Kanadalik fotomuxbir Valerie Zink o‘zining shaxsiy Facebook sahifasida Reuters axborot agentligidagi sakkiz yillik faoliyatidan so‘ng iste’foga chiqishini e’lon qildi. U agentlikni G‘azoda jurnalistlarning tizimli ravishda o‘ldirilishini “oqlash va qo‘llab-quvvatlash”da ayblab, endi u bilan ishlay olmasligini bildirdi.

Zinkning ishlari New York Times, Al Jazeera va Shimoliy Amerika, Yevropa hamda Osiyodagi boshqa nashrlarda chop etilgan. U Reutersning xabarlari 2023-yil oktabr oyida Isroil G‘azoda qirg‘in boshlaganidan beri 246 jurnalistning o‘limiga sabab bo‘lgan sharoitlarni yaratishga hissa qo‘shganini ta’kidladi.

U Al Jazeera mukofotiga sazovor bo‘lgan jurnalist Anas al-Sharifning o‘limi misolini keltirdi. Al-Sharif va uning jamoasi 10-avgust kuni G‘azo shahrida halok bo‘lgan edi. “Reuters Isroilning Al-Sharifni Hamas a’zosi deb asossiz da’vo qilganini chop etishni tanladi – bu kabi ko‘plab yolg‘onlardan biri, buni Reuters kabi axborot agentliklari muntazam ravishda takrorlab, e’tibor qaratib kelmoqda,” deb yozdi Zink.

U Reutersning o‘z xodimlarining o‘limiga bo‘lgan munosabatini ham qoraladi. Dushanba kuni operator Hossam al-Masri Nasser kasalxonasiga qilingan Isroil hujumida halok bo‘lgan 20 kishi orasida edi. Zink buni “ikki marta zarba” deb atadi – ya’ni, avval fuqarolik obyektiga hujum, so‘ngra esa tibbiyot xodimlari, qutqaruvchilar va jurnalistlarni nishonga olish.

“G‘arb ommaviy axborot vositalari bunday voqealar sodir bo‘lishi uchun sharoit yaratishda bevosita aybdor,” dedi u jurnalist Jeremy Scahillning tanqidini keltirib. “Har bir yirik nashr – New York Timesdan Reutersgacha – Isroil propagandasini tarqatishda, urush jinoyatlarini oqlashda va qurbonlarni insoniylikdan mahrum qilishda ishtirok etgan.”

Zinkning so‘zlariga ko‘ra, G‘arb ommaviy axborot vositalari Isroil harbiy iddaolarini tekshirmasdan takrorlash orqali “bir necha yil ichida G‘azodagi kichik hududda birinchi va ikkinchi jahon urushlari, Koreya, Vetnam, Afg‘oniston, Yugoslaviya va Ukraina urushlaridan ko‘ra ko‘proq jurnalistlarning o‘limiga sabab bo‘lgan.”

U Reutersni Pulitzer mukofotini yutganiga qaramay, al-Sharifni himoya qilmaslikda aybladi. “Bu ularni Isroil kuchlari uni o‘ldirish ro‘yxatiga qo‘shganida yoki Isroil vakili uni ochiqchasiga tahdid qilganida himoya qilishga majbur qilmadi. U o‘ldirilganida esa bu voqeani halol yoritishga ham majbur qilmadi,” dedi u.

Zink Reutersning press kartasini “chuqur uyat va qayg‘u bilan” taqib yura olmasligini aytdi. U o‘z ishini G‘azodagi jurnalistlar – “eng jasur va eng yaxshi insonlar” xotirasiga bag‘ishlashga va’da berdi.

Dushanba kuni Isroilning Xon Yunusdagi Nasser kasalxonasiga qilgan hujumida kamida 21 kishi, jumladan tibbiyot xodimlari va jurnalistlar halok bo‘ldi. Qurbonlar orasida Al Jazeera muxbiri Muhammad Salama, Reuters operatori Hussam al-Masri, AP frilanseri Mariam Abu Daqqa, Ahmad Abu Aziz va Moaz Abu Taha bor edi.

Falastin Jurnalistlar Sindikati buni “erkin matbuotga qarshi ochiq urush” deb atadi, BMT vakili Francheska Albanese esa davlatlarni “blokadani buzishga, qurol embargosini joriy qilishga va sanksiyalar qo‘llashga” chaqirdi.

Albanese barcha jurnalistlarni o‘z falastinlik hamkasblarining qirg‘iniga qarshi ovoz ko‘tarishga chaqirdi va ularni “genotsidni hujjatlashtirish”da jasorat ko‘rsatgan deb ta’kidladi.

Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi xalqaro hamjamiyatni “matbuotga qarshi noqonuniy hujumlar” uchun Isroilni javobgarlikka tortishga chaqirdi.

Isroilning ittifoqchilari ham xavotir bildirishdi. Fransiya Prezidenti Emmanuel Makron bu hujumlarni “chidab bo‘lmas” deb atab, jurnalistlarni “har qanday holatda himoya qilish kerak”ligini aytdi. Germaniya va Ispaniya mustaqil tergov o‘tkazishni talab qildi. Buyuk Britaniya tashqi ishlar vaziri Devid Lammi “dahshatga tushganini” aytib, darhol o‘t ochishni to‘xtatishga chaqirdi.

Turkiya, Qatar, Eron, Misr va Saudiya Arabistoni ham jurnalistlar va tibbiyot xodimlarining o‘ldirilishini urush jinoyati deb atab, keskin qoraladi. Jidda shahrida yig‘ilgan Islom Hamkorlik Tashkiloti buni matbuot erkinligiga hujum deb baholadi.

Al Jazeera ma’lumotlariga ko‘ra, 2023-yil oktabr oyidan beri G‘azoda halok bo‘lgan jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari xodimlarining soni kamida 273 nafarga yetdi.