Ndege ya kivita ya kizazi cha tano ya Uturuki, KAAN, imepata uthibitisho mkubwa wa azma ya kiteknolojia ya nchi hiyo na uaminifu wa kimkakati kupitia mkataba wa kihistoria wa kuuzwa nje.

Rais Recep Tayyip Erdogan hivi karibuni alitangaza kuwa ndege 48 za KAAN zitauziwa Indonesia, hatua ambayo si tu makubaliano ya kihistoria bali pia ni mwelekeo mpya katika sekta ya ulinzi ya Uturuki.

Makubaliano haya yanaonyesha kuongezeka kwa imani ya kimataifa katika uwezo wa Uturuki wa kutoa teknolojia za kisasa na zilizo tayari kwa vita.

“Ndani ya mfumo wa makubaliano yetu na rafiki na ndugu yetu Indonesia, ndege 48 za KAAN zitazalishwa Uturuki na kusafirishwa nje,” Rais Erdogan alisema kupitia akaunti yake rasmi ya mitandao ya kijamii.

“Tutafaidika pia na uwezo wa viwanda vya ndani vya Indonesia wakati wa uzalishaji.”

Mkataba huu, uliotanguliwa na ziara za kidiplomasia za ngazi ya juu kati ya nchi hizo mbili, unaashiria mabadiliko makubwa katika jinsi bidhaa za ulinzi za Uturuki zinavyotazamwa: si tu kama mbadala wa gharama nafuu, bali kama mali za kisasa na za kuaminika.

“Makubaliano haya yanaonyesha nguvu ya sekta yetu ya ulinzi wa ndani,” alisema rais.

“Nawapongeza taasisi zote zilizohusika, hasa Wakala wetu wa Sekta ya Ulinzi na TUSAS, kwa jukumu lao katika kufanikisha mkataba huu wa kihistoria. Natumaini ushirikiano huu utaleta ustawi kwa mataifa yote mawili, na ninatoa shukrani zangu za dhati kwa Rais Subianto (wa Indonesia) kwa uongozi wake na maono yake.”

KAAN: Ndege ya kivita inayohitajika duniani

KAAN inawakilisha kilele cha uhandisi wa anga ya Uturuki kama ndege ya kivita ya kizazi cha tano yenye majukumu mengi.

Inajitokeza kama jukwaa la kizazi kijacho kwa uwezo wake wa hali ya juu wa kufanya mabadiliko ya haraka angani, kutoonekana kwa urahisi rada, na vifaa vya kielektroniki vinavyosaidia uendeshajii wa ndege vinavyotumia akili mnemba.

Imeundwa kwa ajili ya utendaji bora katika operesheni za anga-kwa-anga na anga-kwa-ardhi, KAAN inaonyesha harakati za kimkakati za Uturuki za kujitegemea katika teknolojia za ulinzi.

Katika kiini cha hadithi ya mafanikio ya KAAN ni Shirika la Anga la Uturuki(TUSAS).

Mkurugenzi Mtendaji wa shirika hilo, Mehmet Demiroglu, anaelezea jinsi maendeleo ya muundo wa ndege hiyo na ramani ya utendaji yamechochea mahitaji yanayoongezeka.

“Mradi wa KAAN unaendelea kulingana na mpango,” Demiroglu aliiambia TRT World.

“Majaribio yetu ya pili inatarajiwa kuruka mwishoni mwa 2025 au mwanzoni mwa 2026, ikifuatiwa na ya tatu muda mfupi baadaye. Lengo letu ni kuwa na angalau ndege mbili — au bora zaidi tatu — za KAAN zikifanya kazi kwa wakati mmoja katika 2025.”

Uwasilishaji kamili kwa Jeshi la Anga la Uturuki, meneja mkuu anasema, umepangwa kuanza mwishoni mwa 2028 au mwanzoni mwa 2029.

TUSAS inatarajia kuzalisha vitengo 500 ifikapo 2034, lengo linaloonyesha mahitaji ya kimataifa na uaminifu wa kitaasisi katika jukwaa hilo la siku zijazo.

“KAAN ni taji la mabadiliko ya kitaifa katika uhandisi wa anga,” Demiroglu anasema.

Akizungumzia ramani ya shirika lake, anasema TUSAS inaingia kwenye masoko mapya kwa lengo la kuongeza mapato yake kutoka takriban dola bilioni 3 mwaka jana hadi dola bilioni 4.3 ifikapo 2025.

Kampuni hiyo, ambayo sasa ina wafanyakazi karibu 16,000, inafanya kazi Marekani, Ulaya, na kote Asia.

“Tunafanya kazi kwa karibu na viongozi wa anga duniani kama Boeing, Airbus, na Spirit Aerosystems, tukisaidiwa na mifumo zaidi ya 400 ya uzalishaji wa hali ya juu,” Demiroglu anaongeza.

Kutilia nguvu uaminifu: injini ya TF35000

Kwa ndege ya kivitia ya kizazi cha tano ipate imani ya kimataifa, lazima mfumo wa uendeshaji (propulsion) uendane na matarajio. Hapo ndipo injini ya TF35000 ya TEI inapochukua nafasi yake.

Mahmut Aksit, Mkurugenzi Mtendaji wa TUSAS Engine Industries (TEI), katika mahojiano ya kipekee na TRT World anaongeza maelezo kuhusu umuhimu wa injini: "KAAN inatengenezwa sio tu kama mfumo wa ndege lakini kama mfumo kamili wa kiasili. Pamoja na mshirika wetu TRMOTOR, tunakuza kiini cha ndege - injini ya ndani ya TF35000."

Muundo wa injini hutoa pauni 35,000 za msukumo kwenye usawa wa bahari, ufanisi bora wa mafuta, na usanifu wa kipekee unaofaa kwa mahitaji ya mapigano ya kizazi cha tano.

"TF35000 sio mradi wa injini tu," anasema. "Ni ujenzi wa mfumo wa ikolojia wa kitaifa, kutoka kwa vifaa vya hali ya juu na miundombinu ya majaribio hadi uwezo wa uzalishaji na ubora wa uhandisi."

Injini ya TF35000 itawasha vitengo 48 vya KAAN vinavyotumwa Indonesia.

"Kwa hili, hatuuzi tu ndege ya kivita ya kizazi cha tano - tunasafirisha sehemu ngumu zaidi na muhimu ya dhamira, iliyoundwa na kutengenezwa na Uturuki. Huu ni mabadiliko makubwa kuelekea uhuru wa kimkakati wa kiteknolojia," Aksit anasema.

KAAN kama ishara ya kimkakati

Mchambuzi wa masuala ya ulinzi Arda Mevlutoglu anatoa maarifa huru kuhusu kile kinachoifanya KAAN kuwa bidhaa inayoaminika duniani kote.

"KAAN ni ndege ya kivita ya kizazi cha tano ambayo bado inajaribiwa. Inatarajiwa kuanza kufanya kazi kikamilifu mapema miaka ya 2030. Itakapokamilika, itakuwa uti wa mgongo wa uwezo wa mashambulizi wa Jeshi la Anga la Uturuki," Mevlutoglu anaiambia TRT World.

"Makubaliano na Indonesia ni ishara yenye nguvu. Kupata jukwaa la kimkakati kama hilo kunahitaji kujitolea kwa muda mrefu na uaminifu, na mpango huu unaonyesha imani inayoongezeka katika sekta ya anga ya Uturuki."

Anasisitiza jukumu la KAAN zaidi ya mapigano ya angani, akitaja injini yake iliyojengwa ndani na avioniki za hali ya juu.

Mpiganaji huyo, anasema, utaimarisha uzuiaji wa Uturuki angani.

"Ni taarifa ya uwezo wa kitaifa na utayari wa siku zijazo."

Enzi mpya ya ulinzi kupitia KAAN

Safari ya ndege ya kwanza ya KAAN mnamo Februari 2024 iliashiria hatua muhimu na ya kiteknolojia. Jina lake, lililozinduliwa na Rais Erdogan katika hafla ya Karne ya Baadaye mnamo 2023, tangu wakati huo limekuwa sawa na enzi mpya ya ulinzi wa Uturuki.

"Tunashuhudia zaidi ya mkataba wa ulinzi," Rais Erdogan alisema. "Tunashuhudia kuibuka kwa nguvu huru ya anga."

Kasi inaendelea. Katika Maonyesho ya 55 ya Anga ya Paris, Baykar, mtengenezaji mkuu wa UAV wa Uturuki, alitia saini ubia na Leonardo wa Italia ili kushirikiana kukuza mifumo ya kizazi kijacho isiyo na rubani. Ushirikiano huo ni ishara nyingine ya imani katika uhandisi wa Kituruki.

Kuanzia ndege za kivita hadi ndege zisizo na rubani, kutoka kwa mabaraza ya kitaifa hadi vifaa vya kuzindua vya kimataifa, Uturuki haitengenezi silaha tu - inajenga "nguvu huru ya anga", kama Rais Erdogan anavyoweka.