ДҮЙНӨ
1 мүнөт окуу
«Дүйнө желим кризисинде»: Изилдөө жылына $1,5 триллион саламаттыкка зыян келтирээрин эскертет
The Lancet гезитинде жарыяланган жаңы изилдөө пластикалык (желим) булгануу ден соолукка жыл сайын 1,5 триллион доллардан ашкан зыян алып келээрин жана глобалдык сүйлөшүүлөрдүн алдында планетага да коркунуч туудурарын көрсөттү.
«Дүйнө желим кризисинде»: Изилдөө жылына $1,5 триллион саламаттыкка зыян келтирээрин эскертет
Таштандырылган пластмассалар жана башка материалдар Коломбодо деңизге агып кетпей турган суудагы тосмого чогултулат. / Reuters
4 Август 2025

Жекшемби күнү The Lancet медициналык журналында жарыяланган жаңы серептин жыйынтыгына ылайык, желимдин булгоосу жыл сайын 1,5 триллион доллардан ашык экономикалык жоготууларга алып келет, ден соолук маселелери менен байланышкан жана жашоонун ар бир этабында оору жана өлүм коркунучуна алып келет.

Изилдөөчүлөр: "Дүйнө пластикалык кризисте. Бирок бул сөзсүз боло турган нерсе эмес" деп белгилешти. Алар аба булганышы жана коргошундун таасирин азайтууда колдонулгандай, илимий негизделген, чыгымдарды үнөмдөгөн саясаттык чараларды, анын ичинде эрежелерди, көзөмөлдү жана каржылык стимулдарды сунушташат.

Бул изилдөөнүн жыйынтыктары БУУнун жетекчилиги астында дүйнөлүк желим келишимин иштеп чыгуу боюнча сүйлөшүүлөр Женевада кайра башталган учурда жарыяланды.

Желимди “адамзаттын жана планетанын ден соолугуна олуттуу жана өсүп жаткан коркунуч” деп атаган изилдөөдө, желим өндүрүшүнүн ылдамдап жаткандыгы эскертилет.

Изилдөөгө ылайык, желим өндүрүшү 1950-жылы болгону 2 миллион метрдик тоннадан 2022-жылы 475 миллион тоннага жеткен жана 2060-жылга чейин 1.2 миллиард тоннага жетиши күтүлүүдө.

Ошол эле учурда, 8 миллиард тонна желим калдыгы чөйрөдө топтолуп, анын көбү биологиялык ажыроого туруштук бергендиктен экосистемаларда кала берүүдө. Желимдин 10 пайыздан азы гана кайра иштетилет.

Бул жарыялоо БУУнун жетекчилиги астында өткөн жумада Женевада башталган Бешинчи Өкүлдөр комитетинин (INC-5.2) экинчи бөлүгүнүн сүйлөшүүлөрү менен дал келди. 5-августтан 14-августка чейин 170тен ашык өлкөнүн делегаттары желимдик булганууну азайтууга багытталган мыйзамдуу келишимди иштеп чыгуу үчүн аракет кылышат.

ТийиштүүTRT Global - Türkiye calls for global collaboration under 'Producing Health Model' at World Health Assembly
Иликте
Трамп 2028-жылы Обама менен ат салышууну "абдан каалаарын" айтты
Кытайдын аскердик күчтөрү  Тайвандын айланасында чоң масштабдуу машыгууларды баштады
Франция соту Марин Ле Пенди коррупция боюнча айыптуу деп тапты
Трамп үчүнчү мөөнөткө президент болуу жолдорун карап жатат
Трамп : «TikTok сатуу үчүн 5 -  апрелге чейин көп сандаган потенциалдуу алуучу бар»
Кытай, Түштүк Корея жана Япония Трамптын тарифтерине каршы эркин сооданы бекемдөө чечимин чыгарды
АКШ Индо-Тынч океан аймагында Кытайга каршы күрөшүүдө Японияны маанилүү өнөктөш деп эсептейт
Мьянмадагы жер титирөө мечиттерди талкалап, жүздөгөн мусулмандардын өмүрүнө коркунуч жаратты
Сирияда Шара жаңы өкмөттү жарыялады
Орус дрондору Украинаны бутага алды, курмандыктар катталды
Израиль Газада тез жардам унааларын бутага алгандыгын кабыл алды
Индия кагылышуу учурунда көп сандаган маочу козголоңчуну өлтүрдү
Иран Трамптын өзөктүк сүйлөшүүлөр боюнча катына жооп берди
Интерпол босниялык  серб лидер Додик үчүн камоо ордерин чыгарды
Мьянмада күчү 7,7 баллга жеткен жер титирөө болду
TRT Global каналына көз чаптырыңыз. Пикириңиз менен бөлүшүңүз!
Contact us