كانادالىق فوتو مۇخبىرى ۋالېرىيە زىنك ئۆزىنىڭ فېيسبۇك بېتىدە بايانات ئېلان قىلىپ، سەككىز يىلدىن بۇيان ئەركىن مۇخبىر سۈپىتىدە ئىشلەپ كەلگەن رويتېرس خەۋەر ئاگېنتلىقىدىن ئىستىپا بەرگەنلىكىنى ئېلان قىلدى. زىنك ئۆزىنىڭ رويتېرسنى ئىسرائىلىيەنىڭ غەززەدىكى مۇخبىرلارنى سىستېمىلىق ھالدا ئۆلتۈرۈشىنى «قانۇنلاشتۇرۇش ۋە قوللاش» بىلەن ئەيىبلىگەنلىكىنى بىلدۈردى.

ئىجادىيەتلىرى «نيۇ-يورك ۋاقىت گېزىتى»، «ئەلجەزىرە» ۋە شىمالىي ئامېرىكا، ياۋروپا ھەمدە ئاسىيادىكى نۇرغۇن تاراتقۇلاردا ئېلان قىلىنغان زىنك، رويتېرسنىڭ خەۋەرلىرىنىڭ 2023-يىلى ئۆكتەبىردە ئىسرائىلىيەنىڭ غەززەدە باشلىغان ھۇجۇملىرى جەريانىدا 246 نەپەر مۇخبىرنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشىگە زېمىن ھازىرلىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

زىنك پۇلىتزېر مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن «ئەلجەزىرە» مۇخبىرى ئەناس ئەل-شەرىفنىڭ 10-ئاۋغۇست غەززە شەھىرىدە گۇرۇپپىسىدىكىلەر بىلەن بىرلىكتە ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى مىسال قىلىپ كۆرسەتتى. «رويتېرس ئەل-شەرىفنىڭ ھاماس ئەزاسى ئىكەنلىكى توغرىسىدىكى پۈتۈنلەي ئاساسسىز ئىسرائىلىيە دەۋاسىنى ئېلان قىلىشنى تاللىدى... بۇ رويتېرسقا ئوخشاش تاراتقۇلارنىڭ ئىتائەتمەنلىك بىلەن تەكرارلاپ قانۇنلاشتۇرغان سان-ساناقسىز يالغانلىرىنىڭ بىرىدۇر» دەپ يازدى.

ئىسرائىلىيەنىڭ تەشۋىقاتىنى داۋاملاشتۇرۇش

زىنك يەنە رويتېرسنىڭ ئۆز خادىملىرىنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشىگە بولغان ئىنكاسىنىمۇ تەنقىد قىلدى. كامېرامان ھۈسسام ئەل-مەسرى دۈشەنبە كۈنى ناسىر دوختۇرخانىسىغا قىلىنغان ئىسرائىلىيە ھۇجۇمىدا ئۆلتۈرۈلگەن 20 كىشىنىڭ بىرى ئىدى. زىنك ئالدى بىلەن پۇقرالار نۇقتىسىنى نىشانلىغان، ئاندىن ساغلاملىق خادىملىرى، قۇتقۇزۇش ئەترىتى ۋە مۇخبىرلارغا قىلىنغان ئىككىنچى قېتىملىق ھۇجۇمنى «قوش ھۇجۇم» دەپ ئاتىدى.

غەرب تاراتقۇلىرىنىڭ بۇ خىل ۋەقەلەرنىڭ يۈز بېرىشىگە بىۋاسىتە زېمىن ھازىرلاۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن زىنك، مۇخبىر جېرېمىي سكاھىلنىڭ «‹نيۇ-يورك ۋاقىت گېزىتى›دىن تارتىپ رويتېرسقىچە بولغان ھەر بىر چوڭ تاراتقۇ ئىسرائىلىيە تەشۋىقاتىنى يەتكۈزىدىغان لېنتا سىستېمىسىدەك ئىشلىدى، ئۇرۇش جىنايەتلىرىنى ئاقلىدى ۋە زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىلارنى ئىنساندىن چىقاردى» دېگەن تەنقىدىنى نەقىل كەلتۈردى.

زىنك غەرب تاراتقۇلىرىنىڭ ئىسرائىلىيەنىڭ ھەربىي دەۋالىرىنى دەلىللىمەي تەكرارلاش ئارقىلىق «بىر ئوچۇم تۇپراقتا ئىككى يىل ئىچىدە بىرىنچى دۇنيا ئۇرۇشى، ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشى، كورېيە، ۋيېتنام، ئافغانىستان، يۇگوسلاۋىيە ۋە ئۇكرائىنادا ئۆلتۈرۈلگەن مۇخبىرلاردىن كۆپ كىشىنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشىگە شارائىت يارىتىپ بەرگەنلىكىنى» ئىلگىرى سۈردى.

زىنك رويتېرسنىڭ ھەتتا پۇلىتزېر مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ئەل-شەرىفنىمۇ يالغۇز تاشلاپ قويغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويدى. «بۇ مۇكاپات ئىسرائىلىيە كۈچلىرى ئۇنى ئۆلۈم تىزىملىكىگە كىرگۈزگەندە ياكى بىر ئىسرائىلىيە باياناتچىسى ئۇنى ئوچۇق-ئاشكارا تەھدىت سالغاندا رويتېرسنى ئۇنى قوغداشقا مەجبۇرلىيالمىدى. ھەپتىلەر كېيىن ئۇ ئوۋلىنىپ ئۆلتۈرۈلگەندىمۇ ئۇنىڭ ئۆلۈمىنىڭمۇ سەمىمىيەت بىلەن خەۋەر قىلىنىشىنى كاپالەتلەندۈرەلمىدى» دېدى.

زىنك رويتېرس مۇخبىرلىق كارتىسىنى ئەمدى «چوڭقۇر نومۇس ۋە قايغۇ» ھېس قىلماي تۇرۇپ كۆتۈرۈپ يۈرەلمەيدىغانلىقىنى ئىپادىلەپ، خىزمەتلىرىنى «تارىختىن بۇيان ياشىغان ئەڭ باتۇر ۋە ئەڭ ياخشى مۇخبىرلار» دەپ تەرىپلىگەن غەززەدىكى مۇخبىرلارغا بېغىشلاشقا ۋەدە بەردى.

يەرشارى خاراكتېرلىك ئەيىبلەش

دۈشەنبە كۈنى ئىسرائىلىيەنىڭ خان يۇنۇستىكى ناسىر دوختۇرخانىسىغا قىلغان ھۇجۇمىدا ئارىسىدا ساغلاملىق خادىملىرى ۋە مۇخبىرلارمۇ بار بولغان كەم دېگەندە 21 ئادەم ھاياتىدىن ئايرىلدى. قازا قىلغانلار ئىچىدە «ئەلجەزىرە»دىن مۇھەممەد سالامە، رويتېرس كامېرامانى ھۈسسام ئەل-مەسرى، AP ئەركىن خىزمەتچىسى مەريەم ئەبۇ داققا، ئەھمەد ئەبۇ ئەزىز ۋە مۇئاز ئەبۇ تاھا قاتارلىقلار بار ئىدى.

پەلەستىن مۇخبىرلار ئۇيۇشمىسى بۇنى «ئەركىن تاراتقۇلارغا قارشى ئېلىپ بېرىلغان ئوچۇق-ئاشكارا ئۇرۇش» دەپ ئاتىدى، ب د ت دوكلاتچىسى فرانچېسكا ئالبانىز بولسا دۆلەتلەرنى «قورشاۋنى بۇزۇشقا، قورال-ياراغ ئېمبارگوسى يۈرگۈزۈشكە ۋە جازا يۈرگۈزۈشكە» چاقىردى. ئالبانىز دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى مۇخبىرلارنى «ئىرقىي قىرغىنچىلىقنى ھۆججەتلەشتۈرۈۋاتقان باتۇر پەلەستىنلىك كەسىپداشلىرىنىڭ قىرغىن قىلىنىشىغا» قارشى ئاۋازىنى يۈكسەلدۈرۈشكە چاقىردى.

مۇخبىرلارنى قوغداش كومىتېتى خەلقئارا جەمئىيەتنىڭ «ماتبۇئاتقا قىلىنىۋاتقان داۋاملىق قانۇنسىز ھۇجۇملار» سەۋەبىدىن ئىسرائىلىيەنى جاۋابكارلىققا تارتىشى كېرەكلىكىنى بىلدۈردى، ئىسرائىلىيەنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىمۇ ئەندىشىلىرىنى ئىپادىلىدى. فرانسىيە پرېزىدېنتى ئېممانۇئېل ماكرون بۇ ھۇجۇملارنى «چىدىغۇسىز» دەپ ئاتاپ، مۇخبىرلارنىڭ «ھەر قانداق ئەھۋالدا قوغدىلىشى كېرەكلىكىنى» ئېيتتى. گېرمانىيە ۋە ئىسپانىيە مۇستەقىل تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلدى. ئەنگلىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى داۋىد لاممى «قاتتىق چۆچۈگەنلىكىنى» بىلدۈرۈپ، دەرھال ئۇرۇش توختىتىشقا چاقىردى.

تۈركىيە، قاتار، ئىران، مىسىر ۋە سەئۇدى ئەرەبىستان ئاخبارات ۋە ساغلاملىق خادىملىرىنىڭ ئۆلتۈرۈلۈشىنى ئۇرۇش جىنايىتى دەپ ئاتاپ، قاتتىق ئەيىبلەش باياناتى ئېلان قىلدى.

جىددەدە يىغىن ئاچقان ئىسلام ھەمكارلىق تەشكىلاتى بۇنى ئاخبارات ئەركىنلىكىگە قىلىنغان ھۇجۇم دەپ باھالىدى.

«ئەلجەزىرە»نىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، بۇ ھۇجۇم بىلەن بىرگە 2023-يىلى ئۆكتەبىردىن بۇيان غەززەدە ئۆلتۈرۈلگەن مۇخبىر ۋە تاراتقۇ خىزمەتچىلىرىنىڭ سانى كەم دېگەندە 273 كە يەتكەن.