Avstraliyä suğış veteranı Ben Roberts-Smit Äfğanstanda suğış cinayät’läre qıluı turındağı möhim mäxkämä qararına qarşu birgän apellyaśiä möräcäğatendä ottırdı, dip xäbär itä cirle mäğ’lümat çaraları.
Êlekkege SAS komandirı Roberts-Smit, 2018 yıldan birle üzeneñ taplanğan abruyın aqlarğa tırışa ide. Ul waqıtta gazetalarda anıñ qoralsız Äfğanstan totqınnarın üterüdä qatnaşuı turında ğayepläwlär çıqqan ide.
Comğa könne federal mäxkämä räisläre berençe qararnı xupladı häm Roberts-Smit yala yağuda ğayepläp mäxkämägä birgän media oyışmalarınıñ yuridik çığımnarın qaplaw qararı çığardı. Bu çığımnar 25 million Avstraliyä dollarınnan (16 million AQŞ dolları) artıp kitär dip farazlana, dip xäbär itä “ABC News”.
Mäxkämä räise N’ye Perram qararnıñ säbäplären açıqlamadı, çönki anda milli iminlek mäsäläläre bar, häm xökümät alarnıñ açıqlanuın tikşerergä tiyeş.
Bastırılğan qısqaça mäğ’lümatta Roberts-Smitnıñ "dürt äfğan ir-atın üterüe" turında citärlek dälillär bar dip äytelä. Roberts-Smit üzeneñ isemen aqlaw öçen Avstraliyäneñ Yuğarı mäxkämäsenä möräcäğät’ itäçägen belderde – bu anıñ soñğı xoquqıy mömkinlege.
Maqtawlı ğaskäri
Pert şähärendä tuğan Ben Roberts-Smit "Avstraliyäneñ iñ danlı häm iñ tanılğan isän ğaskäriye" dip taswirlana ide. Ul Äfğanstandağı wazıyfasın başqaru waqıtında "ayırılıp torğan batırlıq" öçen Avstraliyäneñ iñ yuğarı xärbi büläge – Viktoriyä xaçı belän büläklängän.
“The Age”, “The Sydney Morning Herald” häm “The Canberra Times” gazetaları 2018 yılda bu abruynı yuq itüçe mäqälälär çığardı. Gazetalar Roberts-Smitnıñ qoralsız äfğan watandaşın qıyadan tibep töşerüe häm qul astındağı ğaskärilärgä anı atarğa boyıruı turında xäbär itte. Şulay uq, ul protez ayaqlı irne pulemet belän atuda qatnaşqan, dip äytelä. Bu protez ayaq soñınnan armiyä barında êçke sawıtı bularaq qullanılğan.
2023 yılğı mäxkämä qararı näticäsendä Roberts-Smitnıñ dürt qoralsız äfgan totqının üterüdä qatnaşuı açıqlanğan.
Terrorğa qarşı suğış dip atalğan çaralar
Avstraliyä AQŞ häm NATO citäkçelegendä “Taliban” häm başqa qorallı törkemnärgä qarşı operaśiälärgä 20 yıl däwamında 39,000 xärbiyen cibärde.
2020 yılda ütkärelgän xärbi tikşerenü maxsus köçlärneñ "39 äfgan watandaşın häm totqının qanunsız üterüe" turında açıqladı. Bu tikşerenü Avstraliyä köçläreneñ kümäk üterülär, mäyet sanaw yarışları häm ğazaplawlar oyıştıruı turındağı söylämnärgä säbäpçe buldı.
