ۋاشىنگتون —

ئامېرىكا باياناتچىسى مۇخبىرلارنىڭ ئىسرائىلىيەنىڭ غەززەنى قايتا ئىشغال قىلىش پىلانىغا دائىر سوئاللىرىغا جاۋاب بەرگەندە: «تاراتقۇلاردىكى خەۋەرلەر بىلەن كونكرېت پىلانلار ئوخشىماسلىقى مۇمكىن. بىزنىڭ ئالدىنقى ۋەزىپىمىز تۇتقۇنلارنى بىخەتەر قۇتۇلدۇرۇۋېلىش» دېگەنلەرنى تىلغا ئالدى.

ئامېرىكا دۆلەت ئىشلىرى مىنىستىرلىقى ئىسرائىلىيە باش مىنىستىرى بېنيامىن نېتانياھۇنىڭ ۋاشىنگتوننىڭ قوللىشى بىلەن غەززەنى پۈتۈنلەي قايتا ئىشغال قىلىش قارارىنى چىقارغانلىقى ھەققىدىكى ئىسرائىلىيە تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋەرلىرىگە قارىتا ئىزاھات بېرىشتىن ئۆزىنى قاچۇردى.

دۆلەت ئىشلىرى مىنىستىرلىقىنىڭ باياناتچىسى تەممىي برۇس سەيشەنبە كۈنى ئۆتكۈزۈلگەن ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنىدا، تەل ئەۋىۋ ھۆكۈمىتىنىڭ غەززەنى قايتا ئىشغال قىلىش پىلانىغا دائىر سوئاللارغا جاۋاب بەرگەندە: «ئىسرائىلىيەنىڭ پىلانلىرى توغرىسىدىكى سوئالنى سىلەر ئىسرائىلىيە ھۆكۈمىتىدىن سورىشىڭلار كېرەك. تاراتقۇلاردىكى خەۋەرلەر بىلەن كونكرېت پىلانلار ئوخشىماسلىقى مۇمكىن» دېدى.

ئۇ يەنە: «بىز چەت ئەل ھۆكۈمەتلىرىنىڭ باياناتلىرىنى شەرھلەش ئىشىغا ئارىلاشمايمىز. بىزنىڭ مەركىزىي نۇقتىمىز ئىككى نەپەر ئامېرىكىلىقنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان تۇتقۇنلارنى قويۇپ بېرىش ۋە ھاماسنىڭ غەززەنى قايتا ئىدارە قىلالمايدىغانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىشتۇر» دەپ قوشۇمچە قىلدى.

غەززەنى ئامېرىكا قوراللىرىنىڭ ياردىمى بىلەن قايتا ئىشغال قىلىش پىلانىنىڭ، پىرېزىدېنت ترامپنىڭ «ئوتتۇرا شەرقتىكى ئۇرۇشلارنى ئاخىرلاشتۇرۇش» ۋەدىسى بىلەن قانداق ماس كېلىدىغانلىقى ھەققىدىكى سوئالغا، برۇس: «بۇ سوئالنى پرېزىدېنت ترامپتىن سورىشىڭىز كېرەك» دەپ جاۋاب بەردى.

برۇس: «مەن ئىسرائىلىيەنىڭ پىلانى توغرىسىدا قەتئىي چۈشەنچە بەرمەيمەن. نۇرغۇن خەۋەرلەر چىقتى. مەن تاراتقۇ خەۋەرلىرى ياكى باشقا بىر ھۆكۈمەتنىڭ پىلانلىرى توغرىسىدا سۆزلىمەيمەن» دېدى.

ئىسرائىلىيە تاراتقۇلىرى نېتانياھۇنىڭ غەززەنى پۈتۈنلەي ئىشغال قىلىشقا بۇيرۇق قىلىشنى ئويلىشىۋاتقانلىقىنى خەۋەر قىلدى.

ئىسرائىلىيە دۆلەتلىك رادىيو-تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى KAN: «نېتانياھۇ ئىسرائىلىيە ئارمىيەسىنىڭ پۈتكۈل غەززەنى ئىگىلىشىنى خالايدۇ» دېگەنلەرنى تىلغا ئالدى. «مارىۋ» گېزىتى بولسا، «تەقدىر ئاللىقاچان بېكىتىلدى. بىز غەززەنى پۈتۈنلەي ئىشغال قىلىش يولىغا ماڭدۇق» دېگەن سەرلەۋھە ئاتىدا خەۋەر ئېلان قىلدى.

«ھارېتز» گېزىتى نېتانياھۇنىڭ «ئامېرىكىنىڭ ماقۇللۇقى بىلەن» غەززەنى قايتا ئىشغال قىلىش پىلانىنى سۇنغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.

ئىسرائىلىيە باش ئىشتاب باشلىقى ئەيال زامىرنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان يۇقىرى دەرىجىلىك ھەربىي ئەمەلدارلارنىڭ، بۇنداق بىر ھەرىكەتنىڭ تۇتقۇنلار ۋە ئىسرائىلىيە ئەسكەرلىرى ئۈچۈن ئېلىپ كېلىدىغان خەۋپ-خەتىرىدىن ئەندىشە قىلىۋاتقانلىقى بىلدۈرۈلدى. نېتانياھۇنىڭ ئىشخانىسى بولسا، ئارمىيەنىڭ بىخەتەرلىك كابىنېتىنىڭ بارلىق قارارلىرىنى ئىجرا قىلىشقا تەييار ئىكەنلىكىنى ئېلان قىلدى.

جىددىيلىك كۈچىيىۋاتقان بىر پەيتتە، نېتانياھۇنىڭ پىلانىنى مۇزاكىرە قىلىش ئۈچۈن پىلانلانغان ئىسرائىلىيە بىخەتەرلىك كابىنېتى يىغىنى، يولغا قويۇشچانلىقىغا بولغان ئەندىشىلەر سەۋەبىدىن سەيشەنبە كۈنىگە كېچىكتۈرۈلدى.

ب د ت ۋە ھاماسنىڭ نارازىلىقى

ئىسرائىلىيەنىڭ بۇ پىلانى ب د ت، پەلەستىن ھۆكۈمىتى ۋە ھاماسنىڭ كەسكىننارازىلىقىنى قوزغىدى. ھاماس ئۇرۇش توختىتىش سۆھبىتىدىكى مەيدانىنى ئۆزگەرتمەيدىغانلىقىنى ئېنىق بىلدۈردى.

ھاماسنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارى ھۇسام بەدران فىرانسىيە ئاخبارات ئاگېنتلىقى (AFP) غا قىلغان سۆزىدە: «ھازىر توپ ئىسرائىلىيە ۋە ئامېرىكىلىقلارنىڭ مەيدانىدا» دېگەن سۆز بىلەن، قارشىلىق كۆرسىتىش تەشكىلاتىنىڭ «ئۇرۇش ۋە ئاچارچىلىقنى ئاخىرلاشتۇرۇش» نى خالايدىغانلىقىنى بىلدۈردى.

ب د ت نىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك بىر ئەمەلدارى سەيشەنبە كۈنى قىلغان سۆزىدە، غەززەدىكى ئىسرائىلىيە ھەربىي ھەرىكەتلىرىنىڭ كېڭىيىشىنىڭ «ئاپەت خاراكتېرلىك ئاقىۋەتلەر» نى كەلتۈرۈپ چىقىرىش خەۋپى بارلىقى ھەققىدە ئاگاھلاندۇردى.

ب د ت باش كاتىپىنىڭ ياردەمچىسى مىروسلاۋ جېنكا بىخەتەرلىك كېڭىشى يىغىنىدا: «ئۇرۇشنىڭ كېڭىيىشى مىليونلىغان پەلەستىنلىك ئۈچۈن ئاپەتلىك ئاقىۋەتلەرنى ئېلىپ كېلىشى شۇنداقلا غەززەدە قالغان تۇتقۇنلارنىڭ ھاياتىنى تېخىمۇ چوڭ خەتەرگە دۇچار قىلىشى مۇمكىن» دېگەنلەرنى تىلغا ئالدى.