Braziliya Oliy Sudi sobiq prezident Jair Bolsonaroni davlat to‘ntarishini rejalashtirishda aybdor deb topdi va uni 27 yil qamoq jazosiga hukm qildi. Bu qaror AQShning keskin noroziligiga sabab bo‘ldi, ular buni "jodugar oviga" qiyoslab, javob choralari ko‘rishini bildirdi.
Adolat vaziri Karmen Lusiya payshanba kuni Bolsonaroga qo‘yilgan barcha beshta ayblov bo‘yicha uni aybdor deb topdi va sudyalar Aleksandre de Moraes va Flavio Dino bilan bir fikrda ekanligini bildirdi.
Faqatgina sudya Luiz Fux hozircha qarshi ovoz berdi va Bolsonaroni 2022 yil oktabrda chap qanot siyosatchi Luiz Inasio Lula da Silva tomonidan saylovda mag‘lubiyatga uchraganidan keyingi zo‘ravonliklar bo‘yicha oqladi.
“Qonun hammaga bir xil qo‘llanilishi kerak,” dedi Lusiya o‘z qarorini e’lon qilar ekan, bu sud jarayonini Braziliyaning yosh demokratiyasi uchun muhim sinov deb atadi.
Bolsonaro o‘tgan oydan beri Braziliyada uy qamog‘ida bo‘lib, sud majlislarida ishtirok etmagan. Ushbu jarayon mamlakatda televideniye va ijtimoiy tarmoqlarda katta e’tibor qozondi.
U o‘zini ta’qib qurboni deb hisoblaydi, uning ittifoqchisi AQSh prezidenti Donald Tramp esa sud jarayonini "jodugar ovi" deb atadi va Braziliya importlariga 50 foizlik tariflar joriy qildi.
Payshanba kuni Tramp Bolsonaroga chiqarilgan hukmdan norozi ekanligini bildirdi. "Men bu sud jarayonini kuzatdim. Uni yaxshi bilaman, u yaxshi prezident edi. Bu sodir bo‘lishi juda ajablanarli," dedi Tramp Oq uyda jurnalistlarga.
“Bu menga qarshi qilmoqchi bo‘lgan narsalarga o‘xshaydi, lekin ular buni amalga oshira olishmadi. Lekin men shuni ayta olaman: uni Braziliya prezidenti sifatida bilardim. U yaxshi inson edi.”
Sud jarayoni Braziliya jamiyatini bo‘lib qo‘ydi, ba’zilar buni muhim javobgarlik deb bilsa, boshqalar uni shou sifatida qoralamoqda.
Bolsonaroning tarafdorlari endi uni qamoqdan himoya qilish uchun amnistiya qonunini qabul qilishga chaqirmoqda.
Bu ish AQSh va Braziliya o‘rtasidagi munosabatlarni ham taranglashtirdi. Tariflardan tashqari, Vashington Moraes va boshqa sudyalarga sanksiyalar joriy qildi, bu esa tanqidchilarning fikricha, Braziliya sud tizimini zaiflashtiradi.
AQSh Davlat kotibi Marko Rubio esa Braziliyadagi sud jarayonini "jodugar ovi" deb atab, AQShning bunga javob berishini aytdi.
"Inson huquqlarini buzishda ayblangan Aleksandre de Moraes va boshqa sudyalar sobiq prezident Jair Bolsonaroni nohaq qamoqqa hukm qilishda davom etmoqda," deb yozdi Rubio X ijtimoiy tarmog‘ida.
"AQSh bu jodugar oviga mos ravishda javob beradi," dedi u.
