АКШ президенти Дональд Трамп менен Орусиянын президенти Владимир Путиндин көптөн күткөн саммити жылуу тосуп алуу жана Аляскадагы АКШнын аскердик базасында учактардын учуп өтүүсү менен башталды. Бирок жума күнү алар Орусия-Украина согушун токтотуу боюнча эч кандай макулдашууга жетише албаганын мойнуна алышып, саммит көңүл калуу менен аяктады.

Анкоридждеги Элмендорф-Ричардсон биргелешкен базасында болжол менен 2,5 саатка созулган сүйлөшүүлөрдөн кийин эки лидер журналисттердин алдына чыгышты. Бул биргелешкен маалымат жыйыны деп жарыяланган, бирок алар суроолорго жооп беришкен жок.

Трамп:“Биз абдан жемиштүү жолугушуу өткөрдүк жана көптөгөн маселелер боюнча макулдаштык, болгону бир нече маселе калды.Биз максатка жеткен жокпуз, бирок ага жетүү мүмкүнчүлүгүбүз абдан жогору,” - деди.

2022-жылдын башынан бери Батыш союздаштары тарабынан четке кагылып келген Путин, АКШга чакырылганына ыраазычылыгын билдирип, кийинки жолугушуу Москвада болушу мүмкүн экенин тамаша менен айтты.

Саммиттин негизги учурлары:

Трамп менен Путиндин достук мамилесин баса белгилеген жылуу тосуп алуу. Путин кызыл килем менен тосулуп, Трамптын президенттик лимузини менен саммит өтүүчү жерге жеткирилди. Ал жерде эки лидердин жанында алардын негизги жардамчылары: Трамптын мамлекеттик катчысы жана улуттук коопсуздук боюнча кеңешчиси Марко Рубио, атайын өкүл Стив Виткофф жана Путиндин тышкы иштер министри Сергей Лавров менен улуттук коопсуздук боюнча кеңешчиси Юрий Ушаков болушту.

Путин жолугушуудан кийин биринчи болуп сүйлөп, АКШ, Орусия жана мурдагы Советтер Союзунун тарыхый мамилелерин мактап, Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда эки өлкө биргелешип жүргүзгөн миссияларды эске салды. Ал АКШ менен Орусиянын жалпы баалуулуктары бар экенин белгилеп, бул Трампты жана анын жардамчыларын ынандыруу үчүн орус расмий өкүлдөрү көп колдонгон аргумент.

Путин ошондой эле Трамптын 2020-жылкы шайлоодо жеңишке жеткенде Украина согушу болбойт деп көп айтканын эске салды. “Менимче, бул чындык болмок,” - деди орус лидери, бул сөздөр Трампка жагары анык.

Бирок, демократ Жо Байден шайланбаганда Москва Украинага башкача мамиле кылмак дегенди далилдей турган эч кандай маалымат жок.

Трамп прогрессти белгилеп, бирок келишим жок экенин мойнуна алды. Трамп жолугушууга Украина менен ок атышууну токтотуу боюнча макулдашууга жетишүү же жок дегенде Орусияны сүйлөшүүлөргө катышууга көндүрүү максатында барган. Бирок, Трамп “биз андай деңгээлге жеткен жокпуз” деп моюнга алып, Украина президенти Владимир Зеленский жана НАТО лидерлери менен кийинки кадамдарды талкуулай турганын айтты.

‘Жемиштүү жолугушуу’

Трамп жана Путин согушту токтотуу максатына жетүүдө олуттуу прогресске жетишкенин айтышты, бирок бул эмнени камтыганын такташкан жок жана олуттуу ажырымдарды жоюу мүмкүн болбогонун моюнга алышты. “Менимче, биз абдан жемиштүү жолугушуу өткөрдүк,” - деди Трамп. “Биз толук макулдашууга жетише элекпиз, бирок бир топ жылыш болду. Демек, келишим жок болсо, келишим жок.”

Fox News телеканалынын Шон Хэннити менен кийинки маегинде Трамп Путин менен болгон сүйлөшүүлөрү тууралуу эч кандай маалымат берген жок.

Дипломатиялык жылыш жай жүрүп жаткандыктан, убакыт Путиндин пайдасына иштеп жаткандай. Бул Орусиянын күчтөрүнө согуштун 3,5 жылында Украинанын чыгышындагы коргонууларды акырындык менен талкалоого мүмкүнчүлүк берди.

Путин АКШнын аймагында дүйнөлүк лидерлердин бири катары жылуу кабыл алынып, бир нече сааттан кийин сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы, ок атышууну токтотуу боюнча кандайдыр бир жылыштар же кийинки кадамдар тууралуу эч нерсе айтпай кетти.

Путин сүйлөшүүлөрдүн “достук” маанайын мактап, Трамп Москванын чабуулдарында украиналык жай тургундардын өлтүрүлүшү тууралуу эч нерсе айткан жок. Ошондой эле, Путин “Орусиянын өзүнүн улуттук кызыкчылыктары бар экенин түшүнгөнү үчүн” Трампка ыраазычылык билдирди.

Путин Москва менен Вашингтон “жаңы барактан башташы” керектигин айтты, анткени эки өлкөнүн мамилеси Советтер Союзу учурунан бери эң төмөнкү деңгээлге түшүп кеткен.

Кызыл килем

АКШга 10 жылдан бери биринчи жолу келген Путинди тосуп алуу Москва дүйнөлүк сахнада обочолонгон эмес экенин көрсөттү. Орусиянын Тышкы иштер министрлигинин өкүлү Мария Захарова социалдык тармактагы билдирүүсүндө Батыш басма сөзү “акылынан адашуу алдында турат” деп жазды.

“Үч жыл бою алар Орусиянын обочолонушу тууралуу сөз кылышты, ал эми бүгүн алар Орусиянын президентин АКШда кызыл килем менен тосуп алышканын көрүштү,” - деди ал.

Эч кандай маалымат жана суроолор жок

Эки лидер сүйлөшүүлөрдү “жемиштүү” деп аташты, бирок эч кандай конкреттүү жетишкендиктер тууралуу жарыя болбогону көп нерсени көрсөттү. Маалымат жыйыны 15 мүнөткө жетпеген стандарттуу дипломатиялык билдирүүлөр менен аяктады жана Украинадагы согуш боюнча мурдагы билдирүүлөрдөн эч кандай айырмачылык болгон жок.

Трамп экинчи мөөнөтүндө дүйнөлүк лидерлердин алдында журналисттердин суроолорун четке кагууну адатка айланткан, бирок анын көңүлү калганын көрсөтүүчү эң ачык белги катары, президент суроолорго жооп берүү пландарын күтүүсүздөн токтотту.

Трамп саммитке чейин бул жолугушуунун ийгиликсиз болуу мүмкүнчүлүгү 25 пайыз деп айткан жана бул “алгачкы таанышуу” жолугушуусу деп мүнөздөгөн. Бирок, ал Зеленскийди Аляскага чакырып, үч тараптуу жолугушуу өткөрүү идеясын сунуштаган. Эми кийинки кадамдар кандай болору белгисиз.