Przywódcy państw Grupy Siedmiu, w tym prezydent USA Donald Trump, przygotowują się do rozmów w poniedziałek w kanadyjskich Górach Skalistych, aby omówić m.in. możliwość znalezienia wspólnego stanowiska w narastającym konflikcie między Iranem a Izraelem.

Trzydniowe spotkanie w górskim miasteczku Kananaskis oznacza powrót Trumpa na międzynarodową scenę dyplomatyczną. Prezydent USA zaskoczył sojuszników, łamiąc dotychczasowe normy i nakładając szerokie cła zarówno na przyjaciół, jak i przeciwników.

Kanadyjski premier Mark Carney przygotował agendę, która miała na celu zminimalizowanie różnic wśród członków klubu bogatych demokracji przemysłowych – Wielkiej Brytanii, Kanady, Francji, Niemiec, Włoch, Japonii i Stanów Zjednoczonych.

Jednakże dwa dni przed szczytem Izrael zaskoczył świat, przeprowadzając niespodziewany, masowy atak militarny na Iran.

Kanada obecnie konsultuje się z innymi krajami w sprawie wspólnego apelu do Izraela i Iranu, jak podają dyplomaci.

Oświadczenie mogłoby wezwać do deeskalacji lub po prostu poprzeć Izrael, podkreślając jego “prawo do obrony” w związku z kontrowersyjnym programem nuklearnym Iranu.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała dziennikarzom, że rozmawiała z premierem Izraela Benjaminem Netanjahu przed szczytem i zgodziła się, że winę ponosi Iran.

“Oczywiście uważam, że rozwiązanie negocjacyjne jest w dłuższej perspektywie najlepszym rozwiązaniem” – powiedziała, unikając jednak wezwania do natychmiastowego zawieszenia broni.

Trump pochwalił izraelskie ataki, zauważając, że użyto w nich amerykańskiej broni, mimo że Netanjahu zignorował jego publiczne apele o wstrzymanie działań, gdy USA dążyły do rozwiązania negocjacyjnego.

Nietypowo Japonia, która historycznie utrzymywała przyjazne stosunki z Iranem, zdecydowanie odcięła się od sojuszników z USA i Europy, potępiając izraelskie ataki jako “głęboko godne ubolewania”.

Europejskie mocarstwa unikały krytyki Izraela w sprawie ataków na Iran, mimo że wyrażały obawy dotyczące sytuacji humanitarnej w oblężonej Strefie Gazy.

Wizyta w „51. stanie”

Prezydent Francji Emmanuel Macron wezwał do powściągliwości i zaapelował do Iranu o powrót do rozmów ze Stanami Zjednoczonymi, jednocześnie obwiniając Teheran za eskalację napięć związanych z jego programem nuklearnym.

Trump odwiedził Kanadę pomimo wcześniejszych kpin z północnego sąsiada USA, który według niego lepiej by się sprawdził jako 51. stan.

Napięcia złagodniały od czasu, gdy Carney, były bankier centralny znany bardziej z kompetencji niż charyzmy, przejął urząd w marcu od Justina Trudeau, dawnej gwiazdy na globalnej scenie, którego Trump otwarcie nie lubił.

Kiedy Trump ostatnio odwiedził Kanadę na szczycie G7 w 2018 roku, opuścił go przedwcześnie i z pokładu Air Force One obraził Trudeau na Twitterze, odcinając Stany Zjednoczone od końcowego oświadczenia.

Jednakże głębokie napięcia pozostają. Trump, dążąc do radykalnej transformacji globalnego porządku gospodarczego opartego na wolnym handlu, zapowiedział nałożenie szerokich ceł na przyjaciół i wrogów USA 9 lipca, choć termin ten został już raz przesunięty.

Von der Leyen, która rozmawiała z Trumpem telefonicznie w sobotę, wyraziła nadzieję, że Europejczycy znajdą rozwiązanie, i delikatnie skrytykowała podejście USA.

“Zachowajmy handel między nami uczciwy, przewidywalny i otwarty. Wszyscy musimy unikać protekcjonizmu” – powiedziała.

Powiązania między Ukrainą i Iranem

Von der Leyen wezwała również Grupę Siedmiu do powiązania kryzysów w Iranie i na Ukrainie, która została dotknięta atakami dronów sprzedanych Rosji przez irańskie państwo teokratyczne.

“Te same typy irańskich dronów i pocisków balistycznych bezkrytycznie uderzają w miasta na Ukrainie i w Izraelu. W związku z tym te zagrożenia muszą być rozpatrywane razem” – powiedziała.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski jest jednym z zaproszonych gości i ma nadzieję na rozmowę z Trumpem, który publicznie go krytykował podczas ich spotkania w Białym Domu 28 lutego.

Trump miał nadzieję zmusić Ukrainę do szybkiego porozumienia z Rosją, ale jest sfrustrowany, ponieważ prezydent Władimir Putin odrzucił apele USA o przynajmniej tymczasowe zawieszenie broni.

Trump rozmawiał telefonicznie z Putinem w sobotę, omawiając zarówno konflikt Izrael-Iran, jak i sytuację na Ukrainie.

Macron jednak wyraził wątpliwości, czy Putin może pełnić rolę mediatora na Bliskim Wschodzie.

Prezydent Francji udał się do Kananaskis po wizycie na Grenlandii, gdzie potępił groźby Trumpa dotyczące przejęcia tego duńskiego terytorium autonomicznego.

“To nie jest coś, co robią sojusznicy” – powiedział.

Trump z kolei przybył na szczyt po uczestnictwie w paradzie wojskowej w Waszyngtonie, która zbiegła się z jego urodzinami, wywołując ogólnokrajowe protesty przeciwko działaniom postrzeganym jako coraz bardziej autorytarne.