Chama cha Vituo Binafsi vya Afya Rwanda (RPMFA) kimetoa wito wa kuwepo kwa mfumo bora zaidi wa ushuru wa matibabu, kikisema kuwa utaratibu wa sasa unasababisha ucheleweshaji wa muda mrefu na kutatiza uwezo wa watoa huduma za afya binafsi kutoa huduma bora.
Wanadai kuwa ikiwa bei za bidhaa na huduma—ikiwa ni pamoja na malipo ya bima—zimepanda, ushuru wa matibabu haupaswi kubaguliwa.
Christian Ntakirutimana, Katibu Mtendaji wa RPMFA amesema muswada wa huduma za afya unaokaguliwa kwa sasa na Bunge unapaswa kufafanua wazi jinsi ushuru wa matibabu unavyowekwa na kurekebishwa.
"Sheria ya sasa haielezi ni lini ushuru unafaa kukaguliwa au nini kitatokea kama sivyo," Ntakirutimana alisema.
Ushuru, alisema, umebakia bila kubadilika tangu 2017, licha ya ongezeko kubwa la gharama za uendeshaji, ikiwa ni pamoja na mishahara kwa wafanyakazi na bidhaa za afya.
“Kuchelewesha masasisho ya ushuru wa matibabu kwa miaka nane ni jambo lisilowezekana, hasa kama thamani ya dola ya Marekani inaendelea kupanda na mfumuko wa bei unaongeza gharama ya vifaa vya matibabu na madawa kutoka nje,” alisema.
Alipendekeza kuwa sheria itamke wazi kuwa Wizara ya Afya ndiyo yenye jukumu la kuweka bei za matibabu na kuzipitia ndani ya muda uliopangwa, pamoja na kutoa maelezo ya nini kitatokea iwapo muda huo hautaheshimiwa.
Bila masharti hayo, alionya, mfumo wa huduma za afya unahatarisha kudumaa, hasa katika sekta ya kibinafsi.
Serikali ina jukumu ya kuamua ushuru
Kwa sasa Baraza la Taifa la Bima ya Afya limepewa mamlaka, miongoni mwa majukumu mengine, kuweka ushuru wa matibabu.
Baraza hilo linasimamia shughuli za bima ya afya - kulingana na sheria ya 2015 inayosimamia shirika, utendakazi na usimamizi wa miradi ya bima ya afya nchini Rwanda.
Majukumu yake ni pamoja na kutetea mashirika ya bima ya afya, na kuweka bei au ushuru kwa huduma zinazotolewa na bima.
Vituo binafsi vinahoji muundo wa baraza unatanguliza maslahi ya watoa huduma wa bima ya afya, ambao wanahamasishwa kuweka gharama za chini.
"Ikiwa sheria inaamuru uhakiki kila mwaka, lakini miaka miwili, mitatu, au hata mitano ikapita bila kuchukuliwa hatua, taasisi binafsi zinapaswa kufanya nini ili kuendelea kutoa huduma?" aliuliza.
Waziri wa Afya Dkt. Sabin Nsanzimana alijibu kuwa wazo la kuruhusu vituo vya afya binafsi kujiwekea ushuru linaweza kusababisha mtafaruku wa soko.
"Muuzaji hapaswi kupanga bei kwa upande mmoja, bila maoni kutoka kwa wagonjwa, bima, Wizara ya Afya, na wauzaji wa dawa," alisema, akionyesha kuwa ndiyo sababu serikali ilianzisha baraza hilo, ambalo linaleta pamoja wadau wote muhimu.
Alisema kuwa chini ya mageuzi mapya ya afya - yaliyoidhinishwa na Baraza la Mawaziri mnamo Januari - ushuru wa matibabu utapitiwa kila baada ya miaka miwili, hatua inayolenga kushughulikia baadhi ya masuala yaliyotolewa na vituo vya kibinafsi.
