Sovetlar Berlege çorına qarawçı ğaläm apparatı Venera planetasına başqarılğan uñışsız cibärü kereşüennän yartı ğasır uzğaç şimbä könne Cirgä töşte.
Awrupa Berlegeneñ Ğäläm küzätü sisteması, törle analizlar häm apparatnıñ orbitalarda kürenmäwen isäpkä alıp, anıñ kontrol'sez räweştä qabat atmosferaga kerüen rasladı. Awrupa Ğaläm agentlığınıñ kosmik çüplär bülege dä apparatnıñ Germaniya radar stanśiyäsendä kürenmäwennän soñ anıñ orbitağa qabat kerüen belderde.
Ğaläm apparatınıñ Cirneñ qaysı urınına töşüe yäisä 500 kilogramm awırlığındağı apparatnıñ atmosferadan yanıp ütü waqıtında ni qadär öleşeneñ zarar kürmäwe älegä açıqlanmadı. Belgeçlär apparat Venera kebek Qoyaş sistemasındağı iñ qaynar planetağa töşü öçen proyektlanğanga, anıñ qayber öleşläreneñ, xätta tulısınça Cirgä kilep bärelüe mömkin ikänlegen aldan uq beldergän ide.
Galimnär ğaläm apparatı qaldıqlarınıñ keşelärgä zıyan salu ixtimalınıñ bik tübän buluın belderde.
Cir orbitasında qaldı
1972nçe yılda Sovetlar Berlege tarafınnan oçırtılğan häm “Kosmos 482” dip atalğan bu ğaläm apparatı Venerağa qarata ğaläm missiyäläreneñ berse ide. Ämma raketa citeşsezlege arqasında ul Cir orbitasınnan çığa almadı häm anda totqarlanıp qaldı.
Apparatnıñ zur öleşe uñışsız oçırtudan soñ 10 yıl êçendä Cirgä kire töşte.
Orbitası tora bara keçeräygännän soñ Cirneñ tartu köçenä qarşı tora almağan apparatnıñ yaqınça ber metr diyametrlı şar räweşendäge öleşe Cirgä töşkän soñğı kisäk buldı.
Belgeçlär äytüençä, töşü apparatı titan belän qaplanğan häm awırlığı 495 kilogrammnan artıq.
Apparatnıñ töşüen küzätkän ğalimnär, xärbi häm başqa ölkä belgeçläre, anıñ qayçan häm qaya töşäçägen töğäl äytä almadı. Qoyaştağı aktivlıqlar häm apparatnıñ ozak waqıt ğalämdä qaluı näticäsendä kilep çıqqan zıyan bu bilgesezlekne arttırdı.
AQŞ Ğaläm komandirlığı şimbä irtäsendä bu apparatnıñ yuqqa çığuın raslaw öçen orbitadan alınğan mäğ’lümatlarnı cıya häm analizlıy ide.
AQŞ Ğaläm komandirlığı här ay orbitağa distälägän qabat kergän oçraqlarnı daimi küzätä. Räsmi zatlarnıñ äytüençä, “Kosmos 482” apparatın başqa qaldıqlardan ayırıp torğan närsä — anıñ orbitağa qabat kerü waqıtında tözek qala alu ixtimalınıñ yuğarı buluı.
Monnan tış, apparat êlekke iyärçennär häm başqa ğaläm qaldıqların Tın okean häm başqa kiñ sulıq mäydannarında küzätkän oçış kontrolyerları tarafınnan bernindi qatışu bulmıyça kontrol’sez räweştä atmosferağa kerä ide.
