9-июлда Кытайдын Чэнду жана Чунцин шаарларынан 98 контейнер ташыган эки жүк поезди жолго чыкты.

Бул поезддер Казакстан, Каспий деңизи, Азербайжан жана Грузия аркылуу өтүп Баку-Тбилиси-Карс темир жолу менен Түркияга келди жана Стамбулдагы Халкалы станциясына келди.

Бул жерден Польша менен Венгрияга карай жолго чыккан поезддер, Кытайдан Европага, Борбор Азия жана Түркия аркылуу байланыштырган “Орто коридордун” операциялык ийгилигинде маанилүү бурулуш жери болду.

Бул маанилүү каттамдагы алгачкы поезддер Чыгыш менен Батыштын ортосундагы байланышты чыңдоого багытталган долбоордун башталышын билдирет.

Глобалдык соода кайра калыптанган бул мезгилде Түркия бул маанилүү коридордун өсүшү менен Чыгыш-Батыш соодасында дагы маанилүү ролду өзүнө алууда.

Бир кезде борбордон чет жакадагы жол болуп эсептелген Ортоңку коридор, Россиянын көзөмөлүндөгү түндүк темир жолдоруна жана жайыраак жана кымбат түштүк деңиз жолдоруна салыштырмалуу көбүрөөк кызыгуу болгон альтернатива болууда.

Түрк жетекчилер менен аймактык эксперттер бул коридорду бир гана Түркия үчүн эмес, Европа, Кытай жана түрк дүйнөсү үчүн Түркия үчүн гана эмес, Европа, Кытай жана түрк дүйнөсү үчүн трансформациялоочу мүмкүнчүлүк катары баа беришүүдө.

Транспорт жана инфраструктура министри Абдулкадир Уралоглу Стамбулда өткөрүлгөн конференцияда : «Түркия 21 өлкөнү түздөн-түз байланыштырып, сооданын өзөгүнө айланууда",- деди.

Уралоглу : «Бул коридор деңиз транспортунан эки эсе ылдам жана аба жолу менен жүк ташуудан төрт эсе арзан. Үзгүлтүксүз инвестиция менен Ыраакы Чыгыштан Европага саякат убактысын 13 күнгө кыскартууну максат кылуудабыз»,-деди.

Ортоңку коридордун узундугу болжол менен 4300 километр, анын 2200 километри Түркия аркылуу өтөт.

Уралоглу Түркиянын коридордун көлөмүн чоңойтуу үчүн Стамбулда жаңы темир жол байланыштарын курганын жана аймактык координацияны күчтөндүргөнүн белгиледи.

Министр: «Биз бир гана транзиттик өлкө эмеспиз, Евразиянын чок ортосунда жаңы логистикалык экосистеманы куруп жатабыз», - деди.

Глобалдык соодада стратегиялык реструктуризация

Жакынкы Чыгыш Техникалык Университетинин (METU) эл аралык мамилелер боюнча адиси, профессор, доктор Октай Фырат Танрысевер Ортоңку коридордун бир гана логистикалык чечим эмес, ошондой эле геосаясий абалды өзгөртүү экенин айтты.

Танрысевер TRT World телеканалына берген маегинде: «Ортоңку коридордун толук кандуу иштеши Түркия жана түрк республикалары үчүн гана эмес, Европа жана Кытай үчүн да чоң мүмкүнчүлүктөрдү жаратат»,- деди.

"Бул Түркияга транзиттик каттам болуу мүмкүнчүлүгүнөн чыгып, аймактык байланышты жана коопсуздукту калыптандыруучу негизги актер болууга мүмкүнчүлүк берет»,-деди.

Танрысевер Түркиянын потенциалынын пандемиядан кийинки жана Украина согушунан кийинки доордо соода альянстарынын жана логистикалык артыкчылыктардын кайра түзүлүшү менен дагы да күчтөндүргөнүн белгиледи.

Танрысевер: «Россиянын түндүк коридорлору барган сайын алсырап, түштүк деңиз транспорту кымбаттаган чыгымдар жана тыгындарга туш болуп жаткандыктан Түркия чыгыш-батыш кыймылы үчүн эң ылайыктуу вариантка айланууда»,-деди.

"Глобалдык логистикалык компаниялар бир гана Түркияны колдонбостон, ошол эле учурда инвестиция салышат”.

Болот рельстерге жаңы Жибек Жолу

"Баку-Тбилиси-Карс темир жолун камтыган жана TANAP сыяктуу инфраструктуралык долбоор менен шайкеш келген Ортоңку коридорду ишкерлер "Жаңы Жибек Жолу" деп аташууда. Бул концепция транспорттон абдан терең резонанс жаратат.

Логистика бизнесинин архитектору Жем Кумук: «Интермодалдык (аралаш/мультимодалдык) ташуу мүмкүнчүлүктөрү бүгүнкү бизнес дүйнөсүндө «Жаңы Жибек Жолу» же «Ортоңку коридор» катары белгилүү. Бул мүмкүнчүлүктөр дүйнөнүн алдыңкы өндүрүш борборлорунун бири болгон Кытайды дүйнөнүн эң чоң базарларынан болгон Европа менен байланыштыруу үчүн альтернатива катары ортого чыкты»,-деди.

Кумук TRT World телеканалына берген маегинде: «Ортоңку коридор өзгөчө артыкчылыктарды сунуштайт, анын ичинде чоң көлөмдөгү деңиз контейнерлерине салыштырмалуу чыгымдарды үнөмдөө, жеткирүү мөөнөттөрүн кыскартуу жана экологияны кыскартуу сыяктуу мүмкүнчүлүктөрдү сунуштайт",- деди.

Кумук: "Бул жаңы транспорттук модель Түркияга өзүн жөн гана коридор катары эмес, аймактык логистиканын командалык борбору катары позициялоосу үчүн маанилүү потенциалды сунуштайт", - деди.

Чыгыш Батыш менен жолугушууда

Чэнду шаарынан жолго чыккан поезд Польшанын Лодзь шаарына баруу үчүн 10 миң 400 километр жолду басып өтсө, Чунцинден кеткен экинчи поезд Венгриянын борбор шаары Будапештке баруу үчүн 10 миң 998 чакырым жолду басып өтөт.

Түштүк Кавказ менен Анадолуну кесип өткөн бул үзгүлтүксүз темир жол байланыштары Коридордун глобалдык камсыздоо чынжырларында өсүп келе жаткан маанисин баса белгилейт.

Транспорт министри Абдулкадир Уралоглу: «Түркиянын Чыгыш менен Батыштын ортосундагы жүк ташуудагы маанилүү ролу ар бир ийгиликтүү операция менен дагы да күчтөнүүдө. Борбордук коридордун борборунда орун алуу менен логистикалык күчүбүздү кеңейтүүдө чечкиндүүбүз»,-деди.

Эксперттер инфраструктура кеңейген сайын жана жаңы темир жол инвестициялары ылдамдаган сайын ийгиликтин болот жана бетондон да көп нерсе талап кылынарын эскертишти.

«Бул аракеттин негизи интеграция болот. Бул коридор саясий жакындашуу, аймактык ынтымак жана инженерия менен шайкеш келген шамдагай дипломатия ишке ашканда гана ийгиликтүү болот»,-деди Танрысевер.

Соода жолдорун диверсификациялоо жана глобалдык өз ара көз карандылыктарды өзгөргөн бул мезгилде Түркия өзүн Азия менен Европанын ортосундагы негизги туташтыргыч катары гана көрсөтпөстөн, 21-кылымдын логистикасын, дипломатиясын жана соода багытын да аныктоодо.