Fransa prezidenti Emmanuel Makronun sentyabr ayında BMT Baş Assambleyasında Fələstin dövlətini rəsmən tanıyacaqlarına dair açıqlaması bir sıra ölkələrin müsbət reaksiyasına səbəb olub.

E.Makron iyulun 24-də verdiyi bəyanatda deyib: “Yaxın Şərqdə ədalətli və davamlı sülhə yönəlik tarixi öhdəliyimiz çərçivəsində Fransa Fələstin dövlətini tanımaq qərarı alıb.”

Fələstin Azadlıq Təşkilatının icraiyyə komitəsinin sədri Hüseyn əl-Şeyx bu qərarı alqışlayaraq deyib: “Bu addım Fransanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyini və Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyin etmə haqqı ilə müstəqil dövlət qurmaq hüququna verdiyi dəstəyi nümayiş etdirir.”

“Həmas” hərəkatı da Fransanın qərarını doğru istiqamətdə atılmış müsbət addım kimi qiymətləndirərək, “bu tanıma, işğal altındakı bütün Fələstin torpaqlarında, paytaxtı Qüds olmaqla müstəqil dövlət qurmaq hüququmuza və xalqımızın müqəddəratını təyin etmə haqqına verilən dəstəkdir. Bu qərar Fələstin məsələsinin haqlılığına dair beynəlxalq inamın artdığını və İsrailin faktları təhrif etmə, azad xalqların iradəsini əzmə cəhdlərinin iflasa uğradığını əks etdirən siyasi inkişafdır”, – deyə bəyan edib.

Səudiyyə Ərəbistanı Xarici İşlər Nazirliyi də yazılı açıqlama verərək prezident Emmanuel Makronun Fələstin dövlətini tanımaq niyyətini alqışladığını bildirib.

Eyni mövqe ilə çıxış edən İordaniya Xarici İşlər Nazirliyi bu addımı iki dövlətli həllin həyata keçirilməsi və işğalın sona çatdırılması istiqamətində doğru bir addım kimi qiymətləndirib.

Rəsmi Paris: “Tanıma sentyabrda baş tutacaq”

Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barro diplomatik addımı təsdiqləyərək deyib: “Qüdsdəki baş konsulumuz prezident E.Makronun məktubunu Fələstin rəhbərliyinə təqdim edib. Fransa sentyabr ayında Fələstin dövlətini tam şəkildə tanıyacaq. Bu öhdəliyi iyulun 28-də BMT kürsüsündən rəsmi olaraq bəyan edəcəyəm.”

Fransa parlamentində fələstin əsilli deputat Rima Həsən bu qərarı “yaxşılıq deyil, bir vəzifə” adlandıraraq, tanınmaya bağlanan şərtləri tənqid edərək deyib: “Fransa müstəmləkəçini silahlandırmağa davam edərkən, müstəmləkə və işğal altındakı xalqa silahsızlaşdırma tətbiq edir. Fələstinlilər İsrail Fələstin torpaqlarını işğal və müstəmləkələşdirməyə davam etdiyi müddətcə, silahlı müqavimət haqqından əsla imtina etməyəcək.”

Təl-Əviv rəhbərliyindən sərt reaksiya

İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu bu açıqlamanı “terrora mükafat vermək” kimi xarakterizə edərək deyib: “Qəzzada olduğu kimi, bu qərar da başqa bir İran təmsilçisinin meydana çıxmasına yol aça bilər. Bu şəraitdə qurulacaq bir Fələstin dövləti İsrailin yanında dinc yaşamaq üçün deyil, onu məhv etmək üçün tramplin olacaq. Açıq danışaq – fələstinlilər İsrailin yanında bir dövlət deyil, İsrailin yerində bir dövlət istəyirlər.”

Məsələyə münasibət bildirən İsrailin müdafiə naziri İsrael Kats isə deyib: “Fransa prezidenti belə həssas bir zamanda İsrailin yanında dayanmaq əvəzinə bizi zəiflətməyi seçdi… Biz varlığımızı təhdid edən bir Fələstin strukturunun formalaşmasına əsla icazə verməyəcəyik.”

Avropa liderlərindən Fransaya dəstək

İrlandiyanın Baş naziri Saymon Harris fərqli mövqe sərgiləyərək deyib: “Prezident E.Makronun sentyabr ayında Fələstini tanıyacağını açıqlamasını alqışlayıram. Bu, iki dövlətli həllin həyata keçirilməsinə mühüm töhfədir.”

İspaniya Baş naziri Pedro Sançes isə “Fransanın İspaniya və digər Avropa ölkələrinə qoşularaq Fələstin dövlətini tanımasını məmnuniyyətlə qarşılayıram. B.Netanyahu tərəfindən məhv edilməyə çalışılan bu həll yolunu birlikdə qorumalıyıq. İki dövlətli həll tək çıxış yoludur”, – deyə o bildirib.

Şotlandiyanın Birinci naziri Con Svinni isə deyib ki, Birləşmiş Krallıq bu axşam Fransanın nümunəsini izləməli və Fələstin dövlətini tanımalıdır. “Bu, sülh üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Atəşkəs və humanitar yardım dərhal başlamalıdır”, - nazir deyib.

Qəzza böhranı fonunda diplomatik təşəbbüs

Qeyd edək ki, prezident E.Makronun bu açıqlaması, Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-cü ilin oktyabrından bəri əksəriyyəti qadın və uşaqlar olmaqla 59.500-dən çox fələstinlinin həyatını itirdiyi ağır humanitar böhran fonunda səsləndirilib.

Fransa həmçinin 28–29 iyul tarixlərində Səudiyyə Ərəbistanı ilə birlikdə BMT çərçivəsində Fələstin dövlətçiliyinə gedən yol xəritəsini müəyyən etmək üçün beynəlxalq konfrans keçirmək planlarını açıqlayıb.

Fransanın xarici işlər naziri J.N.Barro bu kontekstdə xəbərdarlıq edərək deyib: “Qəzzanın aclıq və dağıntı ilə boğuşduğu bu dönəmdə, Fələstin dövləti qurmaq perspektivləri hər zamankindən daha çox təhlükə altındadır.”