Ötən həftə İsrailin İranın nüvə obyektlərini hədəf alan hava hücumları ilə artan İsrail-İran gərginliyinin dərinləşməsi İranın sərt cavabı ilə regional müharibə ilə bağlı narahatlığı artırıb. Baş verənlərə qısaca nəzər salaq:
Münaqişə iyunun 13-də İsrailin İrana gözlənilməz hava zərbələri endirməsi ilə başladı.
İsrail ordusu daha sonra İranın nüvə silahı infrastrukturunu hədəf alan adlı genişmiqyaslı əməliyyata başladı.
Əməliyyat Tehran, İsfahan və Buşəhr də daxil olmaqla İranın ən azı 16 vilayətində nüvə obyektləri, ballistik raket zavodları və hərbi obyektləri hədəfə aldı.
İranda yüksək profilli itkilər
İran rəsmilərinin məlumatına görə, hücumlar başlayandan bəri ən azı 639 iranlı ölüb, 1329 nəfər yaralanıb.
Ölənlər arasında İnqilab Keşikçiləri Korpusunun komandiri Hüseyn Salami, İran Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Məhəmməd Baqeri və aparıcı nüvə alimləri Məhəmməd Mehdi Tehrançi və Fəridun Abbasi də var.
İran dövlət mediası gecə saatlarında baş verən hücumda daha 6 alimin həlak olduğunu bildirdi.
İsrailin əsas nüvə infrastrukturuna zərbə vurduğunu iddia etməsinə baxmayaraq, yerli media o zaman fəaliyyətsiz olan Arak obyektinə cüzi ziyan dəydiyini bildirdi.
İran qisas aldı
İran dərhal cavab verdi. İyunun 13-ü səhər tezdən İran qüvvələri İsrailin Tel-Əviv, Hayfa və Bat Yam da daxil olmaqla bir sıra şəhərlərinə cavab raketləri atdı. İran mediası İsrailin kritik hərbi obyekti olan Negev səhrasındakı Nevatim aviabazasının əsas hədəflər arasında olduğunu bildirdi.
Hücum zamanı İsrailin cənubundakı böyük xəstəxanaya ciddi ziyan dəydi, lakin ölənlərin olmadığı bildirilir. İsrailin səhiyyə naziri hücumu pislədi və bunu beynəlxalq normaların pozulması və “qırmızı xətt” kimi qiymətləndirdi.
Liderlərin bəyanatları
İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xamenei ABŞ-ın təslim olmaq çağırışlarını rədd edərək, Trampın təhdidlərini “absurd” adlandırdı və hər hansı hərbi əməliyyatın ABŞ-a “düzəldilməz ziyan” vuracağı barədə xəbərdarlıq etdi.
Onun ifadələri, çox güman ki, təhlükəsizlik səbəbiylə yayımlanan, ciddi nəzarət edilən, əvvəlcədən qeydə alınmış video mesajda paylaşdı.
Digər tərəfdən, ABŞ prezidenti Donald Tramp iki həftə ərzində mümkün Amerika hücumu ilə bağlı qərar verəcəyini və diplomatiyaya son şansı verəcəyini bildirdi.
“Ayətullahın harada gizləndiyini bilirik” deyən Tramp sərt xəbərdarlıq edərək, Vaşinqtonun “hələ ki, onu öldürməkdə maraqlı olmadığını” deyib.
Ağ Ev rəsmiləri vurğulayıblar ki, İranla istənilən razılaşmada uranın zənginləşdirilməsinə qadağa qoyulmalıdır.
Münaqişənin İsrailə təsiri
İsrail İranın hücumları nəticəsində 24 nəfərin öldüyünü bildirsə də, hərbi senzuraya görə medianın işıqlandırılması məhdudlaşdırıldı.
Bir çox şəhərlərdə infrastrukturun zədələnməsi təsdiqləndi və hücumlar bəzilərinin “İsrail Pentaqonu” adlandırdığı yer də daxil olmaqla, əsas hərbi və kəşfiyyat obyektlərini hədəf aldı.
Diplomatik hərəkətlər
Gərginlik artdıqca diplomatik səylər davam etdi. İranın dövlət televiziyası İRNA-nın məlumatına görə, İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçinin bu gün Cenevrədə üç Avropa ölkəsinin nümayəndələri ilə görüşü gözlənilir.
Məlumata görə, görüşü böhranı aradan qaldırmağa çalışan Avropa liderləri tələb edib.
