W środę prezydent USA Donald Trump wygłosił długo oczekiwane przemówienie z okazji „Dnia Wyzwolenia”, ogłaszając wprowadzenie 10-procentowego cła bazowego na wszystkie importowane towary do USA oraz „cła wzajemne” na produkty z wielu krajów.

„Cła wzajemne” – najwyższe od ponad stulecia – sięgnęły aż 34% na towary z Chin (dodatkowo do już istniejących 20%), 20% na Unię Europejską, 27% na Indie i 24% na Japonię.

W ciągu dwóch dni od ogłoszenia ceł z amerykańskiego rynku giełdowego zniknęło około 6 bilionów dolarów, a od czasu inauguracji Trumpa straty na rynkach USA wyniosły niemal 11 bilionów dolarów.

Na arenie międzynarodowej kraje groziły wojnami handlowymi, a Chiny odpowiedziały kontrcłami na amerykański import. Rozległe cła Trumpa na około 180 krajów wzbudziły obawy przed globalną recesją prowadzoną przez USA.

W piątek JP Morgan podniósł prawdopodobieństwo recesji w USA do 60%, w porównaniu do 40% zaledwie 21 dni wcześniej. W notatce dla inwestorów zatytułowanej „There Will Be Blood” główny ekonomista JP Morgan, Michael Feroli, przewidział, że produkt krajowy brutto (PKB) prawdopodobnie skurczy się „pod ciężarem ceł”.

Feroli ostrzegł: „Efekt tej podwyżki podatków prawdopodobnie się spotęguje – poprzez odwet, spadek nastrojów biznesowych w USA i zakłócenia w łańcuchach dostaw. Zakłócające polityki USA zostały uznane za największe ryzyko dla globalnej perspektywy przez cały rok.”

Feroli przewiduje recesję trwającą dwa kwartały pod koniec 2025 roku, z PKB zmniejszającym się o 1% w trzecim kwartale i 0,5% w czwartym kwartale. Roczny PKB na 2025 rok ma spaść o 0,3%.

„Wpływ wyższych cen, którego spodziewamy się w nadchodzących miesiącach, może być bardziej dotkliwy niż w przypadku inflacji po pandemii, ponieważ wzrost nominalnych dochodów ostatnio zwalnia, w przeciwieństwie do wcześniejszego przyspieszenia,” dodał Feroli.

„Co więcej, w środowisku zwiększonej niepewności konsumenci mogą być niechętni do nadmiernego sięgania po oszczędności, aby finansować wzrost wydatków.”

„Katastrofa gospodarcza na własne życzenie”

JP Morgan dołącza do rosnącej listy analityków ekonomicznych ostrzegających przed ryzykiem recesji.

Ryan Sweet z Oxford Economics stwierdził, że cła Trumpa zwiększyły ryzyko recesji w USA. Sweet ostrzegł, że gospodarka jest „niebezpiecznie podatna” na recesję w ciągu 12 miesięcy, ponieważ stawki celne w USA osiągają najwyższy poziom od stulecia.

Ekonomista EY, Greg Daco, oszacował, że rosnące koszty importu doprowadzą do rocznej utraty dochodów w wysokości 690 dolarów, przy czym rodziny o niższych dochodach mogą stracić ponad 1000 dolarów.

„Podkreślamy, że znacząca negatywna reakcja rynków finansowych pogłębi te wstrząsy i wpędzi gospodarkę USA w recesję,” powiedział Daco.

„Obecnie widzimy 40%-50% szans na recesję w ciągu najbliższego roku” - przewidziała amerykańska firma Morningstar zajmująca się usługami finansowymi.

Nazywając cła Trumpa „katastrofą gospodarczą na własne życzenie”. Firma stwierdziła: „Jeśli cła zostaną utrzymane, podwyżki ceł ogłoszone 2 kwietnia stanowią katastrofę gospodarczą na własne życzenie dla Stanów Zjednoczonych.”

Inni analitycy nazwali cła Trumpa „największym błędem politycznym od 95 lat.”

„Trump oficjalnie sprowadził gospodarkę na kolana. Prezydent samodzielnie zniszczył oszczędności emerytalne Amerykanów z dnia na dzień i naraził przedsiębiorstwa na intensywne wahania z powodu swoich coraz bardziej chaotycznych polityk, które nadal zwiększają niepewność konsumentów i firm” - powiedziała Lindsay Owens, dyrektor wykonawcza Groundwork Collaborative.

„Nazwanie tego spowolnieniem gospodarczym to niedopowiedzenie; Trump prowadzi nas prosto w depresję,” dodała Owens z waszyngtońskiego think-tanku zajmującego się polityką publiczną.

Mark Zandi, główny ekonomista Moody's Analytics, ostrzegł, że cła Trumpa mogą wywołać poważną recesję w USA i na świecie, jeśli zostaną wdrożone.

„Jeśli 20-procentowe średnie cło zostanie nałożone i utrzymane przez więcej niż kilka miesięcy, a partnerzy handlowi USA odpowiedzą w ten sam sposób, gospodarki USA i świata nie doświadczą depresji, ale doświadczą poważnych recesji” - ostrzegł Zandi.

Peter Tchir, szef strategii makroekonomicznych w Academy Securities, powiedział Bloombergowi: „Szybko zmierzamy w kierunku recesji.”

„Świat był przygotowany na 'cła wzajemne'. Cokolwiek zostało ogłoszone w Rose Garden, jest katastrofą – głównie dla USA, ale także dla globalnej gospodarki,” dodał Tchir.

Ostrzegając, że wysoka inflacja pozostanie z nami na dłużej, przewodniczący Rezerwy Federalnej Jerome Powell powiedział w piątek, że wojna handlowa może prowadzić do wyższej inflacji i wolniejszego wzrostu, powodując większe szkody niż przewidywano.

Ekonomiści twierdzą, że cła mogą zwiększyć koszty, zmniejszyć wydatki konsumentów i wywołać działania odwetowe, ryzykując spowolnienie gospodarcze lub stagflację.

Trump jednak wydawał się niewzruszony mimo obaw o recesję.

W piątek wyśmiał Chiny po ich odpowiedzi na jego cła i zlekceważył spadki na giełdach w trakcie wojny handlowej, nazywając to okazją do „zarobienia fortuny.”

„Chiny zagrały źle, spanikowały – to jedyna rzecz, na którą nie mogą sobie pozwolić!” napisał Trump na Truth Social w swoim charakterystycznym stylu wielkimi literami.