Amerykański sąd handlowy zablokował wprowadzenie w życie ceł „Dnia Wyzwolenia” prezydenta Donalda Trumpa, orzekając, że prezydent przekroczył swoje uprawnienia, nakładając ogólne taryfy na import z krajów, które sprzedają do USA więcej, niż od nich kupują.

Sąd do spraw Handlu Międzynarodowego z siedzibą na Manhattanie stwierdził, że Konstytucja USA daje Kongresowi wyłączne prawo do regulowania handlu z innymi państwami, którego nie można uchylić za pomocą nadzwyczajnych uprawnień prezydenta do ochrony gospodarki USA.

„Sąd nie ocenia mądrości ani prawdopodobnej skuteczności wykorzystania ceł przez prezydenta jako narzędzia nacisku. To działanie jest niedopuszczalne nie dlatego, że jest nierozsądne lub nieskuteczne, ale dlatego, że [prawo federalne] na to nie pozwala” – stwierdził trzyosobowy skład sędziowski w środowym orzeczeniu.

Administracja Trumpa kilka minut później złożyła zawiadomienie o apelacji.

Orzeczenie zapadło w dwóch sprawach sądowych – jednej wniesionej przez bezpartyjne Liberty Justice Center w imieniu pięciu małych amerykańskich firm importujących towary z krajów objętych cłami, a drugiej przez 13 stanów USA.

Firmy te, od nowojorskiego importera win i alkoholi po producenta zestawów edukacyjnych i instrumentów muzycznych z Wirginii, twierdzą, że cła zaszkodzą ich działalności.

Co najmniej pięć innych pozwów dotyczących ceł jest w toku.

Stephen Miller, zastępca szefa sztabu Białego Domu i jeden z głównych doradców politycznych Trumpa, skrytykował sąd w krótkim poście w mediach społecznościowych, pisząc: „Sądowy zamach stanu wymknął się spod kontroli.”

Nielegalne, lekkomyślne

Prokurator generalny Oregonu Dan Rayfield, Demokrata, którego biuro prowadzi pozew stanów, nazwał cła Trumpa nielegalnymi, lekkomyślnymi i niszczącymi gospodarkę.

„To orzeczenie potwierdza, że nasze prawa mają znaczenie i że decyzje handlowe nie mogą być podejmowane według kaprysu prezydenta” – powiedział Rayfield w oświadczeniu.

Trump twierdził, że ma szerokie uprawnienia do nakładania ceł na mocy Ustawy o Międzynarodowych Nadzwyczajnych Uprawnieniach Ekonomicznych (IEEPA), która ma na celu przeciwdziałanie „nietypowym i nadzwyczajnym” zagrożeniom w sytuacji stanu wyjątkowego.

Prawo to było historycznie wykorzystywane do nakładania sankcji na wrogów USA lub zamrażania ich aktywów. Trump jest pierwszym prezydentem USA, który użył go do nakładania ceł.

Departament Sprawiedliwości stwierdził, że pozwy powinny zostać oddalone, ponieważ powodowie nie ponieśli szkód z powodu ceł, których jeszcze nie zapłacili, oraz ponieważ tylko Kongres, a nie prywatne firmy, może kwestionować stan wyjątkowy ogłoszony przez prezydenta na mocy IEEPA.

Nakładając cła na początku kwietnia, Trump nazwał deficyt handlowy stanem wyjątkowym, który uzasadniał jego 10-procentowe ogólne cło na cały import, z wyższymi stawkami dla krajów, z którymi Stany Zjednoczone mają największe deficyty handlowe, szczególnie z Chinami.

Wiele z tych specyficznych dla krajów ceł zostało zawieszonych tydzień później. Administracja Trumpa 12 maja ogłosiła również tymczasowe obniżenie najwyższych ceł na Chiny, pracując nad długoterminową umową handlową. Oba kraje zgodziły się na wzajemne obniżenie ceł na co najmniej 90 dni.

Cła Trumpa, które według niego mają na celu przywrócenie zdolności produkcyjnych USA, zszokowały amerykańskie rynki finansowe.

Środowe orzeczenie może zostać zaskarżone do Sądu Apelacyjnego dla Okręgu Federalnego w Waszyngtonie, a ostatecznie do Sądu Najwyższego USA.