Shimoliy Koreya yetakchisi Kim Chen In va Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Xitoy Prezidenti Si Szinpin bilan Pekinda bo‘lib o‘tgan ulkan harbiy paradga qo‘shildilar. Bu misli ko‘rilmagan birlik namoyishi bo‘lib, Vashington tomonidan tezkor ogohlantirishlarga sabab bo‘ldi.
Si ikkala yetakchi bilan qo‘l siqib ko‘rishdi va ular bilan birga Qizil maydon tomon qizil gilam ustida yurib o‘tdi. Bu yerda minglab odamlar vatanparvarlik qo‘shiqlarini kuylashdi, askarlar saf tortib yurishdi va Ikkinchi Jahon urushida Yaponiyaning taslim bo‘lganining 80 yilligi munosabati bilan qurol salyuti yangradi.
“Xitoy millatining tiklanishini to‘xtatib bo‘lmaydi va insoniyatning tinchlik va taraqqiyot yo‘lidagi harakati g‘alaba qozonadi,” dedi Si o‘z nutqida. U dunyo “tinchlik yoki urush tanlovi” oldida turganini ta’kidladi.
70 daqiqalik tomosha Si tomonidan Shanxay Hamkorlik Tashkiloti sammitini Tyanjinda o‘tkazgan haftalik diplomatiya yakuniga yetdi. U yerda u G‘arbning “tahqirli xatti-harakatlari”ni qoraladi.
Putin Rossiyaning Ukrainadagi urushini himoya qildi, Si esa Xitoyni G‘arb ta’siridan tashqaridagi mintaqaviy ittifoqlar markazi sifatida ko‘rsatishga harakat qildi.
Kimning ishtiroki uning Si va Putin bilan bir tadbirda birinchi marta uchrashuvi bo‘ldi va so‘nggi olti yil ichida faqat ikkinchi marta xorijga safar qilganini bildiradi. U Pekinga qizi Kim Ju Ae bilan poyezdda yetib keldi va Xitoy Tashqi ishlar vaziri Van I tomonidan kutib olindi.
Harbiy texnika ishqibozlari mashqlarda kemaga qarshi raketalar, dronlar, raketa mudofaa tizimlari va yangi lazer quroli deb taxmin qilingan texnikalar namoyish etilganini qayd etishdi. Rasmiylar barcha uskunalar mahalliy ishlab chiqarilgan va faol xizmatda ekanligini aytishdi.
Trampdan e’tiroz…
AQSh Prezidenti Donald Tramp ushbu yuqori darajadagi yig‘ilish haqida so‘ralganda, uch yetakchini Vashingtonga qarshi fitna uyushtirishda aybladi. “Men umuman xavotirda emasman, yo‘q,” dedi u, lekin ular Pekinda “AQShga qarshi fitna uyushtirishmoqda,” deb qo‘shimcha qildi.
“Ko‘plab amerikaliklar Xitoyning G‘alaba va Shon-shuhrat yo‘lida jon fido qilishdi. Umid qilamanki, ularning Jasorati va Qurbonligi munosib ravishda e’tirof etiladi va eslanadi!”
Tadbirda ishtirok etgan boshqa yetakchilar qatorida Eron Prezidenti Mas’ud Pezeshkian, Pokiston Bosh vaziri Shahboz Sharif, Myanma harbiy xuntasi rahbari Min Aung Xlayn, Slovakiya Bosh vaziri Robert Fiko, Serbiya Prezidenti Aleksandar Vuchich, Mo‘g‘uliston Prezidenti Xurelsux Uxnaa, O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Belarus Prezidenti Aleksandr Lukashenko bor edi.
Paradda Xitoyning Ikkinchi Jahon urushi davrida Yaponiya bosqiniga qarshi kurashdagi g‘alabasi nishonlandi.
Ushbu voqea munosabati bilan o‘tkazilgan so‘nggi yirik harbiy parad 2015 yilda bo‘lib o‘tgan edi.
