ორშაბათს Microsoft-მა ოფიციალურად დახურა უფასო ზარების პლატფორმა 22-წლიანი მუშაობის შემდეგ, რომელმაც შეცვალა ადამიანების მიერ საზღვრებს მიღმა კავშირის დამყარების გზები, რითაც დასრულდა „სკაიპინგის“ ეპოქა.

კომპანიამ თავისი გადაწყვეტილება 28 თებერვალს გამოაცხადა და მომხმარებლებს ორ თვეზე ცოტა მეტი მისცა ალტერნატიულ პლატფორმებზე გადასასვლელად.

თავად სახელი „Skype“ კი სერვისის ადრეულ მიზნებს ასახავდა. ფრაზიდან „Sky peer-to-peer“ წარმოშობილი ეს სახელი მიანიშნებდა, თუ როგორ აკავშირებდა პლატფორმა მომხმარებლებს მათი კომპიუტერების მეშვეობით, ზარების ცენტრალური ჰაბის გავლით გადამისამართების ნაცვლად. ეს მიდგომა 2000-იანი წლების დასაწყისში რევოლუციური იყო და საფუძველი ჩაუყარა აპლიკაციის, როგორც ინტერნეტ ზარების პიონერის, აღმასვლას.

პლატფორმა, 2010-იანი წლების შუა პერიოდში, თავისი პოპულარობის პიკზე, თვეში 300 მილიონზე მეტ მომხმარებელს აკავშირებდა – დაახლოებით იმდენს, რამდენიც აშშ-ის მოსახლეობაა. თუმცა, დროთა განმავლობაში მან პოზიციები დათმო ახალი თაობის მობილურზე ორიენტირებული აპლიკაციების, როგორიცაა WhatsApp, Zoom და, საბოლოოდ, თავად Microsoft-ის Teams-ის წინაშე.

როდესაც Microsoft-მა 2011 წელს Skype 8,5 მილიარდ დოლარად შეიძინა – რაც იმ დროისთვის მისი უმსხვილესი გარიგება იყო – Google-სა და Facebook-ს აჯობა, სერვისს თვეში დაახლოებით 150 მილიონი მომხმარებელი ჰყავდა; 2020 წლისთვის, პანდემიის დროს ხანმოკლე გამოცოცხლების მიუხედავად, ეს რიცხვი დაახლოებით 23 მილიონამდე შემცირდა.

Microsoft-მა განაცხადა: „Skype თანამედროვე კომუნიკაციის ფორმირების განუყოფელი ნაწილი იყო.“

„ჩვენთვის პატივია, ამ მოგზაურობის ნაწილი რომ ვიყავით.“

კომპანია თანდათანობით თავის რესურსებს Teams პლატფორმაზე გადაანაწილებს, რომელიც ამჟამად თვეში 320 მილიონზე მეტ მომხმარებელს ემსახურება როგორც სამსახურებრივ, ისე პირად ანგარიშებზე.

დესკტოპ საკომუნიკაციო გიგანტების კრახი

მიუხედავად იმისა, რომ Skype-მა 2000-იანი წლების დასაწყისში ინტერნეტ კომუნიკაციაში რევოლუცია მოახდინა, მან ვერ შეძლო შეცვლილ სამომხმარებლო მოლოდინებსა და ტექნოლოგიურ ცვლილებებთან ადაპტირება.

ხმოვანი, ვიდეო და შეტყობინებების აპლიკაციამ სმარტფონების ეპოქაშიც შეინარჩუნა დესკტოპზე ორიენტირებული მიდგომა და ხელიდან გაუშვა მნიშვნელოვანი შესაძლებლობები, როგორიცაა მომხმარებელზე მორგებული მობილური აპლიკაციების შემუშავება და ჩატისა და ვიდეოკონფერენციის ფუნქციების ინტეგრირება სოციალური მედიის პლატფორმებთან, რაც სტანდარტად იქცა ისეთ კონკურენტებთან, როგორიცაა Meta-ს WhatsApp-ი და Facebook Messenger-ი.

ტექნოლოგიების, მონაცემებისა და ხელოვნური ინტელექტის უფროსი კონსულტანტი ალინა ტიმოფეევა ამბობს: „Skype-მა ვერ შეძლო ეფექტურად მოეხდინა თავისი შეთავაზების, ფასწარმოქმნის ან მარკეტინგული სტრატეგიის მოდერნიზება, რათა მზარდად გადატვირთულ და სწრაფად ცვალებად ბაზარზე ლიდერობა შეენარჩუნებინა.“

პანდემიის დროს ვიდეოკონფერენციის პლატფორმა Zoom-მა სწრაფად მოიპოვა პოპულარობა და ბაზრის 22,3% დაიკავა, ხოლო Google Meet-ი 20,2%-ით გაიზარდა. 2021 წლის დასაწყისში Zoom-ი დომინირებდა სფეროში მომხმარებელთა თითქმის ნახევრით, ხოლო Skype-ი მხოლოდ 6,6%-ით ბევრად ჩამორჩებოდა.

Skype-ის ოცწლიანი გზა რევოლუციური ტექნოლოგიიდან ციფრულ ნარჩენებად ქცევამდე ასახავს მრავალი ოდესღაც დომინანტური ადრეული ციფრული პლატფორმის ისტორიას.

20-წლიანი მუშაობის შემდეგ, სხვა დესკტოპ გიგანტები, როგორიცაა Yahoo! Messenger-ი, 2018 წელს დაიხურა. 2000-იანი წლების დასაწყისში, პოპულარობის პიკზე, პოპულარულ ჩატის პლატფორმას 100 მილიონზე მეტი რეგისტრირებული მომხმარებელი ჰყავდა და 2012 წელს აშშ-ის ციფრული რეკლამის ბაზარზე სიდიდით მეორე საბაზრო წილი ეკავა.

თუმცა, საბოლოოდ მან პოზიციები დათმო უფრო მრავალმხრივი, მობილურზე ორიენტირებული შეტყობინებების აპლიკაციების, როგორიცაა WhatsApp-ი და Facebook Messenger-ის, წინაშე, რომლებიც უფრო ღრმა სოციალურ ინტეგრაციას, უკეთეს მობილურ ხელმისაწვდომობასა და უფრო ინტუიციურ ინტერფეისებს სთავაზობდნენ.

Yahoo-ს ინოვაციების ნაკლებობამ, ტექნოლოგიურ განვითარებასა თუ მომხმარებელთა მოლოდინებთან ადაპტირების უუნარობამ და მენეჯმენტის მცდარმა გადაწყვეტილებებმა Yahoo Messenger-ისთვის სტრატეგიული მიმართულების დეფიციტი გამოიწვია. Yahoo-ს ძირითადი საოპერაციო შემოსავალი, რომელიც 2013 წელს 4,8 მილიარდი დოლარი იყო, 2017 წლისთვის 3,9 მილიარდ დოლარამდე შემცირდა.

საინვესტიციო ბანკისა და აქტივების მართვის კომპანია Needham and Co-ს ნიუ-იორკში მოღვაწე უფროსი ანალიტიკოსი ლორა მარტინი ამბობს: „Yahoo საკმარისად სწრაფად არ გადაერთო საძიებო სისტემებზე, რასაც Google-ი ძალიან კარგად აკეთებდა, ან სოციალურ სფეროებზე, რასაც Facebook-ი აკეთებდა.“

MSN Messenger-ი (მოგვიანებით Windows Live Messenger-ი) 2013 წელს გაქრა, ხოლო პლატფორმის მომხმარებელთა ბაზა 2009 წლის 330 მილიონიდან მკვეთრად შემცირდა.

Microsoft-ის მიერ 2012 წელს Skype-ის 8,5 მილიარდ დოლარად შეძენა პლატფორმის დაცემის დასაწყისი გახდა, და მომხმარებლები საბოლოოდ ამ კვირას დახურულ ცნობილ ზარების აპლიკაციაში გაერთიანდნენ.

AOL Instant Messenger-იც 36 მილიონი მომხმარებლის დაკავშირების შემდეგ 2017 წელს „პენსიაზე გავიდა“. 2000 წელს AOL-ის საბაზრო ღირებულება 125 მილიარდ დოლარს აღწევდა, თუმცა 2012 წელს 1,75 მილიარდ დოლარამდე დაეცა, ხოლო 2011 წლის იანვრიდან 2012 წლამდე AIM-ის მომხმარებელთა ბაზა 64%-ით შემცირდა, 12 მილიონიდან მხოლოდ 4 მილიონამდე, და მან შემოსავლების კონკურენცია წააგო Gmail-ის Google Talk-თან, SMS-თან და ინტერნეტ სოციალურ ქსელებთან.

მარტინი ამბობს: „Google-ისა და საძიებო სისტემების, Facebook-ისა და სოციალური ქსელების აღმასვლამ ბაზრიდან სარეკლამო შემოსავლების დიდი ნაწილი წაიღო.“

მობილური შეტყობინებების აპლიკაციების აღმასვლა

განსაკუთრებით WhatsApp-ი გამოირჩა იმით, რომ პირველივე დღიდან სმარტფონებისთვის შეიქმნა და უზრუნველყო, რომ ერთნაირად მუშაობდეს iOS-ზე, Android-სა თუ დესკტოპზე. მისი მომხმარებლები ამჟამად ყოველდღიურად დაახლოებით 100 მილიარდ შეტყობინებას ცვლიან; ეს რიცხვი გლობალური SMS შეტყობინებების რაოდენობას თითქმის თორმეტჯერ აღემატება.

ეს ფუნდამენტური განსხვავება მობილურ მემკვიდრეებსა და დესკტოპ საკომუნიკაციო პლატფორმებს შორის მათ ძირითად დიზაინერულ ფილოსოფიებში მდგომარეობს.

დესკტოპ გიგანტები თავიანთ ბიზნეს მოდელებს სტაციონარულ გამოთვლებზე აგებდნენ, ხოლო მობილურმა პლატფორმებმა აღიარეს, რომ თანამედროვე კომუნიკაცია ყველგან და ყოველთვის უნდა ხდებოდეს.

მობილური შეტყობინებების აპლიკაციების მსუბუქი ვერსიები, მინიმალური მონაცემების მოთხოვნები და ინტუიციური ინტერფეისები, ტრადიციული დესკტოპ პლატფორმებზე დაფუძნებული მიდგომისგან განსხვავებით, შეგნებულად შეიქმნა მომხმარებლებისთვის, რომლებსაც სურთ წვდომა ჰქონდეთ ნებისმიერ ადგილას.

ეს ცვლილება ასახავს უფრო ფართო რეალობას დღევანდელ ციფრულ გარემოში; აქტუალურობის შენარჩუნება დამოკიდებულია ბრენდის უნარზე, გაიგოს, როგორ ცხოვრობენ, ფიქრობენ და კავშირს ამყარებენ ადამიანები.

ალინა TRT World-ს ეუბნება: „ბრენდებმა აქტუალურობის შესანარჩუნებლად, ვარაუდებზე დაყრდნობის ნაცვლად, უნდა მოუსმინონ მომხმარებლებს, მოერგონ მათ და შექმნან დიზაინი მთლიანი ადამიანისთვის, ჭეშმარიტად გაიაზრონ, თუ რა სჭირდებათ მათ სინამდვილეში, როგორც ქცევითი მეცნიერების, ისე მონაცემებზე დაფუძნებული ანალიზის გამოყენებით.“