ირანმა განაცხადა, რომ მომავალ მოლაპარაკებებში თავის ბირთვულ ობიექტებზე განხორციელებული თავდასხმების გამო ამერიკის შეერთებულ შტატებს პასუხისმგებლობას დააკისრებს და უარი თქვა ვაშინგტონთან პირდაპირ მოლაპარაკებებზე.

22 ივნისს აშშ მოკლე ხნით ჩაერთო ისრაელის მიერ წამოწყებულ ომში და თავს დაესხა ირანის მნიშვნელოვან ბირთვულ ობიექტებს, რამაც შეაფერხა თეირანის ბირთვულ პროგრამასთან დაკავშირებული მოლაპარაკებები.

საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსპიკერმა, ისმაილ ბექაიმ, ორშაბათს გამართულ პრესკონფერენციაზე განაცხადა: „ნებისმიერ შესაძლო მოლაპარაკებებში, ერთ-ერთი მთავარი საკითხი იქნება აშშ-სთვის პასუხისმგებლობის დაკისრება და კომპენსაციის მოთხოვნა ირანის მშვიდობიან ბირთვულ ობიექტებზე სამხედრო თავდასხმების გამო“.

როდესაც ბექაის ჰკითხეს, დაიწყებდა თუ არა ირანი პირდაპირ მოლაპარაკებებს ამერიკის შეერთებულ შტატებთან, მან უპასუხა: „არა“.

ივნისის შუა რიცხვებში ისრაელმა უპრეცედენტო თავდასხმა წამოიწყო ირანის ბირთვულ და სამხედრო ობიექტებზე და 12-დღიანი ომის განმავლობაში საცხოვრებელ რაიონებსაც ბომბავდა. ამ ომში მონაწილეობა მიიღეს აშშ-ის ძალებმაც, რომლებმაც თავდასხმები განახორციელეს ფორდოს, ისპაჰანისა და ნათანზის ბირთვულ ობიექტებზე.

ამ კონფლიქტებმა შეაფერხა მოლაპარაკებები, რომელიც წარმოადგენდა თეირანსა და ვაშინგტონს შორის უმაღლესი დონის კონტაქტს 2018 წლის შემდეგ, როდესაც აშშ ირანის ბირთვულ საქმიანობასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი შეთანხმებიდან გავიდა. მოლაპარაკებები აპრილში იყო დაწყებული.

ომის შემდეგ თეირანმა შეაჩერა თანამშრომლობა გაეროს ბირთვული ზედამხედველობის სააგენტოსთან და მოლაპარაკებების განახლებამდე სამხედრო ქმედებებისგან დაცვის გარანტიები მოითხოვა. ვაშინგტონმა კი თეირანის კომპენსაციის მოთხოვნას „სასაცილო“ უწოდა.

საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსპიკერმა, ბექაიმ, ორშაბათს გაკეთებულ განცხადებაში აღნიშნა, რომ ირანი ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის შესახებ ხელშეკრულების ერთგულია, თუმცა გააკრიტიკა ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტოს (IAEA) „პოლიტიზებული და არაპროფესიონალური მიდგომა“.

საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრესსპიკერმა განაცხადა, რომ IAEA-ს თავმჯდომარის მოადგილის ვიზიტი ირანში „10 დღის განმავლობაშია“ მოსალოდნელი. გასულ თვეში ირანმა განაცხადა, რომ გაეროს სააგენტოსთან მომავალი თანამშრომლობა „ახალ ფორმას“ მიიღებდა.

25 ივლისს, ისრაელთან ომის დასრულების შემდეგ, ირანელი დიპლომატები პირველად შეხვდნენ თავიანთ კოლეგებს გერმანიიდან, ბრიტანეთიდან და საფრანგეთიდან. სამივე ევროპული ქვეყანა 2015 წლის ბირთვული შეთანხმების მონაწილეა, რომელიც ტრამპის პრეზიდენტობის დროს აშშ-ის გასვლით დაირღვა. ბოლო კვირებში ამ სამეულმა იმუქრებოდა სანქციების ამოქმედებით, თუ თეირანი არ დათანხმდებოდა ურანის გამდიდრებისა და გაეროს ინსპექტორებთან თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებას.

ირანმა კი სანქციების ხელახლა დაწესებას არაერთხელ უწოდა „უკანონო“ და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ურანის გამდიდრების უფლებაზე უარს არ იტყვის.

ისრაელი და დასავლეთის ქვეყნები ირანს ბირთვული იარაღის შექმნის მცდელობაში ადანაშაულებენ, თუმცა თეირანი ამ ბრალდებას მუდმივად უარყოფს.