Törkiyäneñ metropole İstanbul Rusiyä häm Ukraina arasında suğışnı tuqtatu öçen alıp barıluçı yaña tınıçlıq söyläşüläre belän tağın ber tapqır yuğarı risklı diplomatiya mäydanına äwerelde.
Comğa könne İstanbulda Rusiyä, Ukraina, AQŞ häm Törkiyä wäkilläre qatnaşında küpsanlı oçraşular kötelä, dip xäbär itä Törkiyä tışqı êşlär ministrlığı çığanaqları.
AQŞ, Ukraina häm Törkiyä arasında, şulay uq, Rusiyä, Ukraina häm Törkiyä arasında öç’yaqlı söyläşülär planlaştırılsa da, dürt’yaqlı oçraşu bulaçaqmı-yuqmı älegä bilgesez.
Törkiyä tışqı êşlär ministrı Xaqan Fidan AQŞ däwlät särqatibe Marko Rubio, Ukraina saqlanu ministrı Röstäm Ümärov häm Rusiya prezidentı urınbasarı Vladimir Medinskiynı qabul itärgä äzerlänä.
Törkiyä aradaşçılığında ütkärelgän bu oçraşular 2022nçe yıl başınnan birle suğışuçı yaqlar arasında berençe turıdan-turı söyläşülär bulıp tora.
Ukraina liderı Volodimir Zelenskiy pänceşämbe irtäsendä Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän oçraşu öçen Änkarağa kilde, häm şunnan soñ Kiyevnıñ söyläşülärdä qatnaşuına bäyle qarar qabul itte.
Söyläşülärdän soñ Zelenskiy, Rusiyä delegaśiyäse sostavın oşatmawına qaramastan, Ukraina delegaśiyäseneñ qatnaşaçağın rasladı. Ul Ukraina delegaśiyäsen saqlanu ministrı Ümrov citäkçelegendä İstanbulğa cibärü turında qarar qabul itüen citkerde.
“Rusiya delegaśiyäseneñ däräcäse tübän buluğa qaramastan, AQŞ ilbaşı (Donald) Trampqa, Törkiyä delegaśiyäseneñ yuğarı däräcäsenä häm ilbaşı Ärdoğannıñ tırışlıqlarına xörmät belän häm, iñ kimendä, kiyerenkelekne kimetü häm suğışnı tuqtatuğa taba berençe adımnar yasaw niyätennän, bezneñ delegaśiyäne İstanbulğa cibärergä qarar qıldım,” — dide Zelenskiy.
Ul Törkiyäneñ diplomatik tırışlıqlardağı “küp’yaqlı” role turında maqtap söyläde häm Ukraina vizitınıñ “yuğarı däräcädä bik möhim söyläşü” belän başlanuın bilgeläp ütte.
Rusiyä maqsatınıñ ozaq waqıtlı solıx buluın söyli
Rusiya delegaśiyäse, prezident urınbasarı Medinskiy citäkçelegendä, İstanbulnıñ söyläşülär uzuçı Dolmabahçe sarayına kilep citte.
Medinskiy üz törkemenä söyläşülär alıp baru öçen tulı wäqalät birelüen äytte häm bu yaña tur söyläşülärne 2022 yılda İstanbulda başlanğan prośessnıñ däwamı dip sanawın belderde.
“Ukraina tarafı belän turıdan-turı söyläşülärneñ maqsatı — ozaq waqıtlı tınıçlıq urnaştıru,” — dide ul häm konstruktiv êşläwneñ möhimlegen bilgeläde.
Pänceşämbe kiçendä Rusiyä matbuğatı öçen İstanbulda uzdırılğan brifingta Medinskiy : “İrtägä irtänge säğat’ 10da Ukraina tarafın kötäçäkbez,” — dip belderde.
“Bez êşkä äzer,” — dide ul “Telegram”da urnaştırılğan videoyazmada. Ul üz delegaśiyäseneñ Törkiyä tışqı êşlär ministrı Fidan belän “näticäle” söyläşülär alıp baruın äytte.
İlbaşı Ärdoğan, Zelenskiy belän oçraşudan soñ yasağan belderüendä, Törkiyäneñ dialognı cayğa saluğa omtıluın rasladı häm Änkaranıñ, Rusiya belän Ukraina citäkçeläre äzer bulğan waqıtta, söyläşülär ütkärä alaçağın äytte.
Ul bu waqıtnı tınıçlıq öçen tarixi forsat dip atadı häm qan qoyunı tuqtatu öçen urtaq tel tabu zarurlığın assızıqladı.
Törkiyäneñ Antalya şähärendä NATO tışqı êşlär ministrlarınıñ räsmi bulmağan cıyılışınnan soñ, tışqı êşlär ministrı Fidan İstanbulda Dolmabahçe sarayında Rusiya delegaśiyäse belän oçraştı.
Şunnan soñ Törkiyä tışqı êşlär ministrlığı comğa könne kötelgän oçraşular turında belderü yasadı.
Şul uq waqıtta AQŞ ilbaşı Tramp, Yaqın Könçığış säfäreneñ soñğı tuqtalışı Abu-Dabida çığış yasap, comğa könne Vaşingtonğa kire qaytaçağın äytte, läkin İstanbulğa kötelmägän vizit yasaw mömkinlegen açıq qaldırdı.
Ul Rusiya däwlät başlığı Vladimir Putinnıñ qatnaşuı üzeneñ qatnaşuına bäyle buluına işaräläp: “Ul qatnaşırğa cıyınmadı. Ul qatnaşırğa cıyındı, läkin min qatnaşırmın dip uyladı. Min qatnaşmasam, ul da qatnaşmas ide. Häm minemçä, bez bergä cıyılmıyça, berni dä bulmayaçaq. Läkin bez monı xäl itärgä tiyeş, çönki bik küp keşe hälaq bula,” — dide.
AQŞ däwlät särqatibe Rubio da söyläşülärgä çiklängän optimizm belderde häm Vaşingtonnıñ “bik zur ömetlär” totmawın äytte.
