Amerika Quşma Ştatları Däwlät departamentı törek watandaşı bulğan häm Massachusettstağı Tufts universitetında belem aluçı Rumeysa Öztürkneñ antisemit êşçänlege belän şöğillänüe yäki terror oyışmasına bulışlıq itüe turında benindi dälil taba almadı.
“Washington Post” gazetı yäkşämbe könne AQŞ Däwlät departamentında äzerlängän êçke yazışunıñ Tramp citäkçelegeneñ Öztürkneñ Fälästin qarşılıq kürsätü törkeme “Xamas”nı yaqlawı yäki Êçke iminlek ministrlığı tarafınnan alğa sörelgäne kebek antisemitizm yäisä köç qullanu, qırıslıq ğämällärendä qatnaşuı raslawına nigezlänep vizasın ğämäldän çığaru öçen säbäp tabılmawı näticäsenä kilüen belderde.
“Washington Post” gazetına ängämä birüçe anonim çığanaqqa kürä, yazmada Däwlät särqatibe Marko Rubionıñ Öztürkneñ vizasın ilneñ tışqı säyäsät mänfäğätlären saqlawına röxsät birüçe nigezlämä qısalarında ğämäldän çğaru öçen citärlek säbäbe yuq ide.
Tufts universitetında Fulbright stipendiyäse belän uquçı häm balalar belän keşe üseşe fännäre doktorantı bulğan Öztürk AQŞ migraśiya häm tamğaxanä xezmäteneñ bitlek kiygän agentları tarafınnan Somervilledä urnaşqan podyezdınıñ aldında köndez urlandı.
Öztürk İzrail yaqlı “Canary Mission” web saytınıñ törek studentınıñ 2024nçe yılnıñ mart ayında uquçı yäşlärneñ “The Tufts Daily” gazetında İzrailneñ Ğazzädä qılğan qotıçqıç ütereşlärgä universitet kürsätkän reakśiyanı tänqitläwçe mäqäläneñ avtordaşı bulğanı öçen onlayn moxitta nişan itep aluınnan soñ qulğa alınğan ide.
DHS Êçke qurqınıçsızlıq xezmäteneñ däräcäle räsmi zatlarınnan Andre Watsonnıñ Däwlät departamentındağı wazıyfadaşına cibärgän yazmasında: "Öztürk “Xamas”nıñ 2023nçe yılnıñ 7nçe oktyabr könne izraillelärgä qarşı terror höcümnärennän soñ İzrailgä qarşı çaralarğa quşıldı”, - dip äytelde.
Yazmada ayıruça Öztürkneñ "mäqäläne bergä yazuı” häm bu mäqälädä "Tuftsnıñ kapitalın açıqlawın häm İzrail belän turıdan-turı yäki tiräläp bağlanışları bulğan şirkätlärdän investiśiyälären kire aluın taläp itüe” äytelde.
Ömetsez iniśiativalar
“Washington Post” tarafınnan tikşerelgän başqa ber êçke yazışularğa kürä, Eçke qurqınıçsızlıq xezmäte (DHS) Däwlät departamentına Öztürkneñ vizasınıñ däwlät särqatibeneñ ber keşeneñ buluınıñ AQŞ öçen "tiskäre säyäsät näticälären” tudıraçağına ışanu öçen "nigezle säbäplärgä” iyä buluın zarur qılğan Migraśiya häm watandaşlıq qanunı nigezendä ğämäldän çığarıluın kiñäş itkän ide.
Telgä alınğan êçke yazışuda AQŞ xökümäteneñ mäğlümat bazasında Öztürk turında terrorçılıq belän bäyle nindi dä bulsa ber mäğlümatneñ bulmawı belderelde. Başqa ber êçke yazuda da Öztürkneñ vizasınıñ ğämäldän çığarıluınıñ “tawışsız” yasalaçağı, yäğni üzenä aldan mäğlümat birelmäyäçäge turında äytelde.
Departament süzçese Tammy Bruce mart ayında ütkärelgän köndälek matbuğat oçraşuında mäs’älä belän bäyle soraw uñayınnan "mäxkämä barışında bulğan, mäxkämälärdä qarar qabul itelgän äyber turında “söyli almayaçağın” belderde.
Bruce neçkäleklärgä kermiçä yäisä nindi dä bulsa ber dälil täqdim itmiçä: "Küräseñ, DHS anıñ qulğa alınuın zarur qılğan cinayätlär yasawı näticäsenä kilde”, - dip östäp quydı.
Basımnar
Amerikalı ber sudya Öztürkneñ irekkä cibärelüen bäyälär aldınnan Öztürkneñ ğarizası xaqında qarar qabul itü wäqalätenä iyäme, yuqmı ikänlegen bilgeläwe zarurlığın äytte.
Öztürkneñ mäxkämä êşe İzrailneñ qamalış astında totqan töbäklärdäge genośidın tänqitläwçe Fälästin yaqlı uquçı yäşlärne nişan itep alğan häm arta baruçı bertörkem waqiğalardan barı tik berse genä.
AQŞ räsmiläre 8nçe martta uzğan yazda Columbia universitetındağı Fälästin yaqlı rizasızlıq çaraların äydäp barğan Mahmoud Khalilne qulğa aldı. Tramp, Khalilneñ qulğa alınuına qänäğät buluın belderep, monıñ “oxşaş adımnarnıñ başlanğıçı" buluın äytte.
Tramp nindi dä bulsa ber dälil bulmıyça Khalilne “Xamas”nı yaqlawda gäyepläde. Khalil qarşılıq kürsätü törkeme bulğan “Xamas” belän bäyläneşe buluı raslawların kire qağa. AQŞ sudyası 12nçe apreldä Khalilneñ deportaśiyälä alınaçağı qararın qabul itkän ide.
Trampnıñ "oxşaş adımnarnıñ başlanğıçı” bulaçağın äytkän qulğa alular Khalilneñ qulğa alınuınnan berniçä könnän soñ başqa ber Fälästin yaqlı student bulğan häm Georgetown universitetında tikşerenüçe bulıp êşläwçe Hindlı Badar Khan Surineñ qulğa alınuı belän däwam itte. Surineñ advokatı yaqlanuçısınıñ xäläl cefeteneñ Fälästinle buluı arqasında qulğa alınuın äytte.
Suri qulğa alınğannan soñ räsmilär başqa ber Fälästin yaqlı student bulğan Momodou Taalnıñ artınnan barıp, birelüen teläde.
25nçe martta Columbia universitetı studentı Yunseo Chung uzğan yazda Fälästin yaqlı rizasızlıq çarasında qatnaşuı arqasında AQŞtan deportaśiyälänelüen totqarlaw öçen Tramp citäkçelegenä qarşı mäxkämägä möräcäğät itüen äytte.
Leqaa Kordia, Ranjani Srinivasan häm Alireza Doroudi kebek başqa studentlar da qulğa alındı yäisä üz teläkläre belän ildän kitte.
