Ğazzädä fälästinle xatın-qızlarınıñ köräşe däwam itä, alar üz ğailälären saqlap qalu öçen tırışa. Suğışta yaralanğan 111,852 keşeneñ zur öleşen xatın-qızlar täşkil itä. Şulay uq, 2024 yılnıñ 18 ğıynwarına Ğazzädä 14,222 yuğalğan keşeneñ 70 prośentı xatın-qızlar häm balalar bulğan. 2 millionnan artıq fälästinle, şularnıñ yartısı xatın-qızlar, köçläp küçerelgän, alar cimerelgän öylärendä yäisä waqıtlıça qorılğan çatırlarda sıyınırğa mäcbür. Küpläre qulğa alınğan, cäberläwgä duçar itelgän häm mediśina yärdäme kürsätelmägän.
Qamaw astında yöklelek
2024 yılnıñ 21 ğıynwarına Ğazzädä yaqınça 60,000 yökle xatın-qız bulğan, alarnıñ kübese, mediśina xezmätläreneñ binaları cimerelüe säbäple, qurqınıç astında qala. 2024 yılda “Human Rights Watch” tarafınnan äzerlängän xisap, Ğazzädä mediśina sistemasınıñ cimerelüe näticäsendä, yökle xatın-qızlarnıñ zaruri mediśina yärdämen alalmıyça, bala tudırğanda häm annan soñğı waqıtta awırlıqlarğa duçar buluların rasladı. BMO belgeçläre Ğazzädä bala töşü oçraqlarınıñ 300 prośentqa artuı turında kisätte. 2024 yılnıñ 7 oktyäbrendä BMO Xalıq Sanı Fondı Ğazzädä 155,000 yökle häm imezüçe xatın-qıznıñ açlıq kiçerüen, şularnıñ 64,300eneñ ayanıç xäldä yäşäwen farazladı.
Açlıq häm iq’tisadi krizis qarşısında xatın-qızlar yalğız
Meñlägän ir-at üterelgän yäisä törmägä yabılğan şartlarda Ğazzä xatın-qızlarına üz ğailälären täemin itü öçen tulı cawaplılıq alırğa turı kilde. İnfrastrukturanıñ 88 prośentı, şul isäptän öylär, mäktäplär häm möhim oyışmalar cimerelgän, iqtisadi torğızılu öçen mömkinleklär bik az qalğan. 2025 yılnıñ ğıynwarına 13,901 xatın irlären yuğaltqan. Küplär irläre İzrail köçläre tarafınnan qulğa alınğannan soñ balaların yalğız qararğa mäcbür bulğan. Ğazzä iq’tisadı cimerelgän häm gumanitar yärdäm tuqtatılğan şartlarda, fälästinle xatın-qızlar, isän qalır öçen, moña qadär kürelmägän ısullarğa möräcäğät itä. Açlıqqa qarşı köräşü öçen alar xaywan azığı qullanıp ikmäk peşerä, ülännärdän rizıq äzerli häm balalarına kübräk birü öçen üz rizıqların kisken kimetä. Kayberäwlär, ğailäläreneñ isän qaluı öçen, balaların êşkä cibärgän, ä qayberäwlär Ramazan ayında uraza totu öçen konserva rizıqların bülep qullanırğa mäcbür.
Änilärneñ qayğısı
2024 yılnıñ 21 ğıynwarına qadär meñlägän fälästinle ana 17,861 balasın yuğalta, bu alarnı tirän qayğığa sala. Bombalawlar tuqtalsa da, älege özgälänülär betmi. Ğazzä äniläre "daimi töş kürülär, tirän depressiya häm isän qalğan balaların saqlap qalırğa tırışıp, yuğaltqan balaları öçen kön sayın gazap çigü" belän yäşi, dip xäbär itä Fälästin statistika üzäge xisabı. BMO farazlarına qarağanda, suğış waqıtında könenä urtaça 15 bala ğomerlek ğariplek alğan. Suğış buyı 7065 balanıñ ayaq-ullarınıñ kiselä, suqır häm çuqraq qala. Mediśina sistemasınıñ cimerelüe säbäple, alarnı qaraw tulısınça änilärgä töşkän.
Öysez qalğan häm yäşägän urınınnan küçerelgän xatın-qızlar
Ğazzädä xatın-qızları xäzer başqa ber köräştä – öysez qalğan xäldä isän qalırğa tırışa. BMO wäkile Guimond xäbär itkänçä, 2024 yılnıñ iyül ayına 1 million xatın-qız häm qız bala üz öylären yuğaltqan. Küpläre waqıtlıça qorılğan çatırlarda yäşi, ä qayberäwlär imin bulmağan, öleşçä cimerelgän bina qaldıqlarında torırğa mäcbür, bu alarnı daimi qurqınıç astına quya. Yakşämbe könne İzrail Ğazzägä gumanitar yärdäm kerüen tuqtatuın iğ’lan itte, bu krizisnı tağın da tiränäytä. 2024 yılnıñ 19 ğıynwarınnan Ğazzädä utnı tuqtatu häm totqınnarnı almaşu kileşüe ğamäldä, bu İzrailneñ 48,400dän artıq fälästinlene, kübese xatın-qızlar häm balalar, ütergän häm töbäkne xaräbägä äwereldergän suğışın tuqtattı. Xalıqara cinayät mäxkämäse 2024 yılnıñ noyabrendä İzrail xökümäte räise Bin’yamin Netan’yahu häm anıñ elekke saqlanu ministrı Yoav Gallantnı, Ğazzädäge suğış cinayät’läre häm keşelekkä qarşı cinayät’lär öçen qulğa alu orderları birde. Şulay uq, İzrail Xalıqara mäxkämä aldında üzeneñ xärbi kampaniyäse öçen genośid êşe belän oçraşa.
