Pranvera në Kosovë shënon përvjetorin e shumë masakrave të luftës së vitit 1999, por, shumë familje ende presin ndonjë të re për fatin e pjesëtarëve të tyre të zhdukur në luftë edhe 26 vjet pas saj.

Ditët e fundit, pritja për 11 të zhdukur të luftës mori fund, me rastin e gjetjes dhe identifikimit të tyre në varrezën masive në Bishtazhin të Gjakovës.

Më 2 prill 1999, viktimat e gjetura bashkë me qindra burra dhe djem shqiptarë ishin grumbulluar me dhunë nga forcat ushtarake dhe policore të Serbisë, në një fushë në Kralan të rrethit të Gjakovës, rrethuar me tanke, ku u mbajtën për dy ditë, nën tortura të vazhdueshme, pa ushqim dhe pa ujë.

Prej tyre, u ndaluan 86, burra dhe djem, të cilët nga 4 prilli 1999 nuk janë parë të gjallë. Por, me gjetjen dhe identifikimin e 11 prej të zhdukurve këto ditë, nga Masakra e Kralanit mbeten për t'u kërkuar edhe 75 trupa për të cilët familjet e tyre nuk rreshtin së prituri ndonjë lajm.

"Gjatë 26 vjetëve, u kërkua për të zhdukur në mbi 2.800 lokacione"

Kushtrim Gara, zyrtar në Komisionin Qeveritar për Persona të Zhdukur, u shpreh se gjatë këtij viti, janë të paktën tre lokacione të ndryshme të territorit të Kosovës ku po bëhen kërkime për eshtra të viktimave të luftës.

Ai thotë se përveç lokacioneve rurale, kërkime po bëhen edhe në varreza të qyteteve të mëdha të Kosovës, për të cilën thotë se Serbia qëllimisht viktimat i varrosi në vende ku ndodheshin varret tjera, për të fshehur krimet.

"Këto zona, ose hapësira të varrezave të qyteteve të mëdha, janë përdorur nga forcat ushtarake apo policore serbe në kuptim të varrosjes së kufomave të luftës, në përpjekjen e tyre për të fshehur gjurmët e krimit. Meqë, në raste të tilla, mungesa e informacioneve kredibile, gjithmonë e vështirëson punën në terren", thekson Gara, i cili thotë se në këto lokacione atyre po u duhet të rikthehen herë pas here me kërkime.

Gara thotë se vetëm gjatë këtyre 26 vjetëve, është kërkuar në më shumë se 2.800 lokacione, që i bie se çdo 4 kilometra katrorë ka një lokacion të trajtuar, qoftë nga institucionet e Republikës së Kosovës, apo nga mekanizmat ndërkombëtarë që kanë pasur mandat në angazhimin e gjetjes së fatit të personave të zhdukur.

Në total, nga më shumë se 6.000 të evidentuar si të zhdukur në ditët e para të pasluftës, autoritetet kanë zbardhur fatin e rreth 2.900 të zhdukurve me dhunë.

"Po flasim këtë rast për më shumë se 2.800-2.900 identifikime, meqë në Kosovë që nga ditët e para të pasluftës kemi pasur të evidentuar ose regjistruar si persona të zhdukur më shumë se 6.000 persona, përfshirë këtu mbi 1.300 raste që njëherë u regjistruan si të zhdukur ndërkohë në vitet e para të pasluftës u liruan të gjallë nga burgjet në Serbi dhe pjesa tjetër pastaj i bie që janë raste të viktimave që janë gjetur dhe zhvarrosur në varrezat masive qoftë në territorin e Kosovës apo atë të Serbisë", theksoi Gara.

Gjatë 26 vjetëve janë pesë lokacione të varreve masive të konfirmuara në territorin e Serbisë, nga të cilat janë gjetur dhe zhvarrosur eshtrat e më shumë se 950 viktimave të cilat janë riatdhesuar në Kosovë.

"Aktualisht kemi edhe një sërë lokacionesh tanimë të shenjuara në territorin e Serbisë, megjithatë, fatkeqësisht, për shkak të këtij politizimi të skajshëm dhe të vazhdueshëm ende nuk kemi datë qoftë për vazhduar gërmimet qoftë për të filluar gërmimet në lokacionet ende të patrajtuara", shtoi ai.

"Jemi të përbashkuar në betejën për të vërtetën dhe drejtësinë"

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pas gjetjes së trupave të 11 viktimave të luftës, tha se plagët e hapura të zhdukjeve me dhunë "janë e vërteta e krimeve çnjerëzore dhe gjenocidit të kryer nga Serbia gjatë luftës në Kosovë".

Duke ngushëlluar familjarët, Kurti tha se janë të përbashkuar në betejën për të vërtetën dhe drejtësinë.

"Në këto ditë të rënda nuk është e lehtë të gjenden fjalë ngushëllimi që mund të plotësojnë zbrazëtinë që ka lënë mungesa e tyre. Është e vështirë të gjejmë fjalë mjaftueshëm të fuqishme për të përshkruar forcën dhe durimin e palëkundshëm të familjarëve përgjatë këtyre viteve", shkroi Kurti.

Gjatë kësaj jave edhe i dërguari i Bashkimit Evropian (BE) për dialogun Kosovë-Serbi, Peter Sorensen theksoi rëndësinë e zbardhjes së fatit të personave të zhdukur gjatë luftës së fundit në Kosovë, duke e cilësuar këtë si "domosdoshmëri humanitare".

Sorensen pas një vizite në Institutin e Mjekësisë Ligjore në Prishtinë tha se çështja e të pagjeturve mbetet prioritet për të në procesin e dialogut Kosovë-Serbi.

"Familjet që ende presin të mësojnë për të dashurit e tyre meritojnë qartësi dhe drejtësi", shkroi Sorensen.

Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje në dialogun në Bruksel për personat e zhdukur në luftë, por, ajo ende mbetet pa zbatim dhe pa rezultate konkrete në terren.

Sipas Kryqit të Kuq, janë rreth 1.600 persona të pagjetur nga lufta e viteve 1998/1999 në Kosovë, shumica prej tyre shqiptarë.