Xitoy Prezidenti Si Jinping Shanxay Hamkorlik Tashkiloti (SCO)ning Tianjinda bo‘lib o‘tgan yillik sammitida SCO rivojlanish bankini tezroq tashkil etishni rejalashtirayotganini ma’lum qildi. U tashkilotning ta’sir doirasini kengaytirishni maqsad qilgan.
“Hozirgi paytda global vaziyat tobora murakkablashib, notinch bo‘lib bormoqda, a’zo davlatlar xavfsizlik va rivojlanish borasida yanada qiyin mas’uliyatlarga duch kelmoqda,” dedi Si dushanba kuni forumning ochilishida.
Si kelgusi uch yil davomida SCO a’zolari uchun 1,4 milliard dollar miqdorida kredit ajratishni va’da qildi, ammo bu mablag‘ yangi bank uchun maxsus ajratilmagan.
Si, Rossiya Prezidenti Vladimir Putin va boshqa bir necha davlat rahbarlari SCO doirasida uchrashuv o‘tkazmoqda. Dastlab AQShning Markaziy Osiyodagi ta’siriga qarshi tashkil etilgan bu guruh yillar davomida hajmi va ta’sirini oshirib bordi, ammo asosan xavfsizlik masalalariga qaratilgan forum bo‘lib qolmoqda.
‘Muqobil dunyo tartibi’
Bank qo‘shilishi va kreditlar taqdim etishga urg‘u berish orqali Si tashkilotning ko‘lamini kengaytirishga harakat qilmoqda. “U muqobil dunyo tartibini taklif qilmoqchi, chunki AQSh boshchiligidagi dunyo tartibi pasayish yo‘lida. Bu asosiy narrativ,” dedi Singapur Milliy Universitetining Li Kuan Yu Davlat siyosati maktabi professori Alfred Vu.
Si, shuningdek, davlatlar “Sovuq urush mentaliteti, bloklarga asoslangan qarama-qarshilik va bosim o‘tkazishga qarshi chiqishi, Birlashgan Millatlar Tashkiloti markazida bo‘lgan xalqaro tizimni himoya qilishi” kerakligini aytdi. U “teng va tartibli ko‘p qutbli dunyoni, inklyuziv iqtisodiy globallashuvni qo‘llab-quvvatlash va adolatliroq va oqilona global boshqaruv tizimini qurishni targ‘ib qilish”ni taklif qildi.
2001 yilda tashkil etilgan SCOning a’zolari qatoriga Rossiya, Belarus, Xitoy, Hindiston, Eron, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Pokiston, Tojikiston va O‘zbekiston kiradi. Afg‘oniston va Mo‘g‘uliston kuzatuvchi davlatlar hisoblanadi, Janubi-Sharqiy Osiyo va Yaqin Sharqdan 14 ta davlat esa “muloqot hamkorlari” sifatida ishtirok etadi.
