На 29 јули, кога кабинетот на Велика Британија објави дека Велика Британија конечно ќе го започне процесот на признавање на државата Палестина, бев на Зум повик со млада Палестинка дипломирана по право во егзил.
Нејзините очи беа отечени, нејзиниот глас смирен, но тежок. Само неколку часа претходно, девет членови на нејзиното семејство, вклучувајќи деца, беа убиени во израелски воздушен напад врз новиот камп во Нусеират.
Таа не бараше сочувство. Нејзината отпорност беше впечатлива; таа се врати на документирање на тортурата и масовното раселување за случаите што ги собираме и тивко праша: „Дали на светот му е потребна палестинска држава ако нема повеќе Палестинци да живеат во неа?“
Додека Велика Британија го врза своето признавање со условен прекин на огнот, други - Франција, Шпанија и Ирска - го потврдија своето, а на 30 јули, Канада ја објави својата намера да го стори тоа. Ова беше поздравено како дипломатски пресврт.
Но Палестинците премногу добро ја знаат кореографијата: признавањето одвоено од спроведувањето не е правда, туку дволичност.
Канада, дури и кога ветува симболично признавање, продолжува да го вооружува Израел. Велика Британија се повикува на државност, а сепак одбива да го запре извозот на оружје.
За двете, признавањето функционира помалку како морален став, а повеќе како излез за бегство, заштитувајќи ги од одговорност, а воедно одржувајќи ја поддршката за израелската воена машинерија.
Овие изјави, формулирани како дел од поширока европска иницијатива, беа понудени како доказ дека „решението со две држави“ продолжува да има симболична позиција во рамките на правниот поредок, и покрај неговиот материјален колапс.
Сепак, за Палестинците, кои се соочуваат со постојано гладување наметнато од Израел во Газа и ескалација на доселеничко-колонијалното насилство во окупираниот Западен Брег, ваквите гестови се празни.
Тие се потсетници дека иако Европа ја прогласува Палестина за држава, таа не нуди никаква заштита на луѓето што се бришат на терен.
За Палестинците, реалноста е поинаква. Од 7 октомври 2023 година, Газа е место на израелски присилно масовно гладување, воздушно бомбардирање и масовни убиства на цивили, додека окупираниот Западен Брег е расцепкан под експанзијата на доселениците и воените напади.
Признавањето, кога е одвоено од спроведувањето, се чувствува помалку како напредок отколку како театар, дипломатски ритуал што го признава суверенитетот на хартија, додека игнорира кампања за бришење на терен.
Долгото империјално наследство на Велика Британија во Палестина фрла долга сенка врз нејзината сегашна положба. Балфуровата декларација од 1917 година, издадена без консултација со домородното арапско население на Палестина, вети „национален дом за еврејскиот народ“ на земја што не ја поседуваше.
Повеќе од еден век подоцна, Велика Британија сега дава условно признавање на палестинскиот народ, но само ако Израел не ја запре војната. Структурата на дозвола продолжува да тече во една насока: од колонизатор до колонизиран, од окупатор до окупиран.
Прашањето, тогаш, не е дали Палестина се квалификува како држава, туку дали меѓународната заедница ќе ги врзе своите зборови со дејствија што ја прават државноста значајна.
Државноста на Палестина постои - законот веќе кажа
Признавањето од Лондон, Париз или кој било друг главен град не ја создава Палестина; тоа само го признава она што меѓународното право веќе го потврдува.
Конвенцијата од Монтевидео поставува четири објективни критериуми за државност: постојано население, дефинирана територија, функционална влада и капацитет за вклучување во меѓународни односи. Палестина ги исполнува сите нив.
Како што тврдеше покојниот Џејмс Крофорд во „Создавањето на државите во меѓународното право“, „окупацијата или спорните граници не ја негираат државноста... државноста е одредена од објективни критериуми, а не од исполнетоста на суверенитетот“.
Од Палестинската декларација за независност во 1988 година, повеќе од 140 држави, претежно од Глобалниот Југ, формално ја признаа Палестина.
Генералното собрание на ОН ја призна како држава набљудувач која не е членка, давајќи ѝ пристап до меѓународни договори и Меѓународниот кривичен суд.
Меѓународниот суд на правдата, во своето Советодавно мислење од 2004 година за изградбата на ѕидот на поделба од страна на Израел, отиде подалеку: потврди дека правото на самоопределување на палестинскиот народ е норма erga omnes, кое го имаат сите држави и не може да се суспендира со окупација, анексија или „преговори“.
Во 2024 година, судијата Гомез Робледо, во своето посебно мислење во тој случај, упати предупредување кое одекнува и денес.
Тој предупреди дека признавањето не смее да стане „замена за конкретна акција за ставање крај на окупацијата“, ниту изговор за одложување на целосното уживање на палестинскиот суверенитет.
Сепак, токму тоа е ризикот што го претставува сегашниот бран западни гестови: декларации што го повикуваат јазикот на државноста како ритуал, функционирајќи за нормализирање на анексионистичкиот проект на Израел, а не за негово оспорување.
Без спроведување, санкции, правни мерки и активни мерки за демонтирање на окупацијата, признавањето ризикува легитимирање на статус кво изградено врз глад, одземање имот и она што експертите на ОН сега го опишуваат како апартхејд и потенцијален геноцид.
Признавањето без спроведување станува дослух
Во отсуство на спроведување, декларациите за палестинска државност, без разлика дали од Европа или од друго место, ризикуваат да функционираат како малку повеќе од дипломатска кореографија.
Тие ја смируваат меѓународната совест, додека ги оставаат Палестинците изложени на кампања на одземање имот и уништување. Овие гестови рутински се претставуваат како оживување на решението со две држави.
Сепак, таа рамка е поништена преку намерна стратегија.
Премиерот Бенјамин Нетанјаху јасно изјави кон крајот на 2024 година: „Под мој надзор, нема да има палестинска држава“. Министерот за финансии Безалел Смотрич, архитект на проширувањето на населбите на окупираниот Западен Брег, ја повтори својата мантра: „Нема палестински народ; земјата е само наша“.
Ова не се изолирани провокации; тие се владејачка доктрина на држава која продолжува да ги проширува населбите, да ја фрагментира палестинската територија и да ја нормализира анексијата како политика.
Признавањето кое не ги потврдува експлицитно границите од 1967 година, како што е наложено со Резолуцијата 2334 на Советот за безбедност на ОН, не се соочува со оваа реалност; туку ја зајакнува.
Со дозволување границите да се третираат како предмет на преговори додека населбите метастазираат, признавањето, кога не е придружено со спроведување, станува соучесништво, изведба што ја имитира правдата, а воедно ги штити свирепите злосторства. Меѓународното право не дозволува таква двосмисленост.
МСП, Генералното собрание на ОН и Женевските конвенции ги обврзуваат државите не само да го одбијат признавањето на незаконските ситуации, туку и да дејствуваат за да ги прекинат преку санкции, ембарга за оружје, спроведување на налози на МКС и координирани мерки за демонтирање на окупацијата.
На Палестинците не им е потребен уште еден празен „процес“, уште едно церемонијално признание завиткано во западна реторика.
Потребно им е признавање поткрепено со материјални последици: демонтирање на опсадата и нелегалните населби, повикување на сторителите на одговорност пред меѓународните судови и активирање на колективни мерки за запирање на машинеријата за бришење.
Без тоа, признавањето останува маска, изведба што прогласува државност во странство, додека Палестинците се подложени на присилно гладување, раселување и погребување дома.
Додека државите не ги претворат зборовите во заштита, одговорност и правда, секоја прогласување ќе остане она што Палестинците веќе го знаат: соопштение за медиумите, а не одложување.
Насир Кадри
Насир Кадри е екперт по меѓународно право поврзан со ВОЛАС (WOLAS) и критички правен научник. Неодамна заврши академско истражување за вештачка интелигенција, дигитални докази и воени злосторства на Европскиот универзитет.
Извор: ТРТ Ворлд
Напомена: Ставовите изразени во овој напис му припаѓаат на авторот и не ја одразуваат нужно уредувачката политика на ТРТ Балкан
