پەلەستىن ھۆكۈمىتى ۋە ياۋروپا ئىتتىپاقىدىكى ئىتتىپاقداشلىرى فىرانسىيەنىڭ بۇ قارارىنى «كېچىكىپ بېسىلغان مۇھىم بىر قەدەم» سۈپىتىدە مەمنۇنلۇق بىلەن قارشى ئالغان بولسا، ئىسرائىلىيە بۇ ھەرىكەتنى «تېرورلۇقنى مۇكاپاتلاش» دەپ ئەيىبلەپ، ئىشغالىيەت ئاستىدىكى غەربىي قىرغاقنى ئۆزىگە قوشۇۋېلىش تەشەببۇسىنى يەنە بىر قېتىم ئوتتۇرىغا قويدى.

فىرانسىيە پىرېزىدېنتى ئېممانۇئېل ماكروننىڭ سېنتەبىردە ئېچىلىدىغان ب د ت ئومۇمىي كېڭىشى يىغىنىدا پەلەستىن دۆلىتىنى ئېتىراپ قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىشى، نۇرغۇن دۆلەتنىڭ قوللىشىغا ئېرىشتى.

ماكرون پەيشەنبە كۈنى بەرگەن باياناتىدا: «ئوتتۇرا شەرقتە ئادىل ۋە ئۇزاق مۇددەتلىك تىنچلىق ئورنىتىش يولىدىكى تارىخىي مەسئۇلىيىتىمىزگە ئاساسەن، فىرانسىيەنىڭ پەلەستىن دۆلىتىنى ئېتىراپ قىلىش قارارىنى چىقارغانلىقىنى جاكارلايمەن» دېگەن ئىبارىلەرگە ئورۇن بەردى.

پەلەستىننىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارى ھۈسەيىن ئەششەيخ بۇ قارارنى مەمنۇنلۇق بىلەن قارشى ئېلىپ: «بۇ قەدەم فىرانسىيەنىڭ خەلقئارا قانۇنغا بولغان ساداقىتىنى ھەمدە پەلەستىن خەلقىنىڭ ئۆز تەقدىرىنى ئۆزى بەلگىلەش ۋە مۇستەقىل دۆلەت قۇرۇش ھوقۇقىنى قوللايدىغانلىقىنى نامايان قىلدى» دېدى.

پەلەستىن ئىسلامىي قارشىلىق كۆرسىتىش ھەرىكىتى — ھاماس بۇ قارارغا «توغرا يۆنىلىشكە قاراپ بېسىلغان ئىجابىي بىر قەدەم» دەپ باھا بېرىپ: «بۇ، خەلقىمىزنىڭ ئۆز تەقدىرىنى ئۆزى بەلگىلەش ھوقۇقىغا، شۇنداقلا ئىشغالىيەت ئاستىدىكى بارلىق پەلەستىن زېمىنىدا پايتەختى قۇددۇس بولغان مۇستەقىل دۆلەت قۇرۇش ھوقۇقىمىزنى ھىمايە قىلىشتۇر» دېگەنلەرنى قەيت قىلدى.

مەزكۇر تەشكىلات يەنە بۇ ئېتىراپ قىلىشنىڭ «پەلەستىن دەۋاسىنىڭ ھەققانىيەتلىك ئىكەنلىكىگە بولغان خەلقئارالىق ئىشەنچنىڭ كۈچىيىۋاتقانلىقىنى ۋە ئىسرائىلىيە ئىشغالىيىتىنىڭ پاكىتلارنى بۇرمىلاش ياكى ئەركىن مىللەتلەرنىڭ ئىرادىسىنى بوغۇشقا ئۇرۇنۇشلىرىنىڭ بىتچىت بولغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان مۇھىم سىياسىي ئۆزگىرىش»تىن دېرەك بېرىدىغانلىقىنى تەكىتلىدى.

سەئۇدى ئەرەبىستان تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقى پىرېزىدېنت ئېممانۇئېل ماكروننىڭ باياناتى توغرىسىدا يازما بايانات ئېلان قىلىپ: «سەئۇدى ئەرەبىستان پادىشاھلىقى، پىرېزىدېنت ئېممانۇئېل ماكروننىڭ فىرانسىيەنىڭ پەلەستىن دۆلىتىنى ئېتىراپ قىلىش نىيىتى توغرىسىدىكى باياناتىنى مەمنۇنلۇق بىلەن قارشى ئالىدۇ» دېدى.

ئىيوردانىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىقىمۇ فىرانسىيە پىرېزىدېنتى ئېممانۇئېل ماكروننىڭ سېنتەبىردە ئۆتكۈزۈلىدىغان ب د ت ئومۇمىي كېڭىشى يىغىنىدا پەلەستىن دۆلىتىنى رەسمىي ئېتىراپ قىلىش نىيىتىنى ئېلان قىلغانلىقىنى مەمنۇنلۇق بىلەن قارشى ئالىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، بۇ قارارغا «ئىككى دۆلەتلىك ھەل قىلىش چارىسىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈش ۋە ئىشغالىيەتنى ئاخىرلاشتۇرۇش يولىدا بېسىلغان توغرا بىر قەدەم» دەپ باھا بەردى.

فىرانسىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ژان نوئېل باررو بۇ دىپلوماتىك ھەرىكەتنى رەسمىي دەلىللەپ: «قۇددۇستىكى باش كونسۇلىمىز پىرېزىدېنت ماكروننىڭ مەكتۇبىنى پەلەستىن ھۆكۈمىتىگە يەتكۈزدى. فىرانسىيە سېنتەبىردە پەلەستىن دۆلىتىنى تولۇق ئېتىراپ قىلىدۇ» دەپ بايانات بەردى. باررو يەنە: «دۈشەنبە كۈنى ب د ت مۇنبىرىدە بۇ ۋەدىنى جەزملەشتۈرىمەن» دېگەنلەرنى سۆزلىرىگە ئىلاۋە قىلدى.

ئەسلىي پەلەستىنلىك فىرانسىيەلىك پارلامېنت ئەزاسى رىما ھەسەن، بۇ قارارنى «بىر ياخشىلىق ئەمەس، بەلكى بىر مەجبۇرىيەت» دەپ ئاتاپ، بۇ ھەرىكەتكە قوشۇمچە قىلىنغان شەرتلەرنى تەنقىد قىلدى. ھەسەن: «فىرانسىيە مۇستەملىكىچىنى داۋاملىق قوراللاندۇرۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا، مۇستەملىكە ۋە ئىشغالىيەت ئاستىدىكى بىر خەلققە قورالسىزلىنىشنى مەجبۇرىي تاڭماقتا» دېدى. ئۇ يەنە: «پەلەستىنلىكلەر، ئىسرائىلىيە پەلەستىن زېمىنىنى ئىشغال ۋە مۇستەملىكە قىلىشنى داۋاملاشتۇرىدىكەن، قوراللىق قارشىلىق كۆرسىتىش ھوقۇقىدىن ھەرگىز ۋاز كەچمەيدۇ» دېگەنلەرنى قەيت قىلدى.

ئىسرائىلىيە باش مىنىستىرى بېنيامىن نېتانياھۇ بۇ باياناتنى «تېررورلۇقنى مۇكاپاتلاش» دەپ ئاتاپ: «بۇ قارار، خۇددى غەززەگە ئوخشاش، ئىراننىڭ يەنە بىر ۋاكالەتچىسىنى مەيدانغا كەلتۈرۈش خەۋپىنى تۇغدۇرىدۇ» دەپ كۆرسەتتى. نېتانياھۇ سۆزىنى داۋاملاشتۇرۇپ: «بۇنداق شارائىتتا قۇرۇلغان بىر پەلەستىن دۆلىتى، ئىسرائىلىيە بىلەن تىنچ-ئىناق بىللە ياشاش ئۈچۈن ئەمەس، بەلكى ئىسرائىلىيەنى يوقىتىش ئۈچۈن بىر ھۇجۇم سۇپىسى بولۇپ قالىدۇ... شۇنىسى ئېنىق بولسۇنكى، پەلەستىنلىكلەر ئىسرائىلىيەنىڭ يېنىدا بىر دۆلەت ئەمەس، بەلكى ئىسرائىلىيەنىڭ ئورنىدا بىر دۆلەت قۇرۇشنى خالايدۇ» دېگەنلەرنى ئىلگىرى سۈردى.

ئىسرائىلىيە دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرى يىسرائىل كاتز: «فىرانسىيە پىرېزىدېنتىنىڭ بۇ نازۇك پەيتتە ئىسرائىلىيە تەرەپتە تۇرۇشنىڭ ئورنىغا بىزنى ئاجىزلاشتۇرۇشنى تاللىشى تولىمۇ ئەپسۇسلىنارلىق ئىش... بىز مەۋجۇتلۇقىمىزغا تەھدىت ئېلىپ كېلىدىغان بىر پەلەستىن قۇرۇلمىسىنىڭ شەكىللىنىشىگە ھەرگىز يول قويمايمىز» دېدى.

ئىرېلاندىيە باش مىنىستىرى سىمون خاررىس يۇقىرىقى قاراشنىڭ ئەكسىچە پوزىتسىيە بىلدۈرۈپ: «فىرانسىيە پىرېزىدېنتى ماكروننىڭ سېنتەبىردە پەلەستىننى ئېتىراپ قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىغانلىقىنى مەمنۇنلۇق بىلەن قارشى ئالىمەن. بۇ، ئىككى دۆلەتلىك ھەل قىلىش چارىسىنىڭ ئەمەلگە ئېشىشىغا قوشۇلغان مۇھىم بىر تۆھپىدۇر» دېدى.

ئىسپانىيە باش مىنىستىرى پېدرو سانچېز باياناتىدا: «فىرانسىيەنىڭ ئىسپانىيە ۋە ياۋروپادىكى باشقا دۆلەتلەرنىڭ سېپىگە قوشۇلۇپ، پەلەستىن دۆلىتىنى ئېتىراپ قىلىشىنى قارشى ئالىمەن. بىز نېتانياھۇ يوقىتىشقا ئۇرۇنۇۋاتقان ھەل قىلىش چارىسىنى بىرلىكتە قوغدىشىمىز شەرت. ئىككى دۆلەتلىك ھەل قىلىش چارىسى بىردىنبىر توغرا تاللاشتۇر» دېدى.

شوتلاندىيە باش مىنىستىرى جون سۋىننىي: «بۈيۈك بىرىتانىيە ھۆكۈمىتى دەرھال فىرانسىيەدىن ئۆرنەك ئېلىپ، پەلەستىن دۆلىتىنى ئېتىراپ قىلىشى كېرەك. بۇ، تىنچلىق ئۈچۈن ھالىقىلىق ئەھمىيەتكە ئىگە. ئۇرۇش توختىتىش ۋە ئىنسانپەرۋەرلىك ياردەم بېرىش ئىشلىرى كېچىكتۈرۈلمەي دەرھال باشلىنىشى لازىم» دەپ بايانات بەردى.

ماكروننىڭ بۇ باياناتى، غەززە سەھىيە مىنىستىرلىقىنىڭ ستاتىستىكىسىغا ئاساسلانغاندا، 2023-يىلى ئۆكتەبىردىن بۇيان كۆپىنچىسى ئاياللار ۋە بالىلاردىن تەشكىل تاپقان 59 مىڭ 500 دىن ئارتۇق پەلەستىنلىكنىڭ جېنىدىن ئايرىلغان غەززەدىكى ئېغىر ئىنسانىي كىرىزىس شارائىتىدا ئېلان قىلىندى.

فىرانسىيە يەنە 28-ۋە 29-ئىيۇل كۈنلىرى سەئۇدى ئەرەبىستان بىلەن ھەمكارلىشىپ، ب د ت دا پەلەستىن دۆلەتچىلىكىنى ۋۇجۇدقا چىقىرىشنىڭ يول خەرىتىسىنى بېكىتىش مەقسىتىدە خەلقئارالىق بىر يىغىن ئاچىدىغانلىقىنىمۇ ئۇقتۇردى.

فىرانسىيە تاشقى ئىشلار مىنىستىرى باررو ئاگاھلاندۇرۇپ: «غەززە ئاچارچىلىق ۋە ۋەيرانچىلىق ئىچىدە تۇنجۇقۇۋاتقان بۈگۈنكىدەك بىر ۋەزىيەتتە، پەلەستىن دۆلىتى قۇرۇش ئىستىقبالى تارىختىكى ھەر قانداق مەزگىلدىكىدىنمۇ ئېغىر تەھدىتكە دۇچ كەلمەكتە» دېدى.