İran Amerika Quşma Ştatlarınıñ säwdä partnerlarına qarata däwam itkän sankśiyäläre Tährannıñ säyäsäten üzgärtmäyäçäk, dip belderde. Bu belderü AQŞ ilbaşı Donald Trampnıñ İran neftenä bäyle illärgä yäisä şäxeslärgä cäza birü belän yanawınnan soñ yasaldı.
“Bu qanunsız xäräkätlärneñ däwam itüe İran säyäsäteneñ loğik, qanuni häm xalıqara qanunnarğa nigezlängän poziśiyälären üzgärtmäyäçäk,” dip belderde İran tışqı êşlär ministrlığı. Şulay uq, ul İran säwdä häm iq’tisadi partnerlarına basım yasawın tänqit’läde.
Ministrlıq, şulay uq, bu sankśiyälärneñ “Amerikanıñ diplomatiya yulında citdilegenä tirän şik tudıruın” äytte.
Pänceşämbe könne Tramp sankśiyälärne ütäyäçägen häm İran neften yäisä neft’-ximiyä produktların satıp aluğa böten dön’yada boykot iğ’lan itüen taläp itte.
“İran neften yäisä neft’-ximiyä produktların satıp alu XÄZER ük tuqtatılırğa tieş!” dip yazdı Tramp üzeneñ “Truth Social” platformasında.
“İran neften yäisä neft’ ximiyä produktların satıp alğan här il yäisä şäxes ikençe däräcä sankśiyälärgä duçar bulaçaq,” dip östäde ul.
Bu belderülär İran belän AQŞ arasındağı atom-töş söyläşüläreneñ kiçekterelüe turında xäbärlärdän soñ yasaldı. Bu söyläşülär şimbä könne Oman aradaşçılığı belän ütkäreläse ide, ämma “logistik säbäplär” arqasında kiçekterelde.
Oman yaña söyläşü waqıtınıñ ike yaqnıñ kileşüe belän iğ’lan iteläçägen belderde.
‘Gadellek häm balanslı kileşü’
İran delegaśiyäsen citäklägän Abbas Araqçı İrannıñ “gadel häm balanslı kileşü” öçen äzer buluın belderde.
“Bez söyläşülär aşa çişeleş tabu öçen nıq qararlı,” dip yazdı ul “X” platformasında, häm här kileşüneñ sankśiyälärne beterüne garantiyälärgä tiyeşlegen östäde.
Bu söyläşülär, 2018nçe yılda Tramp Tähran häm zur däwlätlär arasında tözelgän kileşüdän çıqqannan soñ, İran atom-töş programması nisbätennän uzdırılğan iñ yuğarı däräcädäge kontaktlar bulıp tora.
Ğıynvar ayında wazıyfasına kereşkäç, Tramp İranğa qarata “maksimum basım” säyäsäten yañarttı, çärşämbe könne iğ’lan itelgän soñğı sankśiyälär İran neften taşu belän şöğıl’länüçe cide şirkätkä qağıla ide.
2015 yılda tözelgän kileşü İranğa atom-töş programması çikläwläre qarşılığında sankśiyälärne beterü mömkinlege birgän ide. Läkin AQŞ kileşüdän çıqqannan soñ, İran kileşüneñ şartların äkrenläp ütäwdän baş tarttı.
Könbatış illäre Tährannı atom-töş qoralları yasaw niyätendä ğayepläde, ämma İran üzeneñ atom-töş programmasınıñ tınıç maqsatlar öçen genä buluın belderä.
Düşämbe könne Franśiya tışqı êşlär ministrı Jan-Noel Barro İrannıñ atom-töş qoralların yasaw çigenä yaqın buluın äytte. Monnan tış, ägär İrannıñ atom-töş êşçänlekläre Awrupa iminlegenä yanasa, 2015nçe yılda ğamäldän çığarılğan BMO sankśiyälären yañadan kertü mömkinlege turında kisätte.
İran tışqı êşlär ministrlığı wäkile İsmäil Baqai Franśiya ministrınıñ belderüen “axmaqça” dip atadı.
“Bu yalğan belderü, ministrnıñ açıq yanawları belän bergä, Franśiyäneñ tınıçsızlıq tudıruçı role bulu mömkinlegen arttıra,” dip belderde ul.
