Dla przeciętnego konsumenta rosnące ceny stały się codziennością. Jednakże dla uważnych miłośników słodyczy istnieje jeden produkt, którego cena rośnie szybciej niż innych: czekolada.

Ceny kakao wzrosły ponad czterokrotnie między 2022 a 2025 rokiem, osiągając historyczne maksimum bliskie 11 000 dolarów za tonę metryczną — bezprecedensowy skok dla surowca będącego podstawą globalnego przemysłu czekoladowego wartego 120 miliardów dolarów.

Wzrost cen rozpoczął się po słabych zbiorach w Afryce Zachodniej, które podniosły ceny do około 4 200 dolarów za tonę pod koniec 2023 roku, poziomu, który nie był regularnie obserwowany od lat 70.

Nowy raport przewiduje, że negatywne trendy wpływające na niestabilność rynku kakao, takie jak zmiany klimatyczne i utrata bioróżnorodności, prawdopodobnie będą się nasilać do 2030 roku i później.

Łańcuch dostaw czekolady w Europie jest szczególnie narażony, ostrzegają badacze. Wynika to z faktu, że niemal wszystkie importy kakao do UE pochodzą z Afryki Zachodniej, a konkretnie z Wybrzeża Kości Słoniowej, Ghany, Kamerunu i Nigerii — krajów ocenianych jako nisko odporne na zmiany klimatyczne.

W samym 2023 roku 96,5 procent kakao importowanego do UE pochodziło z krajów ocenianych jako „nisko-średnio” przygotowane na zmiany klimatyczne.

Innymi słowy, europejskie zamiłowanie do słodyczy jest w dużej mierze zaspokajane przez jedne z najbardziej ekologicznie wrażliwych regionów na świecie.

„To nie są tylko abstrakcyjne zagrożenia” - powiedziała główna autorka raportu, Camilla Hyslop. „Już teraz wpływają one negatywnie na biznes, miejsca pracy, a także na dostępność i ceny żywności dla konsumentów. I sytuacja tylko się pogarsza.”

Wielu naukowców zajmujących się klimatem przypisuje ostatnią zmienność pogody głównie zjawisku El Niño, które charakteryzuje się niezwykle ciepłymi temperaturami powierzchni morza w centralnym i wschodnim tropikalnym Pacyfiku.

Rosnące temperatury

W 2023 roku niektóre części Afryki Zachodniej doświadczyły wyjątkowo obfitych opadów, z poziomem opadów przekraczającym dwukrotnie 30-letnią średnią sezonową w niektórych regionach.

Z kolei rok 2024 przyniósł ekstremalne upały i dotkliwą suszę. Według naukowców z World Weather Attribution, wilgotna fala upałów w okolicach Wielkanocy była zintensyfikowana o 4°C i stała się dziesięciokrotnie bardziej prawdopodobna z powodu zmian klimatu spowodowanych przez człowieka.

El Niño jest jednym z głównych czynników napędzających te zmiany.

„Przez ostatnie trzy lata mieliśmy warunki La Niña, które pochłaniały ciepło z atmosfery i magazynowały je pod powierzchnią oceanu, maskując efekty rosnących stężeń gazów cieplarnianych” - mówi Michael McPhaden, profesor oceanografii na Uniwersytecie Waszyngtońskim.

„Obecne El Niño uwolniło to ciepło z oceanu, które rozprzestrzeniło się po całym świecie, podnosząc temperatury na całej planecie.”

Związek między zmianami klimatycznymi a intensyfikacją El Niño pozostaje aktywnym obszarem badań naukowych. Mimo, że badacze nie osiągnęli jeszcze jednoznacznego konsensusu, pojawiające się badania wskazują, że globalne ocieplenie może przyczyniać się do silniejszych zjawisk El Niño.

„Czekolada to tylko jeden z wielu produktów spożywczych, których ceny rosną z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych wywołanych zmianami klimatycznymi, które dotykają upraw”- mówi Amber Sawyer, analityk z Energy & Climate Intelligence Unit (ECIU).

Inne produkty to kawa, soja, ryż, pszenica i kukurydza. Produkty, które w większości pochodzą z krajów szczególnie narażonych na wstrząsy środowiskowe.

„Dopóki nie osiągniemy zerowej emisji netto, te ekstremalne zjawiska będą się nasilać.”

Jednakże na rynku kakao istnieją także inne czynniki wpływające na ceny.

Pod koniec 2024 roku wirus swollen shoot zainfekował około 20% drzew kakaowych na Wybrzeżu Kości Słoniowej i 81% drzew w głównym regionie produkcji kakao w Ghanie, według Tropical Research Services i ICCO.

Choroba czarnych strąków

Choroba czarnych strąków, jedna z głównych chorób kakao na całym świecie, charakteryzuje się występowaniem ciemnych zmian na strąkach, które ostatecznie prowadzą do gnicia, co skutkuje zmniejszeniem plonów roślin.

Choroba ta powoduje straty w plonach na poziomie 20-30% rocznie, a w ciężkich przypadkach nawet do 90%, z potencjalnymi stratami drzew do 10% rocznie.

W2024 roku, ceny tego składnika czekolady podwoiły się z powodu niekorzystnych warunków pogodowych i chorób u czołowych producentów kakao w Ghanie i na Wybrzeżu Kości Słoniowej.

Co nas czeka

Pomimo ostatnich opadów w Afryce Zachodniej, ponad jedna trzecia ziem w Ghanie i na Wybrzeżu Kości Słoniowej zostało dotkniętych suszą, według African Flood and Drought Monitor.

Jednocześnie, rosnące obawy dotyczące jakości kakao na Wybrzeżu Kości Słoniowej podnoszą ceny.

„70% światowego kakao jest produkowane przez kraje Afryki Zachodniej, z czego 60% pochodzi z Wybrzeża Kości Słoniowej i Ghany” - mówi ekspert ds. towarów i kontraktów terminowych, Zafer Ergezen.

Ergezen zauważa, że spadająca jakość kakao, szczególnie na Wybrzeżu Kości Słoniowej, skłoniła głównych europejskich producentów czekolady do wyrażania obaw i odrzucania niektórych dostaw, co dodatkowo podnosi ceny.