Amerika Birləşmiş Ştatları İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahuya qarşı həbs orderi də daxil olmaqla Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin dörd qadın hakiminə sanksiyalar tətbiq edib. Bu addım son çıxış yolu olan məhkəməni təsirsiz hala gətirmək üçün təzyiqləri artırmaq məqsədi daşıyır.
Haaqa şəhərindəki bu dörd hakim ABŞ-a girişdən məhrum ediləcək və dünyanın ən böyük iqtisadiyyatında olan hər hansı mülkiyyət və ya digər maraqları bloklanacaq. Bu cür tədbirlər adətən ABŞ-ın rəqiblərinə qarşı tətbiq olunur, lakin bu dəfə məhkəmə rəsmilərinə yönəlib.
“Amerika Birləşmiş Ştatları özünün, İsrailin və digər müttəfiqlərimizin suverenliyini Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin qanunsuz hərəkətlərindən qorumaq üçün lazım bildiyi hər hansı tədbiri görəcək,” - ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio bəyan edib. O deyib: “Çoxlarının azadlığı böyük Amerika qurbanları hesabına başa gəlib. Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini dəstəkləyən ölkələri bu rüsvayçı hücuma qarşı mübarizəyə çağırıram.”
Məhkəmə dərhal cavab verərək bildirib: “Bu tədbirlər 125 dövlətin mandatı altında fəaliyyət göstərən beynəlxalq məhkəmə institutunun müstəqilliyini zəiflətmək cəhdidir.”
İnsan Hüquqları Təşkilatı dünya dövlətlərini Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin müstəqilliyini dəstəkləməyə çağırıb. Bu məhkəmə 2002-ci ildə - ölkələrin özləri ən ağır cinayətlərə görə məsuliyyət daşımaq istəmədikdə fərdləri mühakimə etmək üçün yaradılıb.
Təşkilatın Beynəlxalq ədalət direktoru Liz Evenson bildirib: “Sanksiyalar İsrail və Fələstində törədilən ağır cinayətlərə görə məsuliyyət tələbini dayandırmaq məqsədi daşıyır… Qəzzada İsrailin ABŞ-ın iştirakı ilə törətdiyi vəhşiliklər artdır”.
Sanksiya tətbiq olunan hakimlərdən ikisi - Sloveniya vətəndaşı Beti Hohler və Benin vətəndaşı Reyne Alapini-Qansou 2024-cü ilin noyabrında Netanyahuya qarşı həbs orderinin verilməsinə səbəb olan proseslərdə iştirak ediblər. Məhkəmə Netanyahu və keçmiş İsrail Müdafiə naziri Yoav Qallantın Qəzzadakı müharibə cinayətləri, o cümlədən aclıqdan mübarizə metodu kimi istifadə etməyə dair əsaslı səbəblər tapıb.
İsrail müharibə cinayətləri ittihamlarını və Cənubi Afrika tərəfindən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində irəli sürülən soyqırım iddialarına qətiyyətlə qarşı çıxır.
Digər iki hakim - Perudan Luz del Karmen İbanez Karranza və Uqandadan Solomi Balungi Bossa ABŞ qüvvələrinin Əfqanıstandakı müharibə zamanı cinayətləri törətdiyinə dair iddialarla bağlı istintaqın təsdiqlənməsi prosesində iştirak ediblər.
Nə ABŞ, nə də İsrail Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini təsis edən Roma Sazişinin tərəfdaşı deyil. Lakin ABŞ-ın demək olar ki, bütün Qərb müttəfiqləri, eləcə də Yaponiya, Cənubi Koreya, Latın Amerikasının böyük hissəsi və Afrikanın əksəriyyəti bu sazişin tərəfdaşlarıdır və nəzəri olaraq şübhəlilər onların torpaqlarına girdikdə həbs etməyə borcludurlar.
Donald Tramp birinci prezidentlik dövründə Əfqanıstan istintaqına görə o vaxtkı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Baş prokuroruna sanksiyalar tətbiq edilmişdi. 2020-ci ildə Trampın məğlubiyyətindən sonra, o vaxtkı ABŞ prezidenti Co Bayden məhkəməyə yumşaq yanaşma nümayiş etdirərək əməkdaşlığa getdi.
2023-cü ildə Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin hakimləri Ukrayna müharibəsi zamanı ukraynalı uşaqların kütləvi oğurlanması ilə bağlı Rusiya prezidenti Vladimir Putinə qarşı həbs orderi vermişdi.
