Është e vështirë të shpjegosh ndjenjën e të shikuarit të atdheut tënd duke u tkurrur në një kafaz. Të dish se familja jote është ende brenda, e ngjeshur në një cep mbytës të asaj që tashmë ishte një nga vendet më të mbipopulluara në botë.
Të dëgjosh zërin e dridhur të nënës tënde teksa thotë se nuk kanë më ku të shkojnë. As në veri. As në jug. As në lindje. Madje as në det, sepse deti tani sjell vetëm zhurmën e anijeve luftarake dhe jehonën e shpërthimeve. Kjo është Gaza sot: një territor i reduktuar në një kurth.
Në muajt e fundit, pothuajse dy milionë palestinezë janë shtyrë në një copë toke që vetë ishte tashmë një fragment. Gaza ka vetëm 365 kilometra katrorë. Kjo do të thotë se mbi 2.3 milionë njerëz po ngjeshen në vetëm mbi 120 kilometra katrorë. Kjo është një densitet popullsie prej gati 20.000 njerëz për kilometër katror, më shumë se dhjetë herë më shumë se Londra, më shumë se çdo qytet i madh në botë.
Shkollat janë kthyer në strehimore, dyshemetë ndahen nga të panjohur, dhe buka është kthyer në një kujtim. Nuk ka më tenda. Nuk ka ujë të pastër. Nuk ka ushqim. Dhe nuk ka qetësi.
Kur telefonoj familjen time në Gaza, pra ata që mbijetuan nga sulmet ajrore të fundit izraelite, dëgjoj kaos: foshnja që qajnë, kërcitjen e shpërthimeve të largëta, tingullin e tenxhereve bosh.
Mbesa ime më thotë se tani ndan një dysheme me njëmbëdhjetë të tjerë në një shkollë që kurrë nuk ishte menduar për të jetuar. Kushëriri im, një baba i katër fëmijëve, më shkroi javën e kaluar: “Presim dy orë për një copë buke të ndenjur. Pijmë ujë nga pellgjet. Izraeli na vdes urie, pastaj na bombardon përsëri.”
Pa ekzagjerim. Nuk ka nevojë për metafora. Kjo është ajo që nënkuptojmë kur themi “kamp përqendrimi.”
Po, po përdor këto fjalë sepse çfarë tjetër mund ta quajmë kur një popullsi detyrohet në një hapësirë gjithnjë e më të ngushtë, u mohohet ushqimi, uji dhe mjekësia, dhe bombardohet pa dalje apo shpëtim. Kjo nuk është thjesht luftë. Çfarë tjetër mund ta quajmë kur një shtet krijon një sistem jo vetëm kontrolli, por përqëndrimi dhe shfarosjeje të qëllimshme, sistematike?
Historikisht, njerëzit hezitojnë ta përdorin këtë term nga respekti për tmerret e Holokaustit. Por nëse duam ta nderojmë historinë, duhet të mësojmë prej saj.
Në Gjermaninë Naziste, kampet e përqendrimit si Sachsenhausen dhe Dachau u ndërtuan për të izoluar, kontrolluar dhe në fund për të shkatërruar grupe njerëzish që regjimi i konsideronte të padëshirueshëm.
Gaza sot është më e mbipopulluar se Dachau ndonjëherë. Dhe megjithatë, banorët e saj mbeten të bllokuar në një burg të hapur, muret e të cilit janë të bëra nga historia dhe indiferenca.
Logjika strukturore e ngjashme e kampeve të përqendrimit:
Mbipopullimi: Auschwitz, në pikën e tij më të ngjeshur, detyronte 1,200 trupa në baraka të ndërtuara për 700 të tilla. Korridori jugor i Gazës tani mban gati dy milionë njerëz në një hapësirë që kurrë nuk ishte menduar të mbante një densitet të tillë. Është një vend i ngjeshjes së pamëshirshme.
Strehimi: Në Auschwitz, të burgosurit flinin mbi kashtë, rresht pas rreshti, shpatull më shpatull. Në Gaza, ata që gjejnë një tendë flenë në tokë, nëse janë me fat. Të tjerët pushojnë nën mbulesa plastike ose qiell të hapur. Iu mohohet privatësia. Gratë ushqejnë foshnjat e tyre mes të panjohurve. Familjet strehohen nën rrënoja.
Higjenat: Gropat septike (tualetet të jashtme) në Auschwitz ishin të thjeshta, por të pranishme. Në Gaza, kanalizimet rrjedhin në strehime të improvizuara. Malet e mbeturinave grumbullohen në mungesë të mbledhjes. Uji është i papijshëm. Fëmijët lahen në pellgje, shpesh të njëjtat ku defektojnë kafshët.
Kolapsi mjekësor: Në Auschwitz, sëmundja ishte pjesë e sistemit. Po ashtu edhe në Gaza. Mbi 1.400 punonjës mjekësorë janë vrarë. Spitalet janë bombarduar ose kanë mbetur pa karburant. Fëmijët vdesin nga plagë pasi askush nuk ka mbetur t’i trajtojë. Varret masive bëhen rituale të përditshme.
Nuk janë dëme anësore:
Pasi detyroi palestinezët nga pjesët veriore dhe qendrore të Gazës, Izraeli i drejtoi ata në jug, duke premtuar siguri. Por Rafah dhe Khan Younis u bënë objektiva.
Forcat izraelite bombarduan vetë zonat që i kishin shpallur “zona të sigurta.” Vendosën një bllokadë totale për ushqim, ujë, ilaçe dhe karburant. Dhe pas një armëpushimi të shkurtër, filluan të bombardonin përsëri.
Që atëherë, mijëra janë vrarë. Mijëra të tjerë janë plagosur, shumë prej tyre gra dhe fëmijë. Shkalla e vuajtjes është e paimagjinueshme, por nuk është e paqëllimshme. Këto nuk janë thjeshtë dëme anësore. Këto janë taktika.
Nuk mund të resht së menduari për babanë tim, i cili përjetoi Nakbën e vitit 1948 dhe gjithmonë na thoshte: “Na e morën tokën, por jo shpirtin.” Ai ecte zbathur dhe krenar në ullishtat si fëmijë. Tani është 80 vjeç, shtrirë mbi një dyshek të hollë në një tendë, duke parë të njëjta ullishte të rrafshuara, dhe nipërit e mbesat e tij të kthyer në refugjatë përsëri, këtë herë mbi rrënojat e shtëpive të tyre.
Disa e quajnë spastrim etnik. Të tjerë e quajnë gjenocid. Unë e quaj atë që më thotë botëkuptimi im: një shfarosje e ngadaltë e një populli, teksa bota shikon një qoshe.
Gaza nuk është vetëm nën rrethim. Gaza po shuhet.
E di peshën e këtyre fjalëve. Nuk i shkruaj lehtë. Por i shkruaj sepse jam lodhur nga eufemizmat. Lodhur nga gjuha boshe e “të dyja palëve.” Lodhur nga pretendimi se ky është një konflikt kur haptazi është një masakër.
Shkruaj sepse vëllezërit dhe motrat e mia nuk e kanë më një shtëpi. Nipërit dhe mbesat e mia nuk kanë më shkolla. Prindërit e mi nuk kanë më spitale. Populli im nuk ka më një të ardhme, përveç nëse fillojmë ta quajmë këtë ashtu siç është.
Ky është një kamp përqendrimi. Pikërisht para syve tanë.
