρέσου.
Ο Τραμπ ήταν ενθουσιώδης καθώς μεγάλο μέρος του κόσμου περίμενε να δει τι θα κάνει. «Οι δασμοί κάνουν την Αμερική ΜΕΓΑΛΗ & ΠΛΟΥΣΙΑ ξανά», σημείωσε το πρωί της Πέμπτης στο Truth Social.
‘Απερίσκεπτα σχεδιασμένη πολιτική’
Άλλοι είδαν μια πολιτική απερίσκεπτα σχεδιασμένη από τον Αμερικανό πρόεδρο, η οποία θα μπορούσε να επιφέρει ζημιές σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, διαβρώνοντας την ισχύ και την ευημερία της Αμερικής.
«Το μόνο που θα γνωρίζουμε σίγουρα το πρωί της Παρασκευής είναι ότι οι δασμοί εισαγωγής στις ΗΠΑ, που αποδυναμώνουν την ανάπτυξη, θα είναι ιστορικά υψηλοί και περίπλοκοι, και ότι, επειδή αυτές οι συμφωνίες είναι τόσο ασαφείς και ημιτελείς, η πολιτική αβεβαιότητα θα παραμείνει πολύ υψηλή», δήλωσε ο Σκοτ Λίνσικομ, αντιπρόεδρος οικονομικών στο Ινστιτούτο Cato. «Τα υπόλοιπα είναι πολύ αβέβαια.»
Οι νέοι δασμοί βασίζονται σε αυτούς που ανακοινώθηκαν την άνοιξη. Ο Τραμπ αρχικά επέβαλε την προθεσμία της Παρασκευής μετά τους προηγούμενους δασμούς «Ημέρας Απελευθέρωσης» τον Απρίλιο, που προκάλεσαν πανικό στις αγορές. Οι ασυνήθιστα υψηλοί δασμολογικοί συντελεστές που ανακοινώθηκαν τότε τροφοδότησαν ανησυχίες για οικονομική ύφεση και οδήγησαν στην έναρξη μιας περιόδου διαπραγματεύσεων 90 ημερών.
Η προθεσμία παρατάθηκε μετά την αποτυχία υλοποίησης επαρκούς αριθμού εμπορικών συμφωνιών με άλλες χώρες. Επιστολές που στάλθηκαν σε παγκόσμιους ηγέτες, στις οποίες αναφέρονταν μόνο οι δασμολογικοί συντελεστές, οδήγησαν σε μια σειρά βιαστικών συμφωνιών.
Ως αποτέλεσμα, ο δασμολογικός συντελεστής στις εισαγωγές από την Ελβετία αυξήθηκε από το 31% που απειλούνταν τον Απρίλιο στο 39%. Ο δασμολογικός συντελεστής του Λιχτενστάιν μειώθηκε από 37% σε 15%. Ανακοινώθηκε βασικός δασμολογικός συντελεστής 10% για τις χώρες που δεν περιλαμβάνονται στο διάταγμα που εκδόθηκε την Πέμπτη το βράδυ.
Οι εμπορικές συμφωνίες αναστατώνουν τους συμμάχους
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τραμπ, ισχυρίστηκε ότι σημειώθηκαν κέρδη τις τελευταίες εβδομάδες διαπραγματευόμενος εμπορικές συμφωνίες-πλαίσιο με την ΕΕ, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες, εν μέσω προσπαθειών άλλων χωρών να περιορίσουν την απειλή υψηλότερων δασμολογικών συντελεστών.
Ο Τραμπ, σε δήλωσή του την Πέμπτη, παραδέχθηκε τις συμφωνίες με άλλες χώρες, αλλά αρνήθηκε να τις κατονομάσει.
Η Πέμπτη ξεκίνησε με την αναμονή της οριστικοποίησης της δασμολογικής συμφωνίας 15% της ΕΕ. Ενώ δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας και της Νορβηγίας, δεν γνωρίζουν τους δασμολογικούς συντελεστές που θα τους εφαρμοστούν, ο Τραμπ συμφώνησε σε τηλεφωνική επικοινωνία την Πέμπτη το πρωί ότι οι δασμοί με το Μεξικό θα παραμείνουν στο 25% για όλη τη διάρκεια των 90ήμερων διαπραγματεύσεων.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αντιμετωπίσει κριτική επειδή φάνηκαν να υποκλίνονται στον Τραμπ, τονίζοντας ότι αυτή είναι μόνο η αρχή των συνομιλιών και η σημασία της συνεχιζόμενης υποστήριξης των ΗΠΑ στον αγώνα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας.
Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϊ, υπαινίχθηκε ότι η χώρα του δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στις ΗΠΑ ως σύμμαχο. Ο Τραμπ, ωστόσο, αρνήθηκε να συναντηθεί με τον Κάρνεϊ την Πέμπτη.
Αντιμέτωποι με μια νομική πρόκληση
Με τον δασμό 25% που ανακοίνωσε ο Τραμπ την Τετάρτη, η Ινδία αναμένεται να χάσει όσο το δυνατόν περισσότερο από την προηγούμενη ικανότητά της να επωφεληθεί από τη μετατόπιση των παραγωγικών προσπαθειών μακριά από την Κίνα. Η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Κίνας στον τομέα της μεταποίησης, ενώ παράλληλα συμμετέχει σε μακροχρόνιες εμπορικές διαπραγματεύσεις με την Κίνα, η οποία αντιμετωπίζει δασμό 30% και έχει επιβάλει δασμό 10% ως αντίποινα στις ΗΠΑ.
Οι μεγάλες εταιρείες έχουν προειδοποιήσει ότι οι δασμοί θα αρχίσουν να επιβαρύνουν την οικοηνομία τους. Η Ford Motor Co. ανακοίνωσε ότι αναμένει καθαρό πλήγμα 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα κέρδη της φέτος λόγω των δασμών. Η γαλλική εταιρεία περιποίησης δέρματος Yon-Ka προειδοποίησε για πάγωμα προσλήψεων, μειωμένες επενδύσεις και αυξήσεις τιμών.
Παραμένει ασαφές εάν οι νέοι δασμοί του Τραμπ θα αντέξουν σε μια νομική πρόκληση. Οι ομοσπονδιακοί δικαστές την Πέμπτη αμφισβήτησαν τη χρήση ενός νόμου του 1977 από τον Τραμπ για να κηρύξει το μακροχρόνιο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ σε εθνική έκτακτη ανάγκη. «Ζητάτε απεριόριστη εξουσία», δήλωσε ο δικαστής του Ομοσπονδιακού Εφετείου, Τοντ Χιουζ, στον δικηγόρο του Υπουργείου Δικαιοσύνης που εκπροσωπεί την κυβέρνηση.
Η υπόθεση αναμένεται να φτάσει τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο, επειδή οι δικαστές δεν έχουν αποφανθεί άμεσα.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επικαλεστεί την αύξηση των ομοσπονδιακών εσόδων ως ένδειξη ότι οι δασμοί θα μειώσουν το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Φέτος, έχουν εισπραχθεί 127 δισεκατομμύρια δολάρια από δασμούς και τέλη, σχεδόν 70 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα σε σύγκριση με πέρυσι.
