Hindistanın paytaxtı Yeni Dehlidə milyonlarla hindu tərəfindən müqəddəs sayılan Yamuna çayı sənaye tullantılarının yaratdığı zəhərli ağ köpüklə örtülüb. Bu, qarşıdan gələn "Diwali" və "Chhath Puja" festivalları ərəfəsində çirklənmənin daha da artacağına dair narahatlıqları artırdı.
Şəhərin suya olan tələbatının yarıdan çoxunu ödəyən çayın bu çirklənməsi yerli sakinlərin sağlamlığı üçün ciddi təhlükə yaradır. Hindistanın paytaxtı Yeni Dehli hər il dünyanın ən çirkli havası olan şəhərlərdən biri kimi tanınır və festival mövsümü vəziyyəti daha da pisləşdirir. Havanın keyfiyyəti indeksi (AQI) 273-ə çataraq "çox pis" səviyyəyə çatıb. Bu dəyər Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) müəyyən etdiyi havanın keyfiyyətinə dair təlimat dəyərlərindən 18 dəfə yüksəkdir.
PM 2.5 kimi tanınan incə hissəciklərin ağciyərlərə dərindən nüfuz edib xəstəliklərə səbəb olmasına baxmayaraq, hindular Yamuna çayında dini rituallarından əl çəkmirlər. 1980-ci ildən çayda ritual vanna qəbul edən 70 yaşlı təqaüdçü dövlət qulluqçusu Jasraj deyir: "Mən bir ana kimi çaya pərəstiş edirəm və onun təmiz və ya çirkli olması mənim üçün fərq etməz. Səthi çirklidir, amma altı təmizdir".
Dehlinin çirkli havasında düzgün nəfəs almağın mümkün olmadığını deyən tələbə İmran Xan "İnsanlar burada qaçır və onlar da problemlərlə üzləşirlər. Ətrafımız daha təmiz olmalıdır" deyir. Müqaviləli işçi kimi çalışan Şişupal Kumar insanların dini ayinlərini yerinə yetirmək üçün uzaq yerlərdən çaya gəldiyini söyləyərək, "Çay tamamilə çirklənib. Kimyəvi maddələrlə doludur. Burada dağlarda olduğu kimi qar yağmış kimi görünür" deyə əlavə edib.
1376 kilometr uzunluğundakı Yamuna çayı hindular üçün ən müqəddəs çaylardan biridir və eyni zamanda dünyanın ən çirkli çayları sırasındadır. Çay təhlükəli dərəcədə qeyri-sağlamdır və xüsusilə qarşıdan gələn "Chhath Puja" festivalı zamanı çirklənmənin daha da artacağı gözlənilir.
İllər keçdikcə kanalizasiya, pestisidlər və sənaye tullantılarının çaya qarışması nəticəsində Yamuna çayının çirklənməsi artıb. Səlahiyyətlilər tərəfindən çirklənmənin qarşısını almaq üçün qanunlara və təmizləyici qurğulara baxmayaraq, bu vəziyyət davam edir. Yeni Dehli hökuməti problemi həll etmək üçün köpük əleyhinə kimyəvi maddələrdən istifadə etdiklərini açıqlayıb. Səlahiyyətlilər zəhərli köpüyü dağıtmaq üçün mühərrikli qayıqlar yerləşdirib və insanları çay sahilindən uzaqlaşdırmaq üçün bambukdan baryerlər qurub.
Səlahiyyətlilər qorxur ki, minlərlə hindu gələn ay "Chhath Puja" bayramını qeyd etmək üçün dizlərinə qədər köpüklənən, zəhərli sulara girəcək. Qış ayları Yeni Dehlidə sağlamlıq problemlərinin artdığı vaxta çevrilib. 20 milyondan çox insanın yaşadığı şəhəri qış aylarında zəhərli duman bürüyür. Çirklənmə səviyyəsi milyonlarla hindunun işıq bayramı "Diwalini" qeyd etməsi və çoxlu fişənglər atması ilə daha da artır. Bundan əlavə, qonşu kənd təsərrüfatı rayonlarında fermerlər biçindən sonra tarlalarını təmizləmək üçün küləş yandırır və bu da havanın çirklənməsinə səbəb olur.
Hindistanın Ali Məhkəməsi Hindistanın şimal ştatlarını qış mövsümü ərəfəsində küləşlərin yanmasının qarşısını almaq üçün daha sərt tədbirlər görmədiklərinə görə tənqid edib. Səlahiyyətlilər hər il tikinti sahələrini bağlayır, dizel yanacağı ilə işləyən avtomobilləri məhdudlaşdırır və paytaxt bölgəsinin dumanını və tüstüsünü idarə etmək üçün su çiləyiciləri və duman əleyhinə silahlardan istifadə edir.
