ABŞ Demokrat Partiyasından seçilmiş millət vəkilləri prezident Donald Tramp administrasiyasını Rusiya tərəfindən oğurlanan minlərlə ukraynalı uşağın izinə düşməsinə kömək edən proqramı yenidən başlatmağı və sui-istifadələrə görə məsuliyyət daşıyanları cəzalandırmaq üçün sanksiyalar tətbiq etməyə çağıracaqlar.
Qanunvericilər qeyd ediblər ki, Respublikaçı prezidentin administrasiyası ABŞ-ın bir çox dövlət proqramlarını və əksər xarici yardımları kəsib, eyni zamanda Yale Universitetinin Humanitar Tədqiqatlar Laboratoriyası (Yale HRL) tərəfindən uşaqların Ukraynadan kütləvi deportasiyasını izləyən hökumətin dəstəklədiyi təşəbbüsə son qoyub.
Qərar tədqiqatçıların Ukraynadan olan təxminən 30 000 uşaq haqqında peyk görüntüləri və digər məlumatlar da daxil olmaqla geniş məlumat fonduna çıxışını itirməsi deməkdir.
"Arxivdəki məlumatların qalıcı olaraq silindiyinə inanmaq üçün əsasımız var. Əgər doğrudursa, bunun dağıdıcı nəticələri olacaq", - Ohayo nümayəndəsi Qreq Landsmanın başçılıq etdiyi Demokratik millət vəkilləri Dövlət katibi Marko Rubioya və Xəzinədarlıq katibi Skott Bessentə çərşənbə axşamı "Reuters" tərəfindən görülən və çərşənbə günü göndərilməsi planlaşdırılan məktubda yazıblar.
Trampın proqramı dayandırması və məktub barədə ilk dəfə "The Washington Post" qəzeti yayıb. Bu, Trampın Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığı zamanı Rusiyanın 30 günlük atəşkəs razılaşmasını qəbul etməkdən imtina etdiyi gün açıqlanıb.
Dövlət və Xəzinədarlıq Departamentləri şərh tələblərinə dərhal cavab verməyib. İzləmə proqramı ilə tanış olan bir şəxs, Dövlət Departamentinin Yale HRL ilə bağlanmış müqavilənin ləğvinin Putini qoruyacaq 26 milyon dollar dəyərində hərbi cinayət dəlillərinin silinməsinə səbəb olduğunu söyləyib.
"Onlar müharibə cinayətləri ilə bağlı məlumatlar üçün nəzərdə tutulmuş ABŞ vergi ödəyicisinin 26 milyon dollar pulunu, o cümlədən uşaqlarla bağlı bütün fayllar da daxil olmaqla odun qıran maşına atdılar. Əgər siz Putini təqibdən qorumaq istəyirsinizsə, bu işi məhv edərsiniz və bunu etdilər. Bütün metaməlumatlarla birlikdə məhkəmədə qəbul edilə bilən son versiya idi”, -deyə o deyib.
“Ciddi, açıq şəkildə etiraf edilən pozuntular”
Nümayəndələr Palatasının üzvlərinin məktubunda həmçinin Tramp administrasiyası Rusiya və onun müttəfiqi Belarusda uşaqların daşınması ilə məşğul olan məmurları cəzalandırmaq üçün sanksiyalar tətbiq etməyə çağırır.
Məktubda deyilir: “Beynəlxalq hüquq çərçivəsində uşaq hüquqlarının bu ağır, kobud şəkildə pozulmasının nəticələri olmalıdır”.
Məktubda həmçinin qeyd olunub ki, Yale HRL artıq oğurlanan uşaqların hərəkətlərini izləmək üçün lazım olan peyk görüntülərinə çıxışa malik deyil.
Qanunvericilərin məktubunda deyilir: “Hökumətimiz bu uşaqları xilas etmək kimi nəcib məqsədə doğru Ukraynaya silah və nağd pul köçürməsini tələb etməyən mühüm xidmət göstərir".
Ukrayna on minlərlə uşağın valideynlərinin və ya qəyyumlarının razılığı olmadan Rusiyaya və ya Rusiya tərəfindən işğal olunmuş ərazilərə aparılaraq “oğurlanmasını” BMT-nin müqavilə tərifinə əsasən soyqırımı təşkil edən hərbi cinayət kimi qiymətləndirib.
Rusiya könüllü olaraq insanları təxliyə etdiyini və müdafiəsiz uşaqları müharibə zonasından qorumaq üçün hərəkətə keçdiyini bildirib.
2023-cü ilin martında Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi ukraynalı uşaqların oğurlanması ilə bağlı Lvova-Belova və Putinin həbsinə order verib. Rusiya bu əmrləri “alçaldıcı və qəbuledilməz” adlandırıb.
Avropanın kriminal əməkdaşlıq agentliyi "Eurojust"un sözçüsü bildirib ki, Vaşinqton çərşənbə axşamı məhkəməni xəbərdar edib ki, o, Putini mühakimə etmək üçün sübutlar toplayan Ukraynaya qarşı təcavüz cinayətinin təqibi üzrə Beynəlxalq Mərkəzin dəstəyini dayandırır.
"Eurojust"un ABŞ-ın xüsusi prokuroru Yessica Kim maliyyənin kəsilməsinin bir hissəsi olaraq vəzifəsini tərk edəcək.