Analistë të njohur, përfshirë ish-zyrtarë izraelitë, kanë paralajmëruar prej kohësh kryeministrin më jetëgjatë të Izraelit, Benjamin Netanyahu, për nisjen e luftërave nga Gaza në Liban pa një plan të qartë përfundimtar.

Tani, me kundërshtimin ndërkombëtar që po rritet kundër luftës së vazhdueshme të Izraelit në Gaza, vendi ka kthyer vëmendjen drejt Iranit, të cilin një ekspert e përshkroi si “armiku i fundit që qëndron në këmbë” për The Wall Street Journal.

Megjithatë, shumë ekspertë interpretojnë sulmin e vazhdueshëm izraelit, suksesi i të cilit varet më shumë nga përfshirja e drejtpërdrejtë amerikane sesa nga ndonjë planifikim afatgjatë koherent nga qeveria e Netanyahut.

“Një pendulum po lëkundet nga njëra anë në tjetrën,” thotë Kadir Temiz, President i ORSAM dhe anëtar i fakultetit në Universitetin Medeniyet të Istanbul.

Temiz e thotë këtë duke iu referuar lëkundjes midis angazhimit diplomatik mbi programin bërthamor të Iranit dhe agjendës për ndryshimin e regjimit të shtyrë nga Netanyahu dhe aleatët e tij në Izrael, ShBA dhe Perëndimin më të gjerë.

Netanyahu ka bërë deklarata për mungesën e një plani përfundimtar që varion nga çmontimi i aftësive bërthamore dhe raketore të Iranit deri te ndryshimi i plotë i regjimit në Teheran.

Të dyja qëllimet duken të largëta dhe të vështira pa mbështetjen e qartë të ShBA-së. Disa zëra me ndikim në qarqet e djathta amerikane, si Steve Bannon dhe Tucker Carlson, mbeten fuqimisht kundër një tjetër lufte të udhëhequr nga ShBA në Lindjen e Mesme.

“Ka shqetësime të qarta se regjimi aktual iranian nuk ka një alternativë të qartë,” thotë Temiz për TRT World, duke shtuar se “ndryshimi i regjimit mund të zhysë një komb prej 92 milionësh, të pasur me naftë dhe gaz, në kaos dhe të panjohura të shumta.”

Sipas Ghoncheh Tazmini, një analiste politike iraniano-kanadeze, “Të rrëzohet qeveria për MKO-në ose për kukullën Pahlavi – jo e gjithë popullsia e Iranit e dëshiron këtë.”

Tazmini i referohet MKO-së ose Organizatës Mujahadeen-e-Khalq dhe Reza Pahlavit, një anëtar i familjes mbretërore të mërguar dhe mbështetës i zëshëm i Izraelit, të cilët të dy kanë bërë thirrje për ndryshimin e regjimit në Iran. Pahlavi ka nxitur iranianët të ngrihen kundër qeverisë aktuale. MKO-ja humbi besueshmërinë publike pasi u rreshtua me Saddam Husseinin gjatë luftës brutale Iran-Irak të viteve 1980.

A do të fitojë diplomacia?

Një zgjidhje diplomatike mund të jetë rruga më racionale përpara, thotë Temiz, duke marrë parasysh rreziqet e destabilizimit që do të sillte ndryshimi i regjimit.

“Jo shumë aktorë politikë janë të gatshëm të investojnë në këtë agjendë izraelite,” shton ai. “Besoj se do të ketë njëfarë diplomacie me monarkitë arabe rajonale që do të ndërhyjnë,” thotë Tazmini për TRT World.

Raportet e fundit sugjerojnë se disa diplomatë arabë në prapaskenë po përcjellin mesazhe iraniane tek ndërmjetësit e tyre amerikanë se Teherani është i gatshëm të riangazhohet me ShBA-në për negociatat bërthamore.

Më shumë se 20 vende arabe dhe myslimane – përfshirë Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Egjiptin dhe Türkiye, të gjitha me lidhje strategjike me ShBA-në dhe aleancën perëndimore, kanë dënuar sulmet izraelite ndaj Iranit në një deklaratë të përbashkët.

Megjithatë, tensionet mbeten të larta.