De Amerikaanse president Donald Trump heeft een ingrijpend nieuw tariefplan aangekondigd, genaamd 'Liberation Day-tarieven', dat naar verwachting een verergering van de wereldwijde handelsoorlog zal veroorzaken.

Tijdens een toespraak op woensdag verklaarde Trump: "Ons land is geplunderd, beroofd en uitgebuit door andere naties." Hij toonde een grafiek waarin werd aangegeven dat de Verenigde Staten een belasting van 34 procent zouden heffen op import uit China, 20 procent op de Europese Unie, 25 procent op Zuid-Korea, 24 procent op Japan, 32 procent op Taiwan, 29 procent op Pakistan en 10 procent op Turkije.

“Dit is niet volledige wederkerigheid,” zei Trump. “Dit is vriendelijke wederkerigheid.”

Hij voegde eraan toe: "Belastingbetalers zijn meer dan 50 jaar uitgebuit, maar dat gaat niet langer gebeuren."

Trump noemde de tarieven een 'verklaring van economische onafhankelijkheid'. "Jarenlang moesten hardwerkende Amerikaanse burgers toekijken, terwijl andere landen rijk en machtig werden, vaak ten koste van ons. Maar nu is het onze beurt om te bloeien," zei hij.

“In veel gevallen is de vriend erger dan de vijand op het gebied van handel,” zei Trump.

“We subsidiëren veel landen en houden ze aan de gang en houden ze in stand,” zei Trump over handelspartners, met name Mexico en Canada. “Waarom doen we dit? Ik bedoel, op welk punt zeggen we dat jullie voor jezelf moeten werken?”

Hij zei: “We zetten Amerika eindelijk op de eerste plaats.”

Trump gebruikte zijn tarieven toespraak ook om opnieuw te pleiten voor de Gilded Age.

Zoals hij herhaaldelijk heeft gedaan sinds het begin van zijn tweede termijn, suggereerde Trump dat de VS het rijkst was toen het een “tariefnatie” was tussen 1870 en 1913.

Hij voegde eraan toe dat “om voor de mensheid onbekende redenen” de VS in 1913 inkomstenbelasting ging heffen.

Trump suggereerde dat de Grote Depressie van 1930 werd aangewakkerd doordat de VS een inkomstenbelasting ging heffen en geen tarieven meer hanteerde.

Reactie

Belangrijke handelspartners van de VS, waaronder de Europese Unie en Groot-Brittannië, hebben gezegd dat ze op soortgelijke wijze zullen reageren op de escalatie van Trump.

De 78-jarige beloofde zogenaamde wederkerige heffingen op zowel vrienden als vijanden indien ze zich richten op 's werelds grootste economie en zei dat de heffingen zullen voorkomen dat de Verenigde Staten worden “belazerd ”.

De Republikeinse president zei in zijn laatste publieke optreden op maandag dat hij “erg aardig” zou zijn, maar gaf weinig prijs.

Critici zeggen dat Amerikaanse bedrijven en consumenten de last kunnen dragen als importeurs de kosten doorberekenen, en voegen eraan toe dat het beleid het risico op een recessie kan vergroten.

“Als deze handelsoorlog doorgaat tot Labor Day (op 1 september), zal de Amerikaanse economie dit jaar waarschijnlijk een recessie doormaken,” vertelde Mark Zandi, hoofdeconoom van Moody's Analytics, aan persbureau AFP.

De buurlanden van Amerika, Mexico en Canada, waarvan de economieën nauw verbonden zijn met die van de Verenigde Staten, zijn degenen die het meest te lijden zouden kunnen hebben van een zware handelsoorlog. Grote economieën hebben echter vergelding gezworen.

De Europese Unie zal “voor eind april” reageren op nieuwe tarieven van Trump, zei een Franse regeringswoordvoerster.

Het eerste salvo van het blok van 27 landen zou gericht zijn tegen Amerikaanse acties op staal en aluminium, gevolgd door maatregelen per sector.

De Britse premier Keir Starmer, die intensieve, maar tot nu toe vruchteloze pogingen heeft ondernomen om een uitzonderingsregeling van Trump te krijgen, zei dat een “handelsoorlog in niemands belang is”. “We hebben ons op alle mogelijkheden voorbereid - en we sluiten niets uit”, zei hij tegen het parlement.

'Wedergeboorte'

Voorafgaand aan de aankondiging van Trump waarschuwde Duitsland dat handelsoorlogen “beide kanten” kwetsen. De Canadese premier Mark Carney zei dat zijn land “zeer weloverwogen” zou reageren.

Ingrijpende autotarieven van 25 procent worden op 3 april van kracht, nadat Trump eerder al invoerrechten op staal en aluminium en goederen uit China had ingesteld.

Maar Trump heeft sinds zijn ambtsaanvaarding in januari verschillende andere tariefaankondigingen in de war geschopt, waarbij hij op het laatste moment met bondgenoten als Canada en Mexico knipoogde.

De miljardair heeft een lange liefdesaffaire met tarieven, en houdt vol tegenover experts dat ze een wondermiddel zijn voor de Amerikaanse handelsonevenwichtigheden en economische kwalen.

Trump houdt vol dat de heffingen zullen zorgen voor een “wedergeboorte” van Amerika's uitgeholde productiecapaciteit en zegt dat bedrijven de tarieven kunnen vermijden door naar de Verenigde Staten te verhuizen.

De tarieven onderstrepen ondertussen de groeiende en diepe kloof tussen het Amerika van Trump en veel van zijn naaste bondgenoten, niet alleen op het gebied van handel maar ook op het gebied van veiligheid, defensie en bijna al het andere.