Палестиналык изилдөө институтунун маалыматына караганда, Израиль армиясы басып алынган Батыш Шериада палестиналыктарга таандык 63 археологиялык аянтты «Израилдин мурасы» деп жарыялады. Бул кадамдын эл аралык укуктун ачыктан-ачык бузулушу жана эл аралык милдеттенмелерди одоно бузуу болуп санала тургандыгы баса белгиленди.
Аталган аныктоо Кудстун Колдонмо изилдөө институту (ARIJ) даярдаган жана Анадолу агенттиги тарабынан каралган «Наблус губернаторлугундагы археологиялык жерлер: Израилдин конфискация пландары үчүн ачык аянт» аттуу отчетто орун алды.
Отчетто Израиль армиясынын жарандык администрациясынын башчысы, бригадир генерал Моти Алмоз кол койгон аскердик буйруктарды камтыган китепчеге шилтеме жасалды. Китепчеге ылайык, басып алынган Батыш Шериадагы 63 жер «Израилдин тарыхый жана археологиялык объектилери» катары классификацияланды.
Бул 63 жердин 59у Наблус губернаторлугунда, үчөө Рамалла губернаторлугунда жана бирөө Салфит губернаторлугунда жайгашканы маалымдалган отчетто Израилдин оккупацияланган Батыш Шериада палестиналык археологиялык объектилерди бутага алуусу “жөн гана административдик же юридикалык формалдуулук эмес, Палестинанын мурастарын басып алууга багытталган системалуу саясаттын бир бөлүгү” экени баса белгиленди.
Ошондой эле бул кадам "палестин мурасын Израилдин баянына ылайык кайра калыптандыруунун бир бөлүгү" экендиги айтылып, айрыкча бутага алынган жайлардын көбү Израилдин постторуна, конуштарына же башка колониялык жайларга жакын жайгашканы кабарланды.
Отчетто "Палестин археологиялык жана тарыхый жайларын 'израилдик' деп классификациялоо эл аралык мыйзамдарды ачык бузуу, эл аралык милдеттенмелерди одоно бузуу жана Палестинанын улуттук өздүгүн түздөн-түз коркунучка салуу" деп эсептелгени баса белгиленди.
Калктуу конуштарга айландыруу
ARIJ мындан тышкары, "Израилдин оккупациялык бийликтери Батыш Жээктеги 2,400дөн ашуун палестин археологиялык жайларын израилдик жайлар катары классификациялаганын" билдирди.
Израилдин бийликтери айрым жерлерди “коргоо жана сактоого” муктаж деп жарыялаганы, бирок иш жүзүндө “бул жерлер мурасты коргоо шылтоосу менен палестиналык жерлердин чоң бөлүгүн басып алуу үчүн колдонулууда” деп маалымдалды.
Андан соң бул аймактардын көбү Израилдин конуштары жана аскерий объектилери, ошондой эле израилдик отурукташуучулар жана зыяратчылар гана пайдаланган туризм жана эс алуу объектилери катары колдонуу үчүн айландырылат" деп кошумчалады.
Палестин отчетторуна ылайык, 2024-жылдын аягына карата Батыш Жээктеги мыйзамсыз отурукташкандардын саны 770,000ге жетип, 180 конуш жана 256 постко, анын ичинде 138 айыл чарба жана мал чарбачылык постторуна бөлүнгөн.
2023-жылдын октябрынан бери Израиль күчтөрү жана мыйзамсыз отурукташкандар тарабынан Батыш Жээкте кеминде 1,014 палестин өлтүрүлүп, 7,000ден ашууну жаракат алганын Палестинанын Саламаттыкты сактоо министрлиги билдирди.
Өткөн жылдын июль айында Эл аралык Адилет Соту Израилдин палестин аймактарын оккупациялоосу мыйзамсыз экенин жарыялап, Батыш Жээк жана Чыгыш Кудстагы бардык мыйзамсыз конуштарды эвакуациялоону талап кылган.
