İran və avropalı diplomatlar bu gün İstanbulda Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı dalana dirənmiş problemin həlli üçün yeni təşəbbüslə görüşdə bir araya gələcəklər.

E3 ölkələrinin - Böyük Britaniya, Fransa və Almaniyanın nümayəndələri ABŞ bombardmançılarının nüvə obyektlərinə zərbələr endirdiyi iyun ayında İranın İsraillə 12 günlük müharibəsindən sonra ilk dəfə İran konsulluğunda görüşəcək.

Danışıqların həssaslığına görə adının açıqlanmasını istəməyən avropalı diplomatlardan biri sanksiyaları avtomatik bərpa edəcək “snapback” mexanizminin “masada” olduğunu söyləyib.

Həmin diplomat qeyd edib ki, “İranın etibarlı diplomatik fəaliyyət göstərməsi, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) ilə tam əməkdaşlığa qayıtması və yüksək zənginləşdirilmiş uran ehtiyatı ilə bağlı narahatlıqları aradan qaldırması şərti ilə geri çəkilmənin təxirə salınması təklif edilib.

Avropa liderləri xəbərdarlıq ediblər ki, İranın nüvə proqramının məhdudlaşdırılmasında irəliləyiş əldə olunmasa, avqustun sonuna qədər sanksiyalar bərpa olunacaq.

Digər tərəfdən, Tehran bəyan edib ki, prezident Donald Trampın birinci dövründə 2015-ci il sazişindən çıxan ABŞ danışıqlarda öz roluna inamı bərpa etməlidir.

Xarici işlər nazirinin müavini Kazem Qaribabadi deyib ki, İranın iştirakı bir neçə fundamental prinsipdən, o cümlədən İranın etimadının bərpasından" asılıdır, çünki İran ABŞ-a qətiyyən etibar etmir.

Qaribabadi həmçinin iyulun 24-də sosial şəbəkədəki paylaşımında bildirib ki, danışıqlar hərbi əməliyyatlar kimi gizli gündəmlər üçün platforma kimi istifadə edilməməlidir.

İran rəsmisi uranın zənginləşdirilməsi hüququna "qanuni ehtiyaclarına uyğun olaraq" hörmət edilməsini və sanksiyaların aradan qaldırılmasında təkid edib.

ABŞ və İsrailin İrana hücumları

İran tez-tez Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsindən (NPT) çıxmaq təhdidini təkrarlayır və bu müqaviləyə əsasən, sanksiyaların bərpa olunacağı təqdirdə nüvə silahı istehsal etməyəcəyini vəd edir.

Danışıqlar dövlət katibi səviyyəsində aparılacaq və İran xarici işlər nazirinin müavini Məcid Taxt Rəvançini öz nümayəndəsi kimi göndərəcək.

Analoji görüş may ayında İstanbulda keçirilib.

E3 nümayəndələrinin kim olduqları hələ dəqiq olmasa da, Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsinin müavininin iştirakı gözlənilir.

2015-ci ildə sazişi ABŞ, Rusiya və Çinlə birlikdə imzalayan ölkələrə Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya da daxildir. ABŞ-ın 2018-ci ildə sazişdən çıxmasına o zamankı prezident Trampın “müqavilə kifayət qədər sərt deyildi” təkidinin təsiri olub. İlkin razılaşmaya görə, nə Rusiya, nə də Çin sanksiyaların bərpasına veto qoya bilmir.

Amerikanın B-52 bombardmançılarının üç nüvə obyektini vurduğu İsrail və ABŞ hücumlarından sonra İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi E3 ölkələrini ikiüzlülükdə günahlandıraraq, "İsrailin hücumlarını dəstəkləyərkən öz öhdəliklərini yerinə yetirmədiklərini" bildirib.

İranın İsrailə raket zərbələri və Qətərdəki ABŞ bazasına zərbə endirməsi ilə cavab verdiyi münaqişə fonunda irəliyə doğru yol qeyri-müəyyən olaraq qalır.

Avropalı rəsmilər daha çox münaqişədən qaçmaq istədiklərini və danışıqlar yolu ilə həllə açıq olduqlarını bildirsələr də, vaxtın daralması ilə bağlı xəbərdarlıq edirlər.

İranın Atom Enerjisi Təşkilatının sözçüsü bildirib ki, İsrail və ABŞ-ın son hücumlarından sonra ölkənin nüvə sənayesi "yenidən çiçəklənəcək və inkişaf edəcək".