Ruimteverkenning is lange tijd gedomineerd door een handvol machtige landen, waarbij toegang tot onderzoek, technologie en kansen geconcentreerd is in specifieke regio's. Maar stemmen zoals die van Sara Sabry – de eerste Egyptische astronaut en de eerste Arabisch-Afrikaanse vrouw die de ruimte in is gereisd – dagen deze status quo uit.

Sabry is een uitgesproken pleitbezorger voor meer diversiteit, gelijkheid en toegankelijkheid in ruimteverkenning. Ze stelt dat beleid uit het tijdperk van de Koude Oorlog nog steeds bepaalt wie toegang krijgt tot de ruimte, met verouderde wetten die deelname beperken op basis van nationaliteit en paspoorten.

"Ik weet dat dit misschien slecht klinkt, maar paspoorten bepalen kansen in de ruimte meer dan we willen toegeven. De beurzen waarvoor je kunt solliciteren, de mentorschapsprogramma's – zoveel wordt bepaald door waar je vandaan komt," vertelt Sabry aan TRT World in een exclusief interview tijdens de Web Summit Qatar 2025, gehouden in Doha van 23 tot 26 februari.

"In veel delen van de wereld bestaan deze kansen simpelweg niet. En toch praten we er zelden over, omdat de barrières zo diepgeworteld zijn dat ze bijna onzichtbaar lijken," zegt ze.

Sabry wijst erop dat veel regels uit de Koude Oorlog nog steeds van kracht zijn en beperken wie in ruimtegerelateerde velden kan werken en toegang heeft tot cruciale technologie. Ze onthult dat veel ruimtetechnologieën nog steeds op verboden lijsten staan vanwege verouderde veiligheidszorgen.

"Niet veel mensen weten dit, maar er zijn veel wetten en beperkingen die ruimtetechnologie onder de [Amerikaanse] Munitions List plaatsen. Dit werd gedaan tijdens de Koude Oorlog, toen de VS in competitie was met de Sovjet-Unie."

Deze verouderde beleidsmaatregelen blijven niet alleen bestaan, maar belemmeren ook innovatie en samenwerking. "We moeten verder kijken dan deze verouderde beleidsmaatregelen en erkennen dat de ruimte toegankelijk moet zijn voor iedereen," zegt de baanbrekende astronaut.

Barrières doorbreken

Door initiatieven zoals de Deep Space Initiative (DSI) en Strive zet Sabry zich in voor beleidsveranderingen en systemische hervormingen om langdurige barrières die internationale samenwerking belemmeren, weg te nemen.

Hoewel er vooruitgang is geboekt in het diversifiëren van ruimteonderzoek, benadrukt Sabry dat er nog veel werk aan de winkel is om de ongelijkheden aan te pakken. "Er is vooruitgang, maar er is nog veel werk te doen," erkent ze.

Haar Deep Space Initiative heeft als doel kansen te bieden aan aspirant-astronauten uit landen in het Midden-Oosten en Afrika – buiten de invloedssfeer van traditionele ruimtevaartlanden. Maar ze geeft toe dat er capaciteitsproblemen zijn.

"Elk jaar kunnen we slechts een paar honderd mensen accepteren. We hebben niet de capaciteit om te voldoen aan de vraag van de honderdduizenden die in dit veld willen werken."

De kloof tussen vraag en beschikbare kansen wordt verergerd door restrictief beleid dat teruggaat tot de Koude Oorlog. "Wat nodig is, is meer op beleidsniveau," benadrukt Sabry. "We moeten de wetten bijwerken die sinds de Koude Oorlog zijn ingevoerd."

Discriminatie in ruimteonderzoek

Sabry’s persoonlijke ervaringen benadrukken verder deze systemische barrières. Ze vertelt hoe internationale studenten in de Verenigde Staten hun eigen ruimtepakontwerpen niet kunnen testen in NASA-faciliteiten vanwege beperkingen op basis van nationaliteit.

"Ik heb verhalen gehoord van studenten die iemand anders in hun plaats moesten sturen om hun eigen ontwerpen te testen," legt Sabry uit, die momenteel een PhD doet over ruimtepakken.

"Als de dag komt dat ik mijn ruimtepak moet testen in het Neutral Buoyancy Lab van NASA, zou ik iemand anders moeten sturen om mijn eigen ontwerp te testen. Dat slaat toch nergens op? Als je degene bent die het heeft ontworpen, zou je ten minste het werk moeten kunnen voortzetten."

Dit gebrek aan toegankelijkheid is niet alleen een ongemak; het vormt een actieve belemmering voor wereldwijd talent in het veld van ruimteonderzoek. "De VS heeft veel moeite met het aannemen van mensen omdat er niet genoeg mensen zijn met de specifieke expertise om aan de vraag te voldoen," merkt Sabry op.

"Dus beide partijen worden getroffen: mensen die willen werken en bedrijven die gewoon niet kunnen aannemen vanwege deze wetten." Ze stelt dat het herzien van deze beleidsmaatregelen zou zorgen voor meer internationale samenwerking.

"Zodra deze wetten worden bijgewerkt, zul je een enorme verandering zien, veel betere internationale samenwerking en veel minder nationalisme gekoppeld aan ruimteverkenning. We zijn in 2025 – laten we een beetje vooruitgang boeken."

Deep Space Initiative: een platform voor inclusie

Sabry's Deep Space Initiative (DSI), opgericht in 2021, werd geboren uit frustratie over beperkte toegang tot gegevens en onderzoeksmogelijkheden. "Ik werkte aan onderzoek naar bio-astronautica en levensondersteunende systemen, maar kon geen toegang krijgen tot de gegevens," herinnert ze zich.

"Ik werkte met mensen uit verschillende delen van de wereld, en we waren zo gemotiveerd, geobsedeerd door het schrijven van een paper hierover. Maar tenzij je deel uitmaakt van een universiteit, een PhD doet of in de academische wereld zit, ben je geen onderdeel van een instelling en heb je geen toegang."

Sabry realiseerde zich al snel dat ze niet de enige was. "Ik begon met zoveel mensen te praten die hetzelfde doormaakten. Ik was waarschijnlijk niet de enige die niet kon solliciteren naar banen vanwege mijn paspoort of geen toegang had tot gegevens om dezelfde reden."

Met de hulp van sleutelfiguren zoals voormalig NASA-wetenschapper Jennifer Fogarty groeide DSI snel van slechts drie mensen naar meer dan 300, waaronder mentoren, onderzoekers en kernteamleden. "De missie resoneert diep. We zien aan het aantal aanmeldingen dat de vraag veel te hoog is. Als non-profitorganisatie hebben we hulp nodig omdat we niet de capaciteit hebben om aan die vraag te voldoen."

Strive: de kloof tussen de ruimte en de aarde overbruggen

Sabry’s meest recente initiatief, Strive, gelanceerd tijdens de Web Summit Qatar 2025, heeft als doel ruimtetechnologie te verbinden met dringende planetaire kwesties zoals duurzaamheid.

"Strive is een samenwerking tussen mij en mijn partner Benjamin Pothier, een antropoloog en ruimtekunstenaar die zeven analoge missies heeft uitgevoerd," legt ze uit. "We zijn allebei gepassioneerd over expedities en verkenning, maar ook over zorg voor onze planeet."

Sinds haar eerste ruimtevlucht in augustus 2022 is Sabry’s verantwoordelijkheidsgevoel voor de aarde gegroeid. "Er is een verschuiving geweest in mijn begrip en mijn gevoel van verantwoordelijkheid voor de aarde. Het heeft altijd in mij gesluimerd, en het kwam eindelijk naar buiten via Strive."

Door ruimteonderzoek te combineren met milieubewustzijn, streeft Strive ernaar om kritieke mondiale kwesties aan te pakken terwijl het verkenning bevordert. "Het gaat om het overbruggen van de kloof tussen de ruimte en de planeet, en erkennen dat onze verantwoordelijkheden niet eindigen aan de rand van de atmosfeer van de aarde."

Voor Sabry is de boodschap duidelijk: de ruimte behoort toe aan de mensheid, niet slechts aan een selecte groep. En door haar inspanningen zorgt ze ervoor dat de volgende grens een plek is waar iedereen de kans krijgt om naar de sterren te reiken.