M’yanmada armiyägä qarşı suğışuçı törkemnärneñ kontrolendäge awılğa yasalğan hawa höcüme näticäsendä, kim digändä, 12 keşe hälaq bulğan, dip xäbär itä cirle idarä wäkilläre. Höcüm, xäbärlärgä qarağanda, tınıç xalıq yäşägän cirlärne maqsat itep alğan.
M’yanma xärbiläre 2021nçe yılda xakimiyätne üz qullarına alıp, ildä watandaşlar suğışına säbäpçe buldı. Analitiklar äytüençä, xärbi xakimiyät tınıç xalıqqa qarşı hawa höcümnären yışraq yasıy başlağan.
Comğa könne töştän soñ bulğan höcüm Mandalay şähärennän 60 kilometr yıraqlıqta urnaşqan Letpanhla awılına yasala. Bu awıl Singu rayonında urnaşqan häm xärbi xakimiyätkä qarşı köräşüçe Xalıq Saqlanu Köçläre (PDF) tarafınnan kontrol’ itelä.
Bazardağı keşelär östenä bombalar yawdı
“Küp keşe hälaq buldı, çönki bombalar xalıq küp cıyılğan urınnarğa taşlandı,” dip belderde cirle idarä wäkilläre. “Bu waqıyğa bazar êşlägä waqıtta buldı.”
Şimbä könne idarä wäkilläre 12 keşeneñ hälaq buluın terkäwlären äytte. Läkin xärbi xakimiyät wäkilläre bu xaqta açıqlaw yasamadı, häm ülüçelär sanı bäysez räweştä raslanmadı. “PDF” törkeme 27 keşeneñ hälaq buluın xäbär itte.
Bombalawdan soñ äylänä-tirä qıçqırğan tawışlarğa kümelde
Waqıyğanıñ 62 yäş’lek şahite Myint Soe, höcüm waqıtında yäşerenergä tırışuın äytte. “Min zur şartlaw tawışların işettem, şul waqıtta yäşerengän idem,” dip añlata ul. “Çığıp qarasam, bazar urını yana ide”.
Höcümnän soñ qayber binalar, öylär häm restorannarnıñ yanuı kürenä. Xalıq su sibep utnı sünderergä tırışa. Ber balanıñ qanğa batqan cansız gäwdäsen “PDF” êmblemalı uniforma kigän keşe aşığıç yärdäm maşinasına iltep sala.
Qayber keşelär kük yözenä qarap qıçqıra, qayberäwlär çarasız xäldä waqıyğa urınında tora.
Xunta hawa höcümnären arttıra
M’yanmada xäzer xakimiyät törle xärbi köçlär, êtnik qorallı törkemnär häm xuntağa qarşı köräşüçe partizannar arasında bülengän.
Watandaşlar suğışı barışında hawa höcümnäre sanı yıl sayın arta bara, dip xäbär itä “Armed Conflict Location and Event Data” (ACLED) oyışması. 2024nçe yılda hawa höcümnäreneñ sanı 800gä citkän.
Bu san, uzğan yıl belän çağıştırğanda, öç tapqır artqan, häm “ACLED” xärbi xakimiyät hawa höcümnärenä tağın da nığraq tayanaçaq dip farazlıy. “Xärbilär tınıç xalıq yäşägän cirlärgä höcüm itep, oppoziśiäneñ yaqlaw bazasın zäğiflätü häm alarnıñ ruxın sındıru maqsatın quya,” dip belderde oyışma dekabr’ ayında.
Xunta yuğaltuların hawa höcümnäre belän qaplarğa tırışa
2023nçe yıl axırında qorallı êtnik törkemnärdän toruçı ittifaq M’yanma armiyäsen zur territoriyä yuğaltularına duçar itte. Läkin, analitiklar äytüençä, Rusiyä texnik yärdämen aluçı M’yanma hawa köçläre oppoziśiägä qarşı köräştä östenlekle rol' uynıy.
Bügenge köndä ildä 3.5 millionnan artıq keşe üz yortların taşlap kitärgä mäcbür bulğan, häm xalıqnıñ yartısı yarlılıqta yäşi.
